آیا تا به حال شنیده‌اید کسی خاک، گچ یا حتی مو بخورد؟ شاید این باور برایتان عجیب باشد، اما اختلال پیکا یا هرزه‌خواری، واقعیتی است که بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
در این اختلال، افراد به دلایل مختلفی تمایل شدیدی به خوردن مواد غیرخوراکی پیدا می‌کنند. از خاک و گچ گرفته تا فلز و کاغذ، طیف وسیعی از مواد ممکن است مورد علاقه افراد مبتلا به اختلال پیکا قرار گیرد. این رفتار عجیب و غریب، نه تنها سلامت جسمی بلکه سلامت روانی فرد را نیز به خطر می‌اندازد.
هرزه‌خواری، پدیده‌ای است که در فرهنگ‌های مختلف و گروه‌های سنی گوناگون مشاهده می‌شود. از کودکان خردسال تا بزرگسالان و حتی زنان باردار، ممکن است به این اختلال مبتلا شوند.
علل پیکا بسیار متنوع بوده و از کمبود مواد مغذی تا مشکلات روانی را شامل می‌شود. در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه، به بررسی دقیق اختلال پیکا، علل بروز آن، عوارض و روش‌های درمان این اختلال خواهیم پرداخت.
با ما همراه باشید تا در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه به دنیای اختلال پیکا قدم بگذاریم و به دنبال پاسخ سؤالات شما در این زمینه باشیم.
اختلال پیکا یا هرزخواری چیست؟
اختلال پیکا یا هرزه‌خواری به حالتی گفته می‌شود که در آن فرد به طور مداوم موادی را می‌خورد که هیچ ارزش غذایی ندارند و به طور طبیعی نباید خورده شوند. این مواد ممکن است شامل خاک، یخ، مو، کاغذ، صابون یا حتی مواد خطرناک و سمی باشد.
نکته مهم این است که خوردن این مواد ناشی از گرسنگی نیست، بلکه یک میل غیر قابل کنترل و عجیب برای مصرف چیزهایی است که بدن به آن‌ها نیاز ندارد.
پیکا که به صورت “PIKE-ah” تلفظ می‌شود، نام خود را از پرنده‌ای به نام زاغی اوراسیایی گرفته است. این پرنده که نام علمی آن Pica pica است، به دلیل عادتش به خوردن اشیاء غیرمعمول و غیرخوراکی شناخته می‌شود، و این ویژگی به نام‌گذاری اختلال پیکا منجر شده است.
هرزه‌خواری ممکن است به نظر بی‌ضرر برسد، اما می‌تواند به مشکلات جدی مانند مسمومیت، انسداد روده، و یا کمبودهای غذایی منجر شود. این اختلال اغلب در کودکان، زنان باردار یا افرادی با مشکلات روانی دیده می‌شود. درمان و مشاوره تخصصی می‌تواند به فرد کمک کند تا این عادت را ترک کند و به زندگی سالم‌تری بازگردد.
اختلال پیکا چه کسانی را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
پیکا یا هرزه‌خواری ممکن است برای هر کسی در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در سه گروه خاص دیده می‌شود:
- کودکان خردسال، به ویژه زیر ۶ سال.
- افرادی که در دوران بارداری هستند.
- کسانی که دچار برخی مشکلات روانی مانند اختلال طیف اوتیسم، ناتوانی‌های ذهنی یا اسکیزوفرنی هستند.
در این گروه‌ها، میل به خوردن مواد غیرخوراکی بیشتر به چشم می‌خورد.
اختلال پیکا چقدر رایج است؟
شاید برایتان عجیب باشد، اما بعضی از افراد به خوردن چیزهایی علاقه‌مند می‌شوند که اصلاً غذا نیستند، مثلاً خاک، گچ یا کاغذ. به این عادت عجیب، پیکا می‌گویند. دانشمندان هنوز نمی‌توانند دقیق بگویند که چند نفر به پیکا مبتلا هستند، چون همه مطالعات، یک تعریف از این مشکل ندارند.
خیلی وقت‌ها، بزرگ‌ترها متوجه نمی‌شوند که فرزندشان پیکا دارد، چون فکر می‌کنند این رفتار بچه‌ها طبیعی است و همه بچه‌ها چیزهای عجیب و غریب را می‌چشند. اما پیکا وقتی ادامه‌دار باشد و باعث نگرانی شود، یک مشکل است.
بچه‌های خیلی کوچک، معمولاً چیزهای مختلفی را می‌چشند تا دنیای اطرافشان را بهتر بشناسند. این رفتار طبیعی است و معمولاً خود به خود خوب می‌شود. اما اگر این عادت در بچه بزرگ‌تر ادامه پیدا کند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
این اختلال چگونه بر بدن ما تأثیر می‌گذارد؟ (عوارض و اثرات آن)
افراد مبتلا به اختلال پیکا ممکن است انواع مختلفی از مواد غیر غذایی را بخورند، از جمله یخ، خاک، مو، گچ یا حتی چیزهای خطرناکی مثل مواد شیمیایی. به دلیل این اجبار، کنترل این میل بدون کمک حرفه‌ای بسیار دشوار است.
اختلال پیکا می‌تواند عواقب متفاوتی داشته باشد، بسته به اینکه فرد چه موادی را مصرف می‌کند. مثلاً خوردن یخ که معمولاً در دوران بارداری شایع است و بی‌ضرر به نظر می‌رسد.
اما در برخی موارد، این رفتار می‌تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال، اگر فرد مو بخورد (که به آن تریکوفاژی گفته می‌شود)، ممکن است مو در سیستم گوارش گیر کند و انسداد یا پارگی ایجاد کند.
همچنین، خوردن خاک (ژئوفاژیا) می‌تواند باعث انتقال انگل‌ها و عفونت‌های خطرناک شود. حتی خوردن مدفوع حیوانات خانگی ممکن است فرد را به بیماری‌های جدی مبتلا کند، زیرا مدفوع ممکن است حاوی انگل‌ها یا میکروب‌های مضر باشد؛ بنابراین، پیکا می‌تواند خطراتی برای سلامت جسمانی فرد ایجاد کند و نیازمند درمان و پیگیری پزشکی است.
اثرات سلامت روان
افراد مبتلا به پیکا اغلب به دلیل رفتار غیرعادی خود احساس خجالت یا شرم می‌کنند. این احساسات منفی باعث می‌شود که آن‌ها در بسیاری از مواقع از صحبت کردن در مورد این وضعیت با دیگران، حتی با پزشکان خود، خودداری کنند. آن‌ها ممکن است نگران قضاوت دیگران باشند یا از اینکه کسی این مشکل را درک نکند، بترسند.
همین شرم و ترس اغلب باعث می‌شود افراد مبتلا به پیکا به دنبال درمان نروند یا حتی مشکل خود را پنهان کنند. این در حالی است که درمان و مشاوره می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا این رفتار را بهتر درک کنند و راه‌هایی برای کنترل آن پیدا کنند.
عدم درمان ممکن است مشکلات جدی‌تری برای سلامت جسمانی و روانی آن‌ها ایجاد کند، اما بسیاری از افراد به دلیل این احساسات منفی، از کمک گرفتن صرف نظر می‌کنند.
انواع اختلال رایج پیکا یا هرزخواری چیست؟
انواع مختلفی از این اختلال وجود دارد که هر کدام مربوط به مواد خاصی هستند:
- کونیوفاژیا: تمایل به خوردن گرد و غبار.
- کوپروفاژی: خوردن مدفوع که می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
- ورموفاژی: میل به خوردن استفراغ.
- ژئوملوفاژی: خوردن سیب‌زمینی خام.
- ژئوفاژیا: خوردن خاک یا خاک رس.
- هیالوفاژی: تمایل به خوردن شیشه که می‌تواند به بدن آسیب جدی برساند.
- سنگ‌خواری: خوردن سنگ‌ها.
- موکوپاژی: خوردن مخاط.
- پاگوفاژیا: خوردن یخ که معمولاً بی‌خطر است اما می‌تواند نشانه‌ای از کمبود آهن باشد.
- پلموفاژی: خوردن سرب که به شدت سمی است.
- تریکوفاژی: خوردن مو یا الیاف که می‌تواند باعث انسداد روده شود.
- اوروفاژی: میل به خوردن ادرار.
- هماتوفاژی: خوردن خون.
- زایلوفاژیا: خوردن چوب یا موادی مانند کاغذ که از چوب تهیه شده‌اند.
هر کدام از این انواع می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند و نیازمند مداخله درمانی است.
علائم اختلال پیکا یا هرزخواری چیست؟
اختلال پیکا می‌تواند مشکلات دیگری را نیز به همراه داشته باشد که هر کدام علائم خاص خود را دارند. برخی از مشکلاتی که ممکن است در نتیجه پیکا به وجود بیایند شامل موارد زیر است:
- کم‌خونی: به دلیل کمبود آهن.
- عفونت‌های انگلی: مانند آسکاریازیس (کرم گرد).
- یبوست: ناشی از خوردن مواد غیر قابل هضم.
- عدم تعادل الکترولیت: به دلیل مصرف مواد نامناسب.
- ریتم نامنظم قلب: یا آریتمی به دلیل آسیب به بدن.
- مسمومیت با سرب: در صورت خوردن مواد سمی.
- انسداد روده: در نتیجه تجمع مواد غیرخوراکی در دستگاه گوارش.
مواد غیرخوراکی رایجی که افراد مبتلا به پیکا می‌خورند:
برخی از مواد رایجی که افراد مبتلا به پیکا مصرف می‌کنند عبارتند از:
- خاکستر
- پودر بچه یا تالک
- گچ
- زغال چوب
- خاک یا خاک رس
- تفاله قهوه
- پوسته تخم‌مرغ
- مدفوع (انسان یا حیوان)
- مو، نخ یا الیاف پارچه
- یخ
- نشاسته لباسشویی
- تراشه رنگ
- کاغذ
- سنگریزه
- غذای حیوانات خانگی
- صابون
- پشم یا پارچه
این مواد می‌توانند باعث آسیب جدی به بدن شوند و به درمان پزشکی فوری نیاز دارند.
پیکا یا هرزخواری در دوران بارداری
اختلال پیکا یا هرزه‌خواری در دوران بارداری یکی از اختلالات روانی است که ممکن است برخی از زنان باردار به آن مبتلا شوند. در این حالت، فرد تمایل به خوردن مواد غیرخوراکی پیدا می‌کند که معمولاً هیچ ارزش غذایی ندارند.
بسیاری از زنان باردار ممکن است به خوردن موادی مانند یخ، خاک یا حتی چوب تمایل پیدا کنند. این تمایل می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی، کمبودهای غذایی یا استرس‌های روانی باشد.
در حالی که برخی از این رفتارها بی‌ضرر به نظر می‌رسند، اما مصرف مواد غیرخوراکی می‌تواند به مشکلات جدی‌تری برای سلامت مادر و جنین منجر شود.
بنابراین، مهم است که زنان باردار در صورت بروز این علائم به پزشک مراجعه کنند تا بررسی‌های لازم انجام شود و درمان‌های مناسب ارائه گردد.
علائم پیکا در دوران بارداری عبارتند از:
- خوردن یخ
- خوردن خاک یا خاک رس
- تمایل به خوردن نشاسته
- خوردن پودر بچه
- خوردن زغال چوب
- مصرف مدفوع (در موارد نادر)
- خوردن مو یا الیاف
- تمایل به خوردن سنگریزه یا چوب
مهم است که زنان باردار به علائم پیکا توجه کنند و در صورت مشاهده هرگونه میل غیرعادی به خوردن مواد غیرخوراکی، به پزشک مراجعه کنند. درمان به‌موقع می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کرده و به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند.
پیکا یا هرزخواری در دوران کودکی
پیکا یا هرزه‌خواری در دوران کودکی یکی از اختلالاتی است که ممکن است در بچه‌ها دیده شود. کودکان به طور طبیعی کنجکاو هستند و ممکن است بخواهند چیزهایی را که نمی‌توانند بخورند، مانند خاک، رنگ، یا اشیاء دیگر را به دهان ببرند. این رفتار ممکن است ناشی از تمایل به تجربه چیزهای جدید یا نیاز به جلب توجه باشد. اگرچه این نوع کنجکاوی در مراحل ابتدایی رشد طبیعی است، اما اگر ادامه پیدا کند یا به طور مکرر اتفاق بیفتد، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری تبدیل شود.
به عنوان مثال، خوردن خاک یا مواد غیرخوراکی ممکن است باعث عفونت‌های باکتریایی یا مشکلات گوارشی شود. همچنین، برخی از مواد مصرفی می‌توانند سمی باشند و سلامتی کودک را به خطر بیندازند؛ بنابراین، والدین باید به این رفتارها توجه کنند و در صورت نیاز با پزشک یا متخصص مشاوره کنند تا مطمئن شوند که کودک در مسیر سالمی قرار دارد.
علائم اختلال پیکا در دوران کودکی شامل موارد زیر است:
- خوردن خاک
- خوردن رنگ یا گچ
- خوردن مو یا الیاف
- خوردن زغال چوب
- مصرف مدفوع (در موارد نادر)
- خوردن اشیاء کوچک مانند سکه یا دکمه
- تمایل به خوردن کاغذ یا مقوا
- خوردن سنگریزه یا خرده‌های شیشه
- خوردن مواد غیرخوراکی دیگر مانند پودر بچه یا صابون
نظارت بر رفتارهای غذایی کودکان بسیار مهم است و والدین باید به علائم پیکا توجه کنند. در صورتی که کودک تمایل به خوردن مواد غیرخوراکی داشته باشد، مشاوره با پزشک یا متخصص می‌تواند به شناسایی علت و ارائه درمان مناسب کمک کند.
چه چیزی باعث پیکا یا هرزخواری می‌شود؟
علت دقیق اختلال پیکا هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. این عوامل می‌توانند به صورت جداگانه یا ترکیبی عمل کنند.
۱. عوامل فرهنگی و اجتماعی:
- آداب و رسوم خاص: در برخی فرهنگ‌ها، خوردن مواد غیرخوراکی مانند خاک یا گل رس بخشی از آداب و رسوم است و به عنوان یک رفتار طبیعی پذیرفته می‌شود.
- تأثیر محیط: محیطی که فرد در آن بزرگ می‌شود، می‌تواند بر رفتارهای او تأثیر بگذارد. برای مثال، کودکانی که در محیط‌های نامناسب یا پر از استرس بزرگ می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پیکا قرار دارند.
۲. عوامل روانی:
- استرس و اضطراب: پیکا ممکن است راهی برای مقابله با احساسات منفی مانند استرس و اضطراب باشد. برخی افراد ممکن است با خوردن مواد غیرخوراکی، احساس آرامش یا کنترل بیشتری پیدا کنند.
- مشکلات روانی: اختلالات روانی مانند اوتیسم، اختلال وسواس فکری-اجرایی (OCD) و اختلال شخصیت مرزی ممکن است با پیکا همراه باشند.
۳. عوامل فیزیولوژیکی:
- کمبود مواد مغذی: کمبود آهن، روی، کلسیم و برخی ویتامین‌ها می‌تواند باعث بروز پیکا شود. بدن ممکن است با خوردن مواد غیرخوراکی سعی کند این کمبودها را جبران کند.
- بارداری: در دوران بارداری، نیاز بدن به برخی مواد مغذی افزایش می‌یابد. کمبود این مواد ممکن است باعث بروز پیکا در زنان باردار شود.
- بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌ها مانند کم‌خونی داسی‌شکل و اختلالات گوارشی می‌توانند با پیکا همراه باشند.
- داروها: مصرف برخی داروها نیز ممکن است خطر ابتلا به پیکا را افزایش دهد.
۴. عوامل عصبی:
- اختلال در پردازش حسی: برخی افراد مبتلا به پیکا ممکن است در پردازش اطلاعات حسی مانند بو، طعم و بافت مواد غذایی مشکل داشته باشند. این مشکل ممکن است باعث شود که آن‌ها به سمت خوردن مواد غیرخوراکی کشیده شوند.
نکته مهم: پیکا یک اختلال پیچیده است و علل آن در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. برای تشخیص دقیق و درمان بهتر است به پزشک متخصص یا یک روانشناس مراجعه کنید.
پیکا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص اختلال پیکا که به معنی مصرف اقلام غیرخوراکی است، نیاز به چهار معیار اصلی دارد. در ادامه این معیارها را به زبانی ساده توضیح می‌دهم:
۱. مدت زمان مصرف:
برای تشخیص پیکا، فرد باید به مدت حداقل یک ماه، چیزهایی را مصرف کند که خوراکی نیستند و ارزش غذایی ندارند.
به عنوان مثال، اگر کسی به طور مکرر کاغذ، خاک یا رنگ را بخورد، این رفتار باید به مدت یک ماه ادامه داشته باشد.
۲. رشد ذهنی:
فرد باید از نظر ذهنی به سطحی رسیده باشد که بداند چیزهایی که می‌خورد، غذا نیستند. به عبارت دیگر، فرد باید توانایی درک تفاوت بین مواد غذایی و مواد غیرخوراکی را داشته باشد.
برای مثال، یک کودک کوچک ممکن است برخی اشیاء را به دلیل کنجکاوی بخورد، اما فرد بزرگ‌تر باید از این موضوع آگاه باشد که آن‌ها قابل خوردن نیستند.
۳. عدم وجود عوامل اجتماعی و فرهنگی:
فرد باید دلیلی اجتماعی یا فرهنگی برای رفتار خود نداشته باشد. به این معنا که نمی‌توان گفت که فرد به خاطر یک رسم یا عادت فرهنگی، این رفتار را دارد.
مثلاً اگر در یک فرهنگ خاص خوردن خاک یا شن رواج داشته باشد، نمی‌توان آن را به عنوان پیکا در نظر گرفت.
۴. عدم وجود شرایط پزشکی یا سلامت روانی:
این معیار به این معناست که پیکا نباید نتیجه یک بیماری دیگر یا یک اختلال روانی باشد. به عبارت دیگر، اگر فردی دچار بیماری خاصی باشد که بر رفتارهای غذایی‌اش تأثیر بگذارد، این نمی‌تواند پیکا محسوب شود.
برای مثال، اگر کسی به دلیل یک اختلال غذایی دیگر به خوردن مواد غیرخوراکی روی بیاورد، نمی‌توان آن را پیکا نامید.
این معیارها به پزشکان و متخصصان کمک می‌کند تا تشخیص دقیقی از پیکا داشته باشند و در صورت لزوم، درمان مناسبی ارائه دهند.
دلایل عدم تشخیص پیکا یا هرزخواری چیست؟
برخی از این دلایل ممکن است باعث شوند که تشخیص اختلال پیکا رد شود. در ادامه، به این دلایل و توضیحات مربوط به آن‌ها می‌پردازم:
۱.عملکردهای فرهنگی یا اجتماعی:
پیکای واقعی معمولاً یک رفتار اجباری است که فرد نمی‌تواند آن را کنترل کند. اما افرادی که به دلایل فرهنگی یا اجتماعی به مصرف مواد غیرخوراکی می‌پردازند، معمولاً کنترل بیشتری بر رفتار خود دارند.
به عنوان مثال، در برخی از فرهنگ‌ها، خوردن خاک یا خاک رس ممکن است به عنوان یک عادت یا رسم تلقی شود و افراد به طور ارادی و با آگاهی از این رفتار اقدام می‌کنند.
۲. کمبودهای تغذیه‌ای:
افرادی که با کمبودهایی مثل کمبود آهن یا کلسیم روبه‌رو هستند، ممکن است برای جبران این کمبودها به خوردن مواد غیرخوراکی روی آورند.
این رفتار در واقع به این دلیل ممکن است قابل قبول تلقی شود که در برخی جوامع، خوردن مواد خاصی مانند خاک رس یا خاک به عنوان راهی برای افزایش مواد معدنی در رژیم غذایی در نظر گرفته می‌شود.
این نوع رفتار می‌تواند ناشی از شرایط خاص تغذیه‌ای باشد، اما باید توجه داشت که این رفتارها به معنای پیکا نیستند و ممکن است در جوامع مختلف، قابل درک و پذیرفته‌شده باشند.
۳. سایر شرایط پزشکی یا سلامت روانی:
معیارهای تشخیص پیکا معمولاً شامل مواردی است که به دلیل شرایط پزشکی یا سلامت روانی رخ می‌دهند. به عنوان مثال، اگر فردی به خاطر یک اختلال روانی خاص یا یک بیماری جسمی، به مصرف مواد غیرخوراکی بپردازد، این رفتار ممکن است از نظر تشخیصی به عنوان پیکا محسوب نشود.
به علاوه، اگر این رفتار به حدی شدید باشد که سلامت فرد را به خطر بیندازد یا نیاز به مراقبت خاص داشته باشد، ممکن است پزشکان تصمیم بگیرند که این رفتار را به عنوان پیکا تشخیص دهند.
در نهایت، این دلایل می‌توانند بر روی تشخیص پیکا تأثیر بگذارند و درک درست از آن به ما کمک می‌کند تا در مورد رفتارهای غذایی افراد، دیدگاهی دقیق‌تر داشته باشیم.
چه آزمایشاتی برای تشخیص پیکا انجام خواهد شد؟
بیشتر تست‌های مربوط به پیکا به دنبال مشکلاتی هستند که ناشی از این وضعیت به وجود می‌آیند. این تست‌ها می‌توانند شامل انواع مختلف آزمایش‌ها و بررسی‌ها باشند، مانند:
۱. آزمایش‌های خون، ادرار و مدفوع:
این آزمایش‌ها برای شناسایی علائم عفونت، مسمومیت یا عدم تعادل الکترولیت‌ها انجام می‌شوند. به عبارتی، پزشکان با بررسی نمونه‌های خون و ادرار، به دنبال نشانه‌هایی هستند که ممکن است به مشکلات سلامتی مرتبط با اختلال پیکا اشاره کنند.
۲. تست‌های تصویربرداری:
این نوع آزمایش‌ها برای بررسی وجود هر گونه انسداد یا آسیب داخلی به کار می‌روند. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، سونوگرافی و موارد مشابه اشاره کرد. این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا وضعیت داخلی بدن فرد را بهتر ارزیابی کنند.
۳. تست‌های تشخیصی:
این آزمایش‌ها به دنبال شناسایی مشکلات جدی‌تر سلامتی هستند که ممکن است با پیکا همراه باشند. برای مثال، الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) یکی از این آزمایش‌ها است که برای بررسی مشکلات ریتم الکتریکی قلب انجام می‌شود.
این آزمایش‌ها می‌توانند به شناسایی عدم تعادل‌های الکترولیتی خاص یا عفونت‌های انگلی کمک کنند که ممکن است بر روی سلامت فرد تأثیر بگذارند.
این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت سلامت فرد را به دقت ارزیابی کنند و در صورت نیاز، درمان مناسب را تجویز کنند.
اختلال پیکا یا هرزخواری چگونه درمان می‌شود و آیا درمانی وجود دارد؟
اختلال پیکا معمولاً در افرادی که باردار هستند به طور خود به خودی از بین می‌رود. همچنین، بچه‌ها معمولاً با گذشت زمان از این رفتار خارج می‌شوند، به خصوص زمانی که به آن‌ها آموزش داده می‌شود که چگونه بین اقلام و اشیاء خوراکی و غیرخوراکی تفاوت قائل شوند.
برای کودکان دارای ناتوانی ذهنی یا مشکلات یادگیری، ضروری است که موارد خطرناک از محیط حذف شوند و بر رفتار آن‌ها نظارت دقیقی صورت گیرد.
۱. درمان خفیف:
این روش شامل آموزش افراد برای اجتناب از رفتارهای مرتبط با پیکا است. در اینجا از روش‌هایی مانند ایجاد بیزاری‌های خفیف (پیامدهای منفی) استفاده می‌شود تا افراد متوجه شوند که مصرف اقلام غیرخوراکی چه مشکلاتی را می‌تواند به همراه داشته باشد.
به علاوه، تقویت مثبت یا پاداش برای رفتارهای غذایی سالم نیز بخشی از این درمان است. به عبارت دیگر، وقتی فردی به درستی از خوردن مواد غیرخوراکی پرهیز می‌کند، تشویق می‌شود تا این رفتار مثبت ادامه پیدا کند.
۲. رفتار درمانی:
این نوع درمان شامل آموزش استراتژی‌ها و مکانیسم‌های مقابله‌ای به افراد است. هدف این است که به فرد کمک شود تا رفتارهای خود را تغییر دهد و به راه‌های سالم‌تری برای پاسخ به نیازها و احساسات خود روی آورد.
به عنوان مثال، ممکن است به فرد تکنیک‌هایی برای مدیریت استرس و اضطراب آموزش داده شود تا از مصرف مواد غیرخوراکی به عنوان یک راه فرار استفاده نکند.
۳. تقویت دیفرانسیل:
در این روش، افراد یاد می‌گیرند که با تمرکز بر رفتارها و فعالیت‌های دیگر از رفتارهای مرتبط با پیکا اجتناب کنند. به عبارت دیگر، این روش به افراد کمک می‌کند تا انرژی و توجه خود را به فعالیت‌های مثبت و سازنده‌تری جذب کنند که به آن‌ها احساس رضایت می‌دهد و از مصرف مواد غیرخوراکی جلوگیری می‌کند.
در مجموع، درمان پیکا بسته به شرایط فرد متفاوت است و معمولاً شامل ترکیبی از این روش‌ها و تکنیک‌ها است تا فرد بتواند بهبود یابد و رفتارهای سالم‌تری را پیش بگیرد.
بهترین داروهای مؤثر در درمان پیکا
در حال حاضر داروهای بسیار کمی وجود دارند که به درمان اختلال پیکا کمک کنند. یکی از این داروها، داروهای ضد روان‌پریشی هستند.
این داروها ممکن است برای برخی افراد مفید باشند، اما عوارض جانبی آن‌ها معمولاً باعث می‌شود که استفاده از آن‌ها رایج نباشد. به همین دلیل، پزشکان در تجویز این داروها احتیاط می‌کنند.
عوارض جانبی درمان
با درمان پیکا، عوارض جانبی چندانی وجود ندارد. اگر داروها بخشی از روند درمان باشند، عوارض جانبی به نوع داروها بستگی دارد.
به همین خاطر، پزشک شما بهترین منبع برای صحبت درباره عوارض جانبی احتمالی و نکاتی که باید در نظر داشته باشید، خواهد بود. او می‌تواند به شما بگوید که چگونه می‌توانید تأثیر این عوارض را بر زندگی‌تان کاهش دهید.
مراقبت از خود و مدیریت علائم
پیکا معمولاً وضعیتی خفیف است، اما بسته به موادی که فرد مصرف می‌کند، می‌تواند مضر باشد. اگر پیکا دارید، بسیار مهم است که درباره این وضعیت با پزشک خود به صورت صادقانه صحبت کنید.
پزشک می‌تواند راهنمایی‌ها و منابعی را برای کمک به شما ارائه دهد و در صورت نیاز، شما را به یک متخصص ارجاع دهد که در این زمینه آموزش‌های ویژه‌ای دیده است.
زمان بهبودی پس از درمان
مدت زمان بهبودی از پیکا به نوع درمان و نحوه انجام آن بستگی دارد. پزشک شما می‌تواند اطلاعات دقیقی در مورد اینکه چه مدت ممکن است طول بکشد تا احساس بهتری پیدا کنید، ارائه دهد و به شما بگوید که چه کارهایی می‌توانید برای تسریع در این فرایند انجام دهید.
در نهایت، توجه به خود و گفتگو با متخصصان می‌تواند به شما در مدیریت این وضعیت کمک کند.
چگونه می‌توانم از پیکا جلوگیری کنم یا خطر ابتلا به آن را کاهش دهم؟
اختلال پیکا یک وضعیت غیر قابل پیش‌بینی است، به همین دلیل هیچ راهی برای جلوگیری از بروز آن وجود ندارد و نمی‌توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد.
تنها کاری که می‌توانید برای مدیریت پیکا انجام دهید، اطمینان از داشتن یک رژیم غذایی متعادل است و باید مطمئن شوید که کمبود ویتامین‌ها یا مواد معدنی ضروری ندارید.
هرچند که این کار به‌تنهایی نمی‌تواند به‌عنوان پیشگیری یا کاهش خطر شناخته شود، زیرا کمبودهای تغذیه‌ای در تشخیص پیکا مدنظر قرار نمی‌گیرند، اما هنوز هم حفظ تغذیه مناسب برای سلامت کلی شما بسیار مهم است.
چگونه از خودم مراقبت کنیم؟ (زندگی با اختلال پیکا)
اگر پیکا دارید، اولین قدم مهم برای دریافت کمک، صحبت کردن با پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی است. وظیفه آن‌ها این است که به شما کمک کنند و به شما اطمینان بدهند که در محیطی امن و بدون قضاوت هستید. آن‌ها می‌توانند به شما مشاوره دهند یا شما را به متخصصانی ارجاع دهند که می‌توانند بیشتر کمک کنند.
اگر پیکا برای شما مشکلاتی ایجاد کرده است که بر زندگی‌تان تأثیر می‌گذارد، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- با پزشک خود صادق باشید:
- پیکا می‌تواند منبعی از شرم یا خجالت برای بسیاری از افراد باشد و صحبت کردن درباره تأثیر آن بر زندگی‌شان دشوار باشد. اما باید بدانید که پیکا یک اختلال سلامت روان است و به همین دلیل، درخواست کمک از پزشک برای درمان آن کاملاً منطقی است، درست مانند درمان شکستگی یا عفونت.
- پیگیری درمان:
- پزشک شما می‌تواند برنامه ویزیت‌های منظمی برای شما تنظیم کند. با پیشرفت در درمان، ممکن است نیاز شما به این ویزیت‌ها کمتر شود. اگر دوباره مشکلات پیکا برای شما به وجود آمد، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید و درمان را از سر بگیرید.
- حذف یا محدود کردن دسترسی به اقلام مشکل‌ساز:
- یکی از روش‌های کاهش رفتارهای پیکا، حذف اقلامی است که معمولاً مصرف می‌کنید. اگر حذف آن‌ها ممکن نیست، سعی کنید بازگشت به این رفتارها را برای خود ناخوشایند کنید.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
پزشک شما می‌تواند به شما بگوید که در چه شرایطی ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری داشته باشید. به طور کلی، اگر با علائم خطرناک مواجه شدید، مانند موارد زیر، باید به دنبال کمک پزشکی باشید:
- آسکاریازیس: عفونت کرم گرد
- عدم تعادل الکترولیت: که می‌تواند مشکلات جدی به وجود آورد
- ریتم نامنظم قلب: آریتمی
- مسمومیت با سرب: یا هر علامت سمی دیگری
- انسداد روده: چه در روده کوچک و چه در روده بزرگ
همچنین اگر کودکان مواد سمی یا خطرناک بلعیده‌اند، باید به دنبال کمک پزشکی باشید. مثلاً اگر آن‌ها اسباب‌بازی‌هایی با اجسام کوچک و مغناطیسی را ببلعند، این می‌تواند باعث انسدادهای خطرناک در دستگاه گوارش شود.
جمع بندی
اختلال پیکا یک بیماری شایع در سطح جهانی است و به ویژه در برخی شرایط بیشتر دیده می‌شود. در حالی که بسیاری از افراد می‌توانند به طور طبیعی از این وضعیت خارج شوند، برای برخی دیگر می‌تواند یک مشکل جدی باشد. افرادی که اقلام سمی، تیز یا موادی که می‌توانند دستگاه گوارش آن‌ها را مسدود کنند، مصرف می‌کنند، در خطر بیشتری قرار دارند.
خوشبختانه، درمان‌ها و تکنیک‌های مراقبت از سلامت روان می‌توانند به بهبود این وضعیت کمک کنند. اگر شما هم دچار پیکا هستید، ممکن است احساس خجالت کنید، اما باید بدانید که پزشک شما در اینجا نیست تا شما را قضاوت کند.
وظیفه او کمک به شما برای دریافت مراقبت و منابعی است که برای غلبه بر این مشکل نیاز دارید. با این کار، می‌توانید به زندگی خود ادامه دهید و بر روی چیزهایی که برایتان مهم و لذت‌بخش است، تمرکز کنید.
منابع: my.clevelandclinic, courses.lumenlearning