آیا تا به حال این فکر کرده‌اید که استرس همیشه چیز بدی نیست؟ شاید این باور رایج که استرس همواره مخرب است، کمی اغراق‌آمیز باشد. در واقع، نوعی استرس وجود دارد که نه تنها مضر نیست، بلکه می‌تواند به رشد و پیشرفت ما کمک کند. این نوع استرس که به آن “استرس مثبت” یا “یوسترس” می‌گویند، می‌تواند به عنوان یک نیروی محرکه قدرتمند عمل کرده و ما را به سمت اهدافمان سوق دهد.
در این مطلب از کلینیک اضطراب و افسردگی جوانه، به بررسی دقیق‌تر استرس مثبت، تفاوت‌های آن با استرس منفی و فواید آن برای سلامت جسمی و روانی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا دریابید چگونه می‌توان از این نیروی پنهان درون خود برای بهبود کیفیت زندگی بهره برد.
استرس چیست و چگونه عمل می کند؟
استرس واکنشی طبیعی بدن ما به تغییرات و چالش‌هایی است که در زندگی با آنها روبرو می‌شویم. این واکنش می‌تواند به صورت فیزیکی، احساسی یا روانی بروز کند.
تصور کنید که قبل از یک امتحان مهم یا یک مصاحبه کاری احساس نگرانی و اضطراب می‌کنید. این احساسات در واقع نوعی استرس هستند. استرس در مقادیر کم می‌تواند مفید باشد و به ما انگیزه و هیجان دهد تا کارها را بهتر انجام دهیم.
اما اگر استرس به صورت مزمن و طولانی‌مدت ادامه پیدا کند، می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی ما تأثیر منفی بگذارد.
عملکرد استرس در بدن به این صورت است که وقتی با یک موقعیت استرس‌زا مواجه می‌شویم، مغز ما هورمونی به نام کورتیزول ترشح می‌کند. این هورمون باعث می‌شود که ضربان قلب ما افزایش یابد، فشار خون بالا برود و عضلات ما منقبض شوند.
این واکنش‌ها در گذشته به انسان‌ها کمک می‌کرد تا در برابر تهدیدات فیزیکی مانند حمله حیوانات واکنش نشان دهند. اما در دنیای مدرن، استرس بیشتر به دلیل عوامل روانی مانند مشکلات کاری، روابط شخصی و مسائل مالی ایجاد می‌شود.
در این شرایط، واکنش‌های فیزیولوژیکی ناشی از استرس ممکن است مضر باشند و به مشکلات سلامتی مانند بیماری‌های قلبی، اختلالات خواب و مشکلات گوارشی منجر شوند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله استرس چیست؟ مراجعه کنید.
استرس مثبت (eustress) چیست؟
احتمالا تا به حال بارها کلمه استرس را شنیده اید و تصور منفی از آن در ذهن دارید. اما آیا می دانستید که استرس می تواند هم مثبت و هم منفی باشد؟ استرس مثبت یا یوسترس، نوعی استرس است که به جای ایجاد اضطراب و ناراحتی، باعث انگیزه، هیجان و پیشرفت می شود.
این نوع استرس می تواند در موقعیت های مختلفی مانند شروع یک کار جدید، آمادگی برای یک آزمون مهم یا حتی یک قرار ملاقات هیجان انگیز رخ دهد. یوسترس به ما کمک می کند تا از منطقه امن خود خارج شویم، توانایی هایمان را کشف کنیم و به اهدافمان دست پیدا کنیم.
برای مثال، فرض کنید قرار است در یک مسابقه ورزشی شرکت کنید. این موقعیت می تواند باعث ایجاد مقداری استرس شود. اما این استرس می تواند باعث شود که شما بیشتر تمرین کنید، مهارت های خود را بهبود ببخشید و در نهایت در مسابقه موفق شوید.
در واقع، این نوع استرس به شما کمک می کند تا پتانسیل های خود را شکوفا کنید و به موفقیت برسید. بنابراین، به یاد داشته باشید که همه انواع استرس مضر نیستند و استرس مثبت می تواند به عنوان یک نیروی محرکه قدرتمند عمل کند.
در خلاصه: استرس مثبت یا یوسترس نوعی استرس است که به جای ایجاد اضطراب، باعث انگیزه و پیشرفت می شود. این نوع استرس در موقعیت های چالش برانگیز و هیجان انگیز رخ می دهد و به ما کمک می کند تا از توانایی های خود استفاده کنیم و به اهدافمان برسیم.
استرس چگونه می‌تواند مفید باشد؟
استرس می‌تواند در شرایط خاص به عنوان یک نیروی مثبت عمل کند. زمانی که شما در مورد موضوعی هیجان‌زده هستید، احتمالاً احساس هوشیاری و انگیزه بیشتری خواهید داشت. این احساسات می‌توانند خلق و خوی شما را بهبود بخشیده و به شما کمک کنند تا بهترین عملکرد خود را ارائه دهید. اما این تنها مزایای استرس نیست.
۱. فواید شناختی
تحقیقات نشان می‌دهد که استرس کوتاه‌مدت می‌تواند تأثیر مثبتی بر حافظه داشته باشد. این امر می‌تواند در موقعیت‌هایی مانند شرکت در امتحان بسیار مفید باشد، جایی که نیاز به تمرکز و یادآوری اطلاعات دارید.
۲. انعطاف‌پذیری بهتر
مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا می‌تواند به شما کمک کند تا شناخت بهتری از خود، مهارت‌ها و محدودیت‌هایتان پیدا کنید. با یادگیری بیشتر درباره توانایی‌هایتان، احتمالاً در آینده احساس خواهید کرد که می‌توانید به راحتی با چنین چالش‌هایی کنار بیایید.
۳. ایمنی قوی‌تر
در حالی که استرس مداوم و منفی می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که استرس‌های کوتاه‌مدت می‌توانند به بهبود توانایی بدن در مقابله با بیماری‌ها و آسیب‌ها کمک کنند. به عنوان مثال، در یک مطالعه، محققان دریافتند که استرس کوتاه‌مدت می‌تواند باعث تقویت سیستم ایمنی در افرادی شود که به عفونت یا زخم مبتلا هستند.
به طور کلی، درک این نکته که استرس می‌تواند در برخی شرایط مفید باشد، می‌تواند به شما کمک کند تا با چالش‌ها به شیوه‌ای مثبت‌تر برخورد کنید و از مزایای آن بهره‌مند شوید.
نمونه هایی از استرس مثبت و خوب را بشناسید!
در اینجا به چند نمونه از استرس مثبت اشاره می‌کنیم:
۱. فعالیت بدنی مطلوب
انجام فعالیت‌های ورزشی مطلوب مانند تمرین با وزنه می‌تواند باعث ایجاد استرس مثبت شود. این نوع استرس به ما انگیزه می‌دهد تا حد اکثر تلاش خود را برای رسیدن به اهداف ورزشی انجام دهیم. همچنین باعث بهبود سلامت جسمی و روانی ما می‌شود.
۲. برنده شدن در مسابقات ورزشی
هنگامی که در یک مسابقه ورزشی شرکت می‌کنیم، احتمال برنده شدن باعث ایجاد استرس مثبت در ما می‌شود. این استرس به ما کمک می‌کند تا تمام توان خود را به کار گرفته و بهترین عملکرد را داشته باشیم. پس از برنده شدن، احساس غرور و رضایت از خود داریم که می‌تواند به بهبود اعتماد به نفس ما کمک کند.
۳. هیجان عاشق شدن
عاشق شدن یکی دیگر از نمونه‌های استرس مثبت است. هنگامی که عاشق می‌شویم، احساس هیجان و شادی داریم که می‌تواند به بهبود خلق و خوی ما کمک کند. این استرس همچنین باعث ایجاد انگیزه در ما می‌شود تا برای جلب توجه شخص مورد علاقه خود تلاش کنیم.
۴. برنامه‌ریزی برای ازدواج
برنامه‌ریزی برای ازدواج نیز می‌تواند باعث ایجاد استرس مثبت شود. این استرس به ما کمک می‌کند تا برای آینده خود برنامه‌ریزی کرده و آماده پذیرش مسئولیت‌های جدید شویم. همچنین باعث ایجاد احساس هیجان و شادی در ما می‌شود که می‌تواند به بهبود روابط عاطفی ما کمک کند.
۵. برنامه‌ریزی برای تعطیلات
برنامه‌ریزی برای تعطیلات نیز می‌تواند باعث ایجاد استرس مثبت شود. این استرس به ما کمک می‌کند تا برای لذت بردن از تعطیلات آماده شده و از آن بهره‌مند شویم. همچنین باعث ایجاد احساس هیجان و شادی در ما می‌شود که می‌تواند به کاهش استرس ناشی از کار کمک کند.
در مجموع، استرس مثبت می‌تواند در موقعیت‌های مختلفی در زندگی ما ظاهر شده و به بهبود عملکرد، سلامت جسمی و روانی ما کمک کند.
با شناسایی و مدیریت صحیح این نوع استرس، می‌توانیم از مزایای آن بهره‌مند شده و زندگی سالم‌تری داشته باشیم.
چگونه استرس مثبت می تواند به استرس بد تبدیل شود؟
استرس خوب یا یوسترس، همانطور که گفتیم می‌تواند انگیزه‌ای برای رشد و پیشرفت باشد. اما اگر این استرس مدیریت نشود و به مدت طولانی ادامه پیدا کند، می‌تواند به استرس بد یا دیسترس تبدیل شود. این اتفاق چگونه می‌افتد؟
تصور کنید که قبل از یک امتحان مهم، کمی استرس دارید. این استرس می‌تواند به شما انگیزه دهد تا بیشتر مطالعه کنید و برای امتحان آماده شوید. اما اگر این استرس به قدری زیاد باشد که باعث شود شب‌ها خوابتان نبرد، تمرکزتان را از دست بدهید و احساس اضطراب شدیدی داشته باشید، دیگر استرس خوب نیست. در این حالت، استرس به یک عامل محدودکننده تبدیل شده و به جای کمک به شما، مانع پیشرفتتان می‌شود.
عوامل موثر در تبدیل استرس خوب به بد:
- مدت زمان استرس: اگر استرس برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، بدن توانایی مقابله با آن را از دست می‌دهد و به تدریج به استرس مزمن تبدیل می‌شود.
- شدت استرس: اگر شدت استرس بسیار زیاد باشد، می‌تواند به سلامت جسمی و روانی آسیب برساند.
- تکرار استرس: اگر در معرض استرس‌های مکرر و پی در پی قرار بگیرید، بدن شما فرصت کافی برای ریکاوری نخواهد داشت.
- عدم حمایت اجتماعی: اگر در مواجهه با استرس، احساس تنهایی و عدم حمایت کنید، احتمال تبدیل استرس خوب به بد بیشتر می‌شود.
چرا استرس مثبت در زندگی ما مهم است؟
استرس مثبت باعث می‌شود ما از منطقه امن خود خارج شویم و به دنبال چالش‌های جدید باشیم. این چالش‌ها به ما کمک می‌کنند تا مهارت‌های جدیدی یاد بگیریم، خلاقیت خود را افزایش دهیم و اعتماد به نفسمان را تقویت کنیم.
به عنوان مثال، قبل از یک مصاحبه مهم، کمی استرس داشتن می‌تواند باعث شود بهتر آماده شویم و عملکرد بهتری داشته باشیم.
همچنین، شروع یک کسب‌وکار جدید یا یادگیری یک زبان خارجی، می‌تواند استرس‌هایی را به همراه داشته باشد که در نهایت به رشد و پیشرفت ما منجر می‌شود.
به طور خلاصه، استرس مثبت یک نیروی محرکه است که به ما کمک می‌کند تا پتانسیل‌های خود را شکوفا کنیم و زندگی پربارتر و شادتری داشته باشیم. با مدیریت صحیح استرس مثبت، می‌توانیم از آن به عنوان یک ابزار قدرتمند برای رسیدن به موفقیت استفاده کنیم.
چگونه استرس منفی را به استرس مثبت تبدیل کنیم؟
تبدیل استرس منفی به استرس مثبت نیازمند یک رویکرد فعال و آگاهانه است. اولین قدم در این فرآیند، شناسایی منابع استرس و درک احساسات مرتبط با آن است.
هنگامی که ما به وضوح می‌دانیم چه چیزی ما را تحت فشار قرار می‌دهد، می‌توانیم به جای احساس ناتوانی، آن را به یک چالش سالم تبدیل کنیم.
به عنوان مثال، اگر یک پروژه کاری برای ما استرس‌زا است، می‌توانیم آن را به عنوان فرصتی برای یادگیری و رشد در نظر بگیریم. با تغییر نگرش و تمرکز بر جنبه‌های مثبت و فرصت‌های موجود، می‌توانیم به تدریج استرس منفی را به استرس مثبت تبدیل کنیم.
دومین مرحله، ایجاد یک ذهنیت رشد است. این به معنای پذیرش تغییرات و استقبال از یادگیری مهارت‌های جدید است. با تمرکز بر روی نتایج مثبت و تعیین اهداف مشخص، می‌توانیم احساس کنترل بیشتری بر وضعیت‌های استرس‌زا داشته باشیم.
همچنین، ارزیابی موقعیت‌های استرس‌زا و پیدا کردن جنبه‌های مثبت در هر شرایطی می‌تواند به ما کمک کند تا از انرژی منفی دور شویم و به سمت یک نگرش مثبت حرکت کنیم. با این روش‌ها، می‌توانیم استرس منفی را به یک نیروی محرک برای پیشرفت و موفقیت تبدیل کنیم.
نکات برای تبدیل استرس منفی به استرس مثبت:
- شناسایی منابع استرس: به وضوح مشخص کنید که چه عواملی باعث ایجاد استرس در شما می‌شوند.
- تبدیل استرس به چالش: به جای احساس ناتوانی، استرس را به عنوان یک چالش سالم در نظر بگیرید.
- ایجاد ذهنیت رشد: به تغییرات و یادگیری مهارت‌های جدید خوش‌بین باشید.
- تمرکز بر نتایج مثبت: بر روی نوع نتیجه‌ای که می‌خواهید به آن برسید تمرکز کنید و آن را مثبت کنید.
- ارزیابی موقعیت: وقتی انرژی دارید، برای ارزیابی موقعیت استرس‌زا وقت بگذارید و راه‌حل‌های ممکن را بررسی کنید.
- پیدا کردن جنبه‌های مثبت: در هر موقعیتی سعی کنید یک جنبه مثبت پیدا کنید و بر روی آن تمرکز کنید.
- استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس: از تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی و ورزش برای کاهش استرس استفاده کنید.
- تنظیم اهداف کوچک: اهداف کوچک و قابل دستیابی تعیین کنید تا احساس موفقیت و پیشرفت کنید.
- گفت‌وگو با دیگران: با دوستان یا خانواده در مورد احساسات خود صحبت کنید تا حمایت عاطفی دریافت کنید.
- مراقبت از خود: به سلامتی جسمی و روانی خود توجه کنید و زمان‌هایی برای استراحت و تفریح در نظر بگیرید.
با پیروی از این راهکارها، می‌توانید استرس منفی را به فرصتی برای رشد و پیشرفت تبدیل کنید و زندگی شادتر و آرام‌تری داشته باشید. برای اطلاعات بیشتر به مقاله انواع استرس مراجعه کنید.
چگونه بفهمیم استرسی که تجربه می کنیم مثبت یا خوب است؟ (تشخیص استرس مثبت)
شما همیشه نمی‌توانید به راحتی تشخیص دهید که آیا یک رویداد استرس‌زا برای شما مفید است یا مضر. اما می‌توانید یاد بگیرید که چگونه این رویدادها را شناسایی کنید.
با ردیابی و ارزیابی استرس خود، می‌توانید بفهمید که آیا این استرس به عنوان “یوسترس” (استرس مثبت) محسوب می‌شود یا خیر. یکی از زمان‌های مناسب برای ارزیابی احساسات خود، زمانی است که در تلاش برای خوابیدن در حالی که تحت فشار هستید، قرار دارید.برای کمک به شما در تشخیص اینکه آیا استرس شما مثبت است یا منبعی از ناراحتی، شش راهکار زیر را مرور می‌کنیم:
۱. ارزیابی انرژی ناشی از استرس
اولین قدم، بررسی انرژی‌ای است که این نوع استرس به شما می‌دهد. آیا این انرژی مولد، انگیزه‌دهنده و تشویق‌کننده است یا برعکس، شما را خسته و تخلیه می‌کند؟ استرس مثبت باید به شما انگیزه دهد و احساس سازندگی ایجاد کند، نه اینکه شما را خسته کند.
۲. تمرکز خود را بررسی کنید
نوع استرسی که باعث می‌شود دید شما تیره شود و نتوانید تصمیم بگیرید، نمی‌تواند استرس مثبت باشد. در حالی که تجربه استرس مثبت، تمرکز شما را واضح و مشخص می‌کند و به شما کمک می‌کند بدانید که چه اقداماتی باید انجام دهید.
۳. هیجان خود را ارزیابی کنید
استرس مثبت باید شما را نسبت به تغییراتی که تجربه می‌کنید یا در شرف تجربه هستید، هیجان‌زده کند. برعکس، استرس منفی معمولاً باعث نگرانی، اضطراب و ترس از تغییرات می‌شود. کمی اضطراب ممکن است طبیعی باشد، اما نباید بر موقعیت شما غلبه کند.
۴. مدیریت تغییرات را بررسی کنید
تغییراتی که با آن مواجه می‌شوید باید شما را به سختی کار کند، اما نباید غیرقابل کنترل باشد. استرس مثبت با کار سخت قابل مدیریت است. اگر احساس می‌کنید که به شدت شکست خورده‌اید و نمی‌توانید ادامه دهید، این می‌تواند نشانه‌ای از استرس منفی باشد.
۵. احساس اعتماد به نفس
وقتی با چالش‌ها روبرو می‌شوید یا برای تغییرات آماده می‌شوید، چه احساسی نسبت به خود دارید؟ آیا عزت نفس شما به شدت کاهش یافته است یا به خودتان اعتماد دارید؟ اعتماد به نفس و احساسی که استرس مثبت در شما ایجاد می‌کند، بسیار مهم است. دستاوردهایی که از استرس مثبت به دست می‌آورید باید به افزایش عزت نفس شما کمک کند.
۶. انتظارات مثبت یا منفی
زمانی که وارد یک موقعیت استرس‌زا می‌شوید، معمولاً به نتیجه فکر می‌کنید. اگر تنها بر روی بدترین سناریوها تمرکز کنید، این نمی‌تواند استرس مثبت باشد. در مقابل، با استرس مثبت، آن را به عنوان یک فرصت هیجان‌انگیز برای یادگیری می‌بینید.
وقتی می‌توانید بر روی جنبه‌های مثبت تمرکز کنید، چرا باید نگران آنچه ممکن است اشتباه پیش برود باشید؟با استفاده از این راهکارها، می‌توانید به راحتی تشخیص دهید که آیا استرس شما مثبت است یا منفی و چگونه می‌توانید از آن به نفع خود استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر به مقاله تشخیص استرس مراجعه کنید.
آنچه استرس مثبت (یوسترس) برای ما انجام می‌دهد. (سخن پایانی)
استرس مثبت، یا “یوسترس”، می‌تواند برای زندگی ما بسیار مفید باشد. این نوع پاسخ استرس، احساسات مثبت را برمی‌انگیزد و می‌تواند به ما کمک کند تا با ذهنیت متمرکزتری کار کنیم.
گاهی اوقات ما نمی‌دانیم که عوامل استرس‌زا دقیقاً چه تأثیری بر ما می‌گذارند، اما اکنون می‌دانیم که برخی از آنها خوب هستند.حتی اگر استرس مثبت مفید است، ما باید برای یافتن تعادل سالم در زندگی خود تلاش کنیم.
ما نمی‌توانیم همیشه مثبت اندیش باشیم و از دیدن جنبه‌های منفی استرس امتناع کنیم. استفاده بیش از حد از استرس مثبت نیز برای ما خوب نیست. ما باید بیاموزیم که چه چیزی برای ما آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده استرس است.
به جای اینکه خودمان را با استرس مثبت غرق کنیم، می‌توانیم پریشانی خود را بپذیریم و مدیریت کنیم. مدیریت استرس کاری نیست که به تنهایی انجام دهیم.
می‌توانیم از منابع و متخصصان کمک بگیریم تا راهبردهای مقابله‌ای را پیدا کنیم که برای ما بهترین کار را دارد و تعادل سالمی بین استرس مثبت و سایر انواع استرسی که تجربه می‌کنیم ایجاد کنیم.
در نهایت، درک اینکه استرس همیشه بد نیست و می‌تواند جنبه‌های مثبتی نیز داشته باشد، می‌تواند به ما کمک کند تا با چالش‌ها و فشارهای زندگی به شیوه‌ای سازنده‌تر برخورد کنیم. با شناسایی و مدیریت صحیح انواع مختلف استرس، می‌توانیم از مزایای استرس مثبت بهره‌مند شده و زندگی سالم‌تری داشته باشیم.
منبع: betterup, verywell mind
