اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از چالشبرانگیزترین اختلالات روانشناختی است که میتواند تأثیرات جدی بر زندگی فرد و اطرافیان او داشته باشد. در کنار روشهای درمانی مانند رواندرمانی و تکنیکهای غیردارویی، استفاده از داروی اختلال شخصیت مرزی نیز به عنوان یکی از راهکارهای مکمل مورد توجه قرار گرفته است.
داروها معمولاً برای مدیریت علائمی مانند نوسانات شدید خلقی، اضطراب، افسردگی و رفتارهای تکانشی تجویز میشوند.
در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه، به بررسی انواع داروی اختلال شخصیت مرزی در درمان این اختلال و نقش آنها در بهبود کیفیت زندگی بیماران خواهیم پرداخت.
درک نقش دارو در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی
کلر استریتر، متخصص پرستاری روانپزشکی، میگوید: یکی از نشانههای اصلی اختلال شخصیت مرزی، نوسانات شدید احساسی است. این نوسانات اغلب روی روابط فرد با دیگران و دیدگاه او نسبت به خودش هم تاثیر میگذارند. اما خبر خوب این است که راههایی برای کنترل این احساسات وجود دارد.
ربکا هالند، متخصص دیگر پرستاری روانپزشکی، توضیح میدهد: اولین قدم برای درمان اختلال شخصیت مرزی، روان درمانی است. بعد از اینکه فرد در جلسات روان درمانی شرکت کرد، پزشک ممکن است داروهایی برای کنترل علائم دیگر مثل اضطراب، افسردگی یا مشکلات دیگر تجویز کند.
چرا داروها مهم هستند؟ چون خیلی از افرادی که اختلال شخصیت مرزی دارند، مشکلات دیگری مثل اضطراب، افسردگی یا حتی اعتیاد هم دارند. داروها میتوانند به بهبود این مشکلات کمک کنند و در نتیجه، علائم کلی بیماری را کاهش دهند.
به طور کلی، میتوان گفت که درمان اختلال شخصیت مرزی شامل دو بخش اصلی است:
- روان درمانی: برای کمک به فرد در درک بهتر احساسات و بهبود روابط
- دارودرمانی: برای کنترل علائم همراه و کاهش شدت بیماری
به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و با کمک متخصصان میتوانید بر این بیماری غلبه کنید.
بهترین داروی اختلال شخصیت مرزی که به کاهش علائم کمک می کند!
در حال حاضر، هیچ دارویی که به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) توسط FDA قابل مشاهده است وجود ندارد.
با این حال، انواع مختلفی از داروها برای مدیریت علائم مختلف این موارد مصرف میگیرند، از داروهای ضد افسردگی، ضد روانیشی، تثبیتکنندههای خلق و خو، ضد تشنجها و داروهای ضد اضطراب.
جدول داروها
نام تجاری | نام عمومی | نوع دارو |
ناردیل | فنلزین | ضد افسردگی MAOI |
پروزاک | فلوکستین | SSRI ضد افسردگی |
زولافت | سرترالین | SSRI ضد افسردگی |
افکسور | ونلافاکسین | SNRI ضد افسردگی |
Wellbutrin | بوپروپیون | ضد افسردگی NDRI |
Abilify | آریپی پرازول | ضد روان پریشی |
جئودون | زیپراسیدون | ضد روان پریشی |
ریسپردال | ریسپریدون | ضد روان پریشی |
سروکوئل | کوتیاپین | ضد روان پریشی |
زیپرکسا | اولانزاپین | ضد روان پریشی |
لیتوبید | لیتیوم | تثبیتکننده خلق و خو |
دپاکوت | والپروات | ضد تشنج |
لامیکتال | لاموتریژین | ضد تشنج |
تگرتول یا کارباترول | کاربامازپین | ضد تشنج |
آتیوان | لورازپام | بنزودیازپین (ضد اضطراب) |
کلونوپین | کلونازپام | بنزودیازپین (ضد اضطراب) |
زناکس | آلپرازولام | بنزودیازپین (ضد اضطراب) |
والیوم | دیازپام | بنزودیازپین (ضد اضطراب) |
بوسپیراکس | بوسپیرون | ضد اضطراب (غیر مصرفآور) |
هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی تایید نشده است. اما ما میتوانیم از داروهایی که برای درمان مشکلات دیگری مانند افسردگی، نوسانات خلقی و مشکلات روانی استفاده میشوند، برای کنترل علائم این اختلال هم کمک بگیریم.
این داروها چگونه کار میکنند؟ این داروها برای درمان مشکلات دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا نوسانات خلقی تایید شدهاند. اما از آنجایی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب این مشکلات را هم دارند، پزشک میتواند این داروها را برای آنها تجویز کند. این کار را «مصرف خارج از برچسب» مینامیم. یعنی دارویی برای بیماریای استفاده میشود که هنوز به طور رسمی برای درمان آن تایید نشده است.
آیا این داروها بیخطر هستند؟ خیر، هیچ دارویی بدون عوارض نیست. برخی از این داروها، مخصوصاً داروهایی که برای کنترل نوسانات خلقی و مشکلات روانی استفاده میشوند، ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشند. بنابراین پزشک باید با دقت و با توجه به شرایط شما، بهترین دارو را برایتان انتخاب کند.
۱. داروی افسردگی
داروهای ضد افسردگی، به خصوص نوعی از آنها که SSRI نامیده میشوند، داروهای رایجی هستند که برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی تجویز میشوند. این داروها نه تنها به درمان افسردگی کمک میکنند، بلکه میتوانند علائم دیگری مثل اضطراب و ترس را هم کاهش دهند. در واقع، این داروها مثل یک چتر، طیف وسیعی از علائم را پوشش میدهند.
اما نکته مهم این است که این داروها مشکل اصلی اختلال شخصیت مرزی را درمان نمیکنند. آنها فقط علائمی مثل افسردگی و اضطراب را که اغلب همراه با این اختلال هستند، بهتر میکنند. نوع دیگری از داروهای ضد افسردگی هم وجود دارد که SNRI نامیده میشود و عملکردی مشابه SSRIها دارد.
عوارض مصرف داروی افسردگی
لیست علائم رایج پس از مصرف داروهای ضد افسردگی:
- مشکلات گوارشی: یبوست یا اسهال
- احساسات نامتعادل: عصبی یا بی قرار
- مشکلات معده: تهوع و استفراغ
- اختلال در عملکرد جنسی
- مشکلات سر: سرگیجه یا سردرد
- دهان خشک: خشکی دهان
- تعریق: تعریق بیش از حد
- خستگی: احساس خستگی مفرط
- خواب: بی خوابی
۲. تثبیت کننده های خلق و خو
تثبیتکنندههای خلق و خو هم داروی اختلال شخصیت مرزی هستند که گاهی برای افراد مبتلا به این اختلال تجویز میشوند. این داروها برای کنترل نوسانات شدید خلقی که یکی از ویژگیهای اصلی این اختلال است، استفاده میشوند.
تثبیتکنندههای خلق مثل یک ترازو عمل میکنند و سعی میکنند نوسانات خلقی را کم کنند. به این ترتیب، فرد کمتر دچار نوسانات شدید بین احساسات خیلی خوب و خیلی بد میشود. علاوه بر این، اگر فردی همزمان با اختلال شخصیت مرزی، اختلال دوقطبی هم داشته باشد، این داروها میتوانند به کاهش شدت و تعداد دفعات این نوسانات شدید کمک کنند.
عوارض جانبی تثبیت کننده خلق و خو
- سرگیجه
- احساس خستگی
- درد در ناحیه سر
- کاهش تمایل جنسی
- تهوع یا استفراغ
- لرزش بدن
- اضافهوزن

۳. داروهای ضد روان پریشی
داروهای ضد روان پریشی در ابتدا برای درمان بیمارانی که ارتباطشان با واقعیت به هم خورده بود و چیزهایی میدیدند یا میشنیدند که وجود خارجی نداشت که به آن توهم میگویند تجویز میشوند.
اما امروزه، پزشکان متوجه شدهاند که این داروها میتوانند به برخی از افرادی که اختلال شخصیت مرزی دارند هم کمک کنند.
اگرچه دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود خارجی ندارد، یک علامت اصلی اختلال شخصیت مرزی نیست، اما برخی از افراد مبتلا به این اختلال ممکن است گاهی اوقات چنین تجربیاتی داشته باشند.
در این موارد، داروهای ضد روان پریشی میتوانند مفید باشند. علاوه بر این، تحقیقات نشان میدهد که این داروها ممکن است به کاهش علائم دیگری مثل پرخاشگری، رفتارهای ناگهانی و اضطراب در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کمک کنند.
عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی
- اختلال در دفع
- احساس چرخش یا ناپایداری
- کسالت و نیاز به خواب بیشتر
- ناآرامی یا بیصبری
- کاهش رطوبت دهان
- ارتعاش غیرارادی
- حرکات غیرقابلکنترل
- افزایش حجم بدن
۴. داروهای ضد اضطراب
افرادی که اختلال شخصیت مرزی دارند، خیلی وقتها احساس اضطراب شدیدی میکنند که ممکن است چند ساعت یا حتی چند روز طول بکشد.
برای اینکه این احساس بد کمتر شود، بعضی وقتها به آنها داروهایی داده میشود که باعث آرامش میشوند. این داروها را داروهای ضد اضطراب مینامند.
این داروها با آرام کردن مغز کار میکنند. آنها باعث میشوند که مغز کمتر فعال باشد و فرد احساس آرامش بیشتری کند. وقتی فرد خیلی آشفته و مضطرب است،
این داروها میتوانند به او کمک کنند. اما تا حالا تحقیقات خیلی دقیقی انجام نشده که نشان دهد این داروها واقعا برای درمان اختلال شخصیت مرزی مفید هستند.
یکی از مشکلاتی که این داروها دارند این است که ممکن است فرد را خوابآلود و گیج کنند. همچنین، اگر مدت طولانی از این داروها استفاده شود، ممکن است عادت کردن به آنها برای فرد سخت شود و حتی باعث مشکلات دیگری مثل مشکلات خواب، فراموشی و تغییرات خلقی شود.
عوارض جانبی داروهای ضد اضطراب
- خوابآلودگی
- سرگیجه
- تهوع
- خستگی
- کاهش تمرکز
- ضعف عضلانی
- اعتیاد یا وابستگی
- خشکی دهان
- یبوست
- تغییرات وزنی
- مشکلات حافظه
- تاری دید
داروهای جدید و تحت بررسی برای درمان اختلال شخصیت مرزی
محققان به دنبال روشهای جدیدی داروی اختلال شخصیت مرزی برای درمان این اختلال هستند. آنها در حال بررسی چند روش جدید هستند:
- اسیدهای چرب امگا ۳: این اسیدهای چرب که در غذاهایی مثل ماهیهای چرب پیدا میشوند، ممکن است به کاهش رفتارهای ناگهانی و پرخاشگری در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کمک کنند.
- داروهایی که جلوی اثر مواد افیونی را میگیرند: این داروها ممکن است به کاهش رفتارهای خودآزاری که در این اختلال دیده میشود، کمک کنند.
- داروهایی که روی واکنشهای شیمیایی مغز اثر میگذارند: این داروها ممکن است به تغییر بعضی از تغییرات شیمیایی در مغز که باعث اختلال شخصیت مرزی میشوند، کمک کنند.
چرا این روشها امیدوارکننده هستند؟
- اسیدهای چرب امگا ۳: این مواد برای بدن مفید هستند و معمولاً عوارض جانبی ندارند.
- داروهایی که جلوی اثر مواد افیونی را میگیرند: این داروها ممکن است به کاهش دردهای عاطفی کمک کنند که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی تجربه میکنند.
- داروهایی که روی واکنشهای شیمیایی مغز اثر میگذارند: این داروها ممکن است به درمان ریشههای این اختلال کمک کنند.
اقدامات احتیاطی و ملاحظات برای مصرف داروی اختلال شخصیت مرزی
اگر شما باردار هستید، قصد بارداری دارید یا به فرزندتان شیر میدهید، حتما قبل از مصرف هر دارویی برای درمان اختلال شخصیت مرزی با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از این داروها ممکن است برای جنین یا نوزاد شما خطرناک باشند.
اگر بیماری خاصی دارید یا داروهای دیگری مصرف میکنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. این داروها ممکن است با داروی اختلال شخصیت مرزی تداخل داشته باشند و نیاز به تنظیم دوز یا تغییر دارو باشد. همچنین، اگر از مکملهای غذایی استفاده میکنید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
نکات مهم در مورد مصرف داروی اختلال شخصیت مرزی:
- هرگز به هیچ وجه به صورت خودسرانه دوز دارو را تغییر ندهید یا مصرف آن را قطع نکنید. این کار ممکن است عوارض جدی داشته باشد.
- هزینه داروها: هزینه داروها به عوامل مختلفی مثل نوع دارو، شرکت سازنده، مقدار مصرف و نوع بیمه شما بستگی دارد.
- تغییر درمان: اگر هزینه داروها برای شما بسیار سنگین است، پزشک ممکن است روشهای درمانی دیگری را پیشنهاد کند که هزینه کمتری داشته باشد.

درمان با داروی اختلال شخصیت مرزی چه مدت طول می کشد؟
مدت زمانی که برای درمان اختلال شخصیت مرزی با دارو نیاز است، برای هر فرد متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد.
این عوامل شامل شدت بیماری، نوع داروی اختلال شخصیت مرزی تجویز شده، پاسخ فرد به داروها و همچنین وجود سایر مشکلات روانی همراه است.
به طور کلی، درمان اختلال شخصیت مرزی با دارو یک فرآیند طولانیمدت است و معمولاً ماهها یا حتی سالها طول میکشد.
هدف از درمان، کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی است. با این حال، مهم است بدانید که دارو تنها بخشی از درمان است و معمولاً همراه با رواندرمانی استفاده میشود.
چگونه با اختلال شخصیت مرزی کنار بیایم؟
زندگی با اختلال شخصیت مرزی (BPD) سخت است، اما شما تنها نیستید. داشتن افرادی که به شما اهمیت میدهند و از شما حمایت میکنند، مثل خانواده، دوستان و درمانگر، میتواند کمک بزرگی باشد.
برای اینکه بهتر بتوانید با این اختلال کنار بیایید، میتوانید کارهایی انجام دهید. مثلاً میتوانید یاد بگیرید که چطور با احساسات سخت کنار بیایید و رفتارهای سالمتری داشته باشید.
اگر احساس میکنید درمان فعلیتان به اندازه کافی به شما کمک نمیکند، از درمانگر خود بخواهید که برنامه درمانیتان را تغییر دهد.
علاوه بر درمان، میتوانید با انجام کارهایی مثل ورزش کردن، درست غذا خوردن، خواب کافی و کاهش استرس، به سلامت جسمی و روانی خود کمک کنید. این کارها باعث میشوند که احساس بهتری داشته باشید و بهتر بتوانید با چالشهای زندگی مقابله کنید.
سخن پایانی
دارو اولین درمانی نیست که برای درمان اختلال شخصیت مرزی تجویز میشود، اما میتواند به برخی افراد کمک کند تا علائم خود را بهتر کنترل کنند. پزشک شما ممکن است دارو را به همراه سایر روشهای درمانی مانند رواندرمانی برای شما تجویز کند.
هرچند دارو میتواند مفید باشد، اما مانند هر داروی دیگری، عوارضی هم دارد. بنابراین، قبل از مصرف هر دارویی، باید با پزشک خود در مورد فواید و مضرات آن صحبت کنید.
منبع: charliehealth, verywellhealth.