آیا شب‌ها به سختی به خواب می‌روید؟ خواب‌های آشفته دارید یا زود از خواب بیدار می‌شوید؟ این مشکلاتی که کیفیت و مدت خواب را مختل می‌کنند، اختلالات خواب نام دارند. کم خوابی نه تنها بر عملکرد روزانه‌تان تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند بر کیفیت زندگی و سلامت کلی‌تان نیز سایه بیاندازد.
اولین قدم برای رهایی از این مشکل، مراجعه به پزشک است. پزشک با بررسی دقیق شرایط شما و با کمک یک دفترچه ثبت خواب که شما در آن عادات خواب خود را یادداشت کرده‌اید، می‌تواند به تشخیص دقیق علت مشکل بپردازد.
درمان اختلالات خواب بسته به نوع و شدت آن متفاوت است؛ اما اغلب درمان‌ها بر بهبود عادات خواب تمرکز دارند. با رعایت برخی تغییرات ساده در سبک زندگی و با کمک راهنمایی‌های پزشک، می‌توانید شب‌های آرام‌تری را تجربه کنید و روزهای پرانرژی‌تری را آغاز کنید.
در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه به انواع اختلالات خواب، علائم و روش های درمان آن ها می‌پردازیم پس تا انتهای مطلب همراه باشید.
اختلالات خواب چیست؟
اختلالات خواب یعنی مشکلاتی که خواب ما را مختل می‌کنند و نمی‌گذارند شب‌های آرامی را تجربه کنیم. این مشکلات می‌توانند باعث شوند که ما نتوانیم به راحتی بخوابیم، خوابمان سبک باشد و یا خیلی زود از خواب بیدار شویم.
گاهی اوقات هم ممکن است در طول روز احساس خستگی و خواب‌آلودگی داشته باشیم، حتی اگر شب قبل به اندازه کافی خوابیده باشیم.
اختلالات خواب دلایل مختلفی، مثل استرس، اضطراب، بیماری‌های جسمی، مشکلات تنفسی یا عادات خواب نامناسب می‌توانند داشته باشند.
این اختلالات اگر درمان نشوند، می‌توانند بر روی سلامتی و کیفیت زندگی ما تأثیر منفی بگذارند و باعث بروز مشکلاتی مثل بی‌حوصلگی، کاهش تمرکز، افسردگی و مشکلات جسمی شوند.
به طور خلاصه، اختلالات خواب مشکلاتی هستند که خواب ما را مختل می‌کنند و باعث می‌شوند نتوانیم شب‌های آرامی را تجربه کنیم. این مشکلات دلایل مختلفی دارند و اگر درمان نشوند، می‌توانند بر روی سلامتی و کیفیت زندگی ما تأثیر بگذارند.
دسته بندی اصلی اختلالات خواب کدامند؟
همان‌طور که می‌دانیم، خواب یک نیاز اساسی برای بدن و ذهن ماست. اما گاهی اوقات، مشکلات و اختلالاتی در خواب ما رخ می‌دهد که کیفیت زندگی‌مان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
برای بهتر درک کردن این اختلالات، متخصصان آن‌ها را دسته‌بندی کرده‌اند. یکی از معروف‌ترین این طبقه‌بندی‌ها، طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات خواب (ICSD) است.
ICSD چیست و چگونه اختلالات خواب را دسته‌بندی می‌کند؟
ICSD یک سیستم طبقه‌بندی است که اختلالات خواب را بر اساس علائم، دلایل بروز آن‌ها و سیستم‌های بدن که تحت تاثیر قرار می‌دهند، به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌کند.
به‌عبارت ساده‌تر، این سیستم سعی می‌کند هر اختلال خواب را در جایگاه مناسب خودش قرار دهد تا تشخیص و درمان دقیق‌تر انجام شود.
دسته‌های اصلی اختلالات خواب در ICSD-3R
- بی‌خوابی (Insomnia): مشکل در به خواب رفتن، حفظ خواب یا کیفیت نامناسب خواب از علائم اصلی بی‌خوابی هستند.
- اختلالات تنفسی مرتبط با خواب: (آپنه خواب) این اختلالات شامل آپنه خواب، سندرم پای بی‌قرار و سایر اختلالات تنفسی می‌شوند که در هنگام خواب باعث وقفه‌های تنفسی می‌شوند.
- اختلالات مرکزی پرخوابی: در این اختلال، فرد به رغم خواب کافی، احساس خستگی و خواب‌آلودگی شدیدی در طول روز دارد.
- اختلالات ریتم شبانه‌روزی خواب و بیداری: اختلال در ساعت داخلی بدن و عدم تطابق آن با چرخه شبانه‌روزی زمین، باعث این نوع اختلال می‌شود.
- پاراسومنیا: رویدادهای غیرعادی که در طول خواب رخ می‌دهند، مانند راه رفتن در خواب، صحبت کردن در خواب، کابوس‌ها و وحشت شبانه، در این دسته قرار می‌گیرند.
- سندروم پای بی قرار: حرکات غیرارادی عضلات در طول خواب، مانند سندرم پای بی‌قرار، در این دسته جای می‌گیرند.
چرا ICSD-3R به طور مرتب به روز می‌شود؟
دانش ما در مورد اختلالات خواب دائماً در حال افزایش است. به همین دلیل، ICSD-3R به طور مرتب به روز می‌شود تا جدیدترین یافته‌های علمی را در برگیرد و طبقه‌بندی دقیق‌تری از اختلالات خواب ارائه دهد.
در نهایت، ICSD-3R یک ابزار ارزشمند برای پزشکان، محققان و افرادی است که به دنبال درک بهتر اختلالات خواب و یافتن راه‌های درمان موثر هستند.
انواع اختلالات خواب چیست؟
خواب کافی و با کیفیت، ستون اصلی سلامتی است. کمبود خواب نه تنها باعث احساس خستگی و کسالت می‌شود، بلکه می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد.
مطالعات نشان داده‌اند که کم‌خوابی مزمن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند چاقی، دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و اختلالات روانی را افزایش دهد. خوشبختانه، با تشخیص و درمان به موقع اختلالات خواب می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد.
یک متخصص خواب می‌تواند با انجام ارزیابی‌های دقیق و مطالعه الگوهای خواب شما، ریشه مشکل را شناسایی کند و برنامه درمانی مناسب را برایتان تجویز کند.
این برنامه‌ها معمولاً شامل تغییرات در سبک زندگی، درمان‌های رفتاری و در برخی موارد، دارو درمانی هستند. هدف از این درمان‌ها بهبود کیفیت خواب و در نتیجه، ارتقای کلی سلامت است.
در ادامه، به بررسی شش دسته اصلی انواع اختلالات خواب و راهکارهای بهبود خواب می‌پردازیم:
۱. بی‌خوابی: رقیبی سرسخت برای آرامش شبانه
بی‌خوابی، همان‌طور که از نامش پیداست، دشمنی است که آرامش شبانه را از ما می‌گیرد. و یکی از رایج ترین انواع اختلالات خواب است که افراد مبتلا به بی‌خوابی، نه تنها در به خواب رفتن مشکل دارند، بلکه اغلب در طول شب نیز بیدار می‌شوند و صبح‌ها با احساس خستگی از خواب بیدار می‌شوند. این مشکل، که در جامعه امروزی بسیار شایع است، می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد به شدت تأثیر بگذارد.
آمارها نشان می‌دهند که حدود یک‌سوم تا نیمی از بزرگسالان در برخی دوره‌های زندگی خود علائم بی‌خوابی را تجربه می‌کنند. عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد و تشدید بی‌خوابی نقش داشته باشند.
استرس‌های روزمره، تغییرات محیطی، عادات نامناسب خواب، مصرف برخی داروها و وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند آسم یا آپنه خواب از جمله مهم‌ترین عوامل مؤثر در بروز این مشکل هستند.
بی‌خوابی زمانی مزمن تلقی می‌شود که علائم آن بیش از سه ماه ادامه داشته باشد. بی‌خوابی مزمن می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد.
این مشکل می‌تواند منجر به کاهش عملکرد در طول روز، تحریک‌پذیری، مشکلات تمرکز، کاهش بهره‌وری و حتی افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و افسردگی شود.
علائم بی خوابی عبارتند از:
- مشکل در خواب رفتن
- بیدار شدن مکر در طول شب
- بیدار شدن زود هنگام و عدم وجود در خوابیدن دوباره
- نشست و خواب در طول روز
- مشکلات بررسی و حافظه
- تغییرات خلق و خو (اضطراب، شخصیت، حرکت پذیری)
- کاهش عملکرد در فعالیت های روزانه
- ناخوشی یا ادامه احساس می کند
- مشکلات در به خاطر سپردن اطلاعات
- کند شدن واکنش‌ها و فرآیندهای فکریپ
این علائم می‌توانند نشان‌دهنده عدم وجود بی‌خوابی باشند.
درمان بی خوابی
خوشبختانه، درمان‌های مؤثری برای بی‌خوابی وجود دارد. درمان شناختی رفتاری برای بی‌خوابی (CBT-I) یکی از موثرترین روش‌های درمان این مشکل است.
در این روش، فرد می‌آموزد که عادات خواب خود را تغییر دهد و افکار منفی مرتبط با خواب را مدیریت کند. علاوه بر CBT-I، در برخی موارد ممکن است پزشک داروهای خواب‌آور را نیز تجویز کند.
تغییرات سبک زندگی نیز نقش مهمی در درمان بی‌خوابی دارند. رعایت یک برنامه خواب منظم، ایجاد یک محیط خواب آرام و راحت، پرهیز از مصرف کافئین، نیکوتین و الکل در ساعات نزدیک به خواب، ورزش منظم (اما نه نزدیک به زمان خواب)، و ایجاد یک روتین آرامش‌بخش قبل از خواب، همگی می‌توانند به بهبود کیفیت خواب کمک کنند.
۲. خروپف و آپنه خواب: خطری خاموش در خواب
خروپف، آن صدای آزاردهنده‌ای که اغلب در طول خواب شنیده می‌شود، نه تنها برای اطرافیان آزاردهنده است، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر به نام آپنه خواب باشد.
آپنه خواب یکی از انواع اختلالات خواب است وضعیتی است که در آن تنفس فرد به طور مکرر در طول خواب قطع و وصل می‌شود. این وقفه‌های تنفسی می‌توانند چندین بار در ساعت رخ دهند و باعث کاهش سطح اکسیژن خون، اختلال در خواب و در نتیجه، بروز مشکلات جدی برای سلامتی شوند.
بیش از میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از آپنه خواب رنج می‌برند. این اختلال نه تنها کیفیت خواب را به شدت کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند عوارضی جدی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، دیابت و حتی افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را به همراه داشته باشد.
چرا خروپف می‌تواند خطرناک باشد؟
خروپف اغلب اولین نشانه آپنه خواب است. زمانی که عضلات گلو شل می‌شوند و راه هوایی را تنگ می‌کنند، لرزش بافت‌های نرم باعث ایجاد صدای خروپف می‌شود.
در موارد شدیدتر، راه هوایی به طور کامل بسته می‌شود و تنفس متوقف می‌شود. این وقفه‌های تنفس باعث می‌شود که فرد از خواب بیدار شود، اما اغلب به اندازه‌ای کوتاه که به خواب عمیق نرسد. در نتیجه، فرد احساس خستگی و خواب‌آلودگی شدیدی در طول روز خواهد داشت.
علائم آپنه خواب شامل موارد زیر است:
- خروپف بلند
- وقفه‌های تنفسی در طول خواب
- بیدار شدنی با احساس خفگی
- خواب آلودگی مفرط در طول روز
- خشکی دهان یا گلو هنگام بیدار شدن
- سردردهای صبحگاهی
- توضیحی در مورد
- حرکت‌پذیری یا تغییرات خلقی
- مشکلات حافظه
- کاهش کیفیت خواب
درمان آپنه خواب
خوشبختانه، انواع اختلالات خواب مانند آپنه خواب قابل درمان است. درمان استاندارد برای آپنه خواب، استفاده از دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی یا CPAP است.
این دستگاه با ایجاد یک جریان هوای مداوم از طریق یک ماسک، راه هوایی را باز نگه می‌دارد و به فرد اجازه می‌دهد که به راحتی نفس بکشد.
علاوه بر دستگاه CPAP، گزینه‌های درمانی دیگری نیز برای آپنه خواب وجود دارد، از جمله:
- دستگاه‌های پیشروی فک پایین و محرک‌های عصبی: این دستگاه‌ها با حرکت دادن فک پایین و زبان به سمت جلو، از بسته شدن راه هوایی جلوگیری می‌کنند.
- جراحی: در برخی موارد، جراحی برای برداشتن بافت‌های اضافی در بینی و گلو که باعث تنگ شدن راه هوایی می‌شوند، می‌تواند موثر باشد.
- کاهش وزن: چاقی یکی از عوامل خطر برای آپنه خواب است. کاهش وزن می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
۳. اختلال ریتم شبانه‌روزی: وقتی ساعت بدن از زمان عقب می‌ماند
اختلال ریتم شبانه‌روزی یکی از انواع اختلالات خواب است، وضعیتی است که در آن ساعت داخلی بدن با چرخه طبیعی شب و روز هم‌خوانی ندارد. این اختلال باعث می‌شود که افراد در زمان‌های نامناسب بخواهند بخوابند یا بیدار شوند. به عبارت دیگر، ساعت بدن آن‌ها تنظیم نیست و با ساعت دنیای بیرون هماهنگ نیست.
کسانی که دچار اختلال ریتم شبانه‌روزی هستند، ممکن است به اصطلاح “لرک” باشند، یعنی خیلی زود از خواب بیدار شوند و نتوانند تا دیر وقت بیدار بمانند.
یا ممکن است “شب‌بوف” باشند، یعنی دیر بخوابند و صبح‌ها دیر بیدار شوند. این تفاوت‌ها در الگوی خواب به دلیل تفاوت در ساعت داخلی بدن افراد رخ می‌دهد.
علائم اختلال ریتم شبانه‌روزی
- مشکل در به خواب رفتن یا بیدار شدن در زمان‌های دلخواه
- خواب‌آلودگی در طول روز
- خستگی مفرط
- کاهش تمرکز و حافظه
- اختلالات خلقی
درمان اختلال ریتم شبانه‌روزی
درمان اختلال ریتم شبانه‌روزی به عوامل مختلفی مانند شدت اختلال، سن و سبک زندگی فرد بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی رایج عبارتند از:
- نور درمانی: قرار گرفتن در معرض نور روشن در صبح و اجتناب از نور آبی در شب می‌تواند به تنظیم مجدد ساعت بدن کمک کند.
- ملاتونین: این هورمون به تنظیم الگوی خواب و بیداری کمک می‌کند.
- کروموتراپی: استفاده از نور رنگی برای تنظیم ریتم شبانه‌روزی
- تغییرات سبک زندگی: ایجاد یک برنامه خواب منظم، ایجاد یک محیط خواب آرام و پرهیز از مصرف کافئین و نیکوتین در شب
۴. سندرم پای بی‌قرار: تکان خوردن اجباری پاها در شب
سندرم پای بی‌قرار، ایکی از انواع اختلالات خواب است که با احساسات ناخوشایند و اجباری برای حرکت دادن پاها همراه است. این احساسات معمولاً در هنگام استراحت و به ویژه در شب تشدید می‌شوند و باعث می‌شوند که فرد نتواند به راحتی بنشیند یا دراز بکشد. این احساسات گاه به صورت خارش، سوزش، کشش یا حتی درد توصیف می‌شوند.
علل دقیق سندرم پای بی‌قرار هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند. برخی از بیماری‌ها مانند بیماری کلیوی، کمبود آهن، نوروپاتی (آسیب به اعصاب) و برخی بیماری‌های عصبی می‌توانند باعث ایجاد یا تشدید این اختلال شوند.
همچنین، برخی داروها مانند ضد افسردگی‌ها و داروهای ضد روان‌پریشی نیز ممکن است این سندرم را تحریک کنند. بارداری نیز یکی دیگر از عوامل خطر برای بروز سندرم پای بی‌قرار است.
علائم سندرم پای بی‌قرار عبارتند از:
- احساس ناخوشایند در پاها
- نیاز به حرکت دادن پاها
- مشکل در خوابیدن
- حرکات پا در هنگام خواب
- درد و کشیدگی عدلانی
- خارش و گزگز در پاها
- حس حرکت حشرات زیر پوست
- شوک الکتریکی
- بدتر شدن علائم در زمان استراحت
- بهبود علائم با حرکت
- بدتر شدن علائم در شب
- تغییرات خلقی (تحری‌پذیری، اضطراب، افسردگی)
درمان سندرم پای بی‌قرار
درمان سندرم پای بی‌قرار که یکی از انواع اختلالات خواب است به علت زمینه‌ای و شدت علائم بستگی دارد. در برخی موارد، درمان علت زمینه‌ای مانند رفع کمبود آهن می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. پزشکان ممکن است داروهایی را برای کاهش شدت علائم تجویز کنند.
این داروها معمولاً بر روی انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز تأثیر می‌گذارند و به کاهش احساسات ناخوشایند در پاها کمک می‌کنند. علاوه بر دارو درمانی، روش‌های دیگری مانند فیزیوتراپی، ماساژ، اعمال گرما یا سرما بر روی پاها و تغییر سبک زندگی نیز ممکن است در کاهش علائم مؤثر باشند.
۵. پاراسومنیا: (خواب پریشی)
پاراسومنیا، یا خواب‌پریشی، طیف وسیعی از انواع اختلالات خواب را شامل می‌شود که در طی آن فرد در حین خواب یا هنگام بیدار شدن از خواب، رفتارها و تجربیات غیرعادی را از خود نشان می‌دهد. این رفتارها معمولاً فراتر از کنترل فرد هستند و پس از بیداری، خاطره‌ای از آن‌ها باقی نمی‌ماند.
علائم پاراسومنیا بسیار متنوع هستند و می‌توانند شامل راه رفتن در خواب، صحبت کردن در خواب، توهمات، فلج خواب و وحشت‌های شبانه باشند.
در راه رفتن خواب، فرد بدون آگاهی از اطراف خود از تخت بلند شده و در محیط اطراف حرکت می‌کند. صحبت کردن در خواب نیز پدیده دیگری است که در آن فرد در حین خواب کلمات یا جملات نامفهوم بر زبان می‌آورد.
فلج خواب وضعیتی است که در آن فرد پس از بیدار شدن از خواب، قادر به حرکت دادن عضلات خود نیست. وحشت‌های شبانه نیز با احساس ترس و اضطراب شدید همراه هستند و فرد ممکن است فریاد بزند یا سعی کند از تخت خارج شود.
علل پاراسومنیا هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما عوامل مختلفی مانند استرس، اضطراب، کم‌خوابی، اختلالات خواب دیگر، مصرف برخی داروها و عوامل ژنتیکی می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. برخی از انواع پاراسومنیا، مانند کابوس‌های شبانه، می‌توانند با تجربیات آسیب‌زا و استرس‌زا مرتبط باشند.
درمان پاراسومنیا
درمان پاراسومنیا به نوع و شدت علائم بستگی دارد. در بسیاری از موارد، پاراسومنیا با افزایش سن و بهبود کیفیت خواب به طور خود به خود بهبود می‌یابد.
با این حال، در برخی موارد ممکن است این انواع اختلالات خواب به درمان نیاز باشد. درمان‌ها ممکن است شامل تغییرات در سبک زندگی، مانند ایجاد یک روتین خواب منظم، کاهش استرس و اجتناب از مصرف کافئین و نیکوتین قبل از خواب، باشد. در برخی موارد نیز ممکن است دارو درمانی یا درمان‌های رفتاری مورد نیاز باشد.
۶. پرخوابی: فراتر از خواب زیاد
پرخوابی، برخلاف آنچه از نامش برمی‌آید، تنها به خوابیدن زیاد محدود نمی‌شود. افراد مبتلا به پرخوابی، حتی اگر ساعت‌ها بخوابند، همچنان احساس خستگی و کسالت می‌کنند.
این افراد ممکن است در طول روز حملات خواب ناگهانی را تجربه کنند و گاهی توهماتی ببینند. یکی از انواع پرخوابی، نارکولپسی است که با کمبود ماده شیمیایی اورکسین در مغز همراه است.
افراد مبتلا به نارکولپسی علاوه بر خواب‌آلودگی شدید، ممکن است دچار کاتاپلکسی شوند؛ یعنی به طور ناگهانی قدرت عضلانی خود را از دست بدهند.
ممکن است این سوال پیش بیاید که چگونه می‌توان بین پرخوابی واقعی و صرفاً کمبود خواب تمایز قائل شد. دکتر روژاناپایرات در این زمینه هشدار می‌دهند که محرومیت طولانی مدت از خواب می‌تواند علائمی شبیه به پرخوابی ایجاد کند. اما نکته کلیدی این است که با بهبود کیفیت خواب، این علائم موقتاً برطرف می‌شوند.
برای تشخیص دقیق و درمان مناسب انواع اختلالات خواب مانند پرخوابی، مراجعه به متخصص خواب ضروری است. متخصصان خواب با انجام آزمایش‌های مختلف و بررسی سوابق پزشکی بیمار، می‌توانند علت اصلی پرخوابی را شناسایی کنند.
علائم پرخوابی شامل موارد زیر است:
- ناخوشایند در پاها
- نیاز به حرکت دادن پاها
- مشکل در خوابیدن
- حرکات پا در هنگام خواب
- درد و کشیدگی عدلانی
- خارش و گزگز در پاها
- حس حرکت حشرات زیر پوست
- شوک الکتریکی
- بدتر شدن علائم در زمان استراحت
- بهبود علائم با حرکت
- بدتر شدن علائم در شب
- تغییرات خلقی (تحری‌پذیری، اضطراب، افسردگی)
درمان پرخوابی
درمان پرخوابی معمولاً شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، دارو درمانی و در برخی موارد، درمان‌های رفتاری است.
به عنوان مثال، رعایت بهداشت خواب، تنظیم برنامه خواب، اجتناب از مصرف مواد محرک و انجام فعالیت‌های بدنی منظم می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. همچنین، پزشک ممکن است داروهایی را برای تنظیم چرخه خواب و بیداری تجویز کند.
مهم است بدانیم که خوددرمانی و تلاش برای حل این مشکل به تنهایی، اغلب نتیجه عکس می‌دهد. اگر نگران پرخوابی هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
با تشخیص و درمان به موقع، می‌توان کیفیت زندگی افراد مبتلا به پرخوابی را به طور قابل توجهی بهبود بخشید.
در کل، پرخوابی و سایر انواع اختلالات خواب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. با مراجعه به متخصص خواب، می‌توان علت اصلی این مشکل را شناسایی کرد و درمان مناسب را آغاز نمود.
سخن پایانی
انواع اختلالات خواب می‌توانند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی شما داشته باشند. این اختلالات می‌توانند تفکر، عملکرد در مدرسه یا محل کار، سلامت روان و وضعیت جسمانی شما را تحت تأثیر قرار دهند.
مشکلات خواب معمولی مانع از دست‌یابی به خواب آرام و عمیق می‌شوند که برای بهترین عملکرد روزانه به آن نیاز دارید. اگر با خواب خود دچار مشکل هستید، از مراجعه به یک متخصص بهداشت دریغ نکنید.
سلامتی و به تبع آن کیفیت زندگی شما به خواب مناسب وابسته است. رعایت اصول بهداشت خواب و پیگیری توصیه‌های ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی می‌تواند به شما کمک کند تا زودتر بهبود یابید.
منبع: cedarssinai, my.clevelandclinic