روش کار بیوفیدبک به این صورت است که دستگاه بیوفیدبک با استفاده از ابزارهای الکترونیکی، اطلاعات مربوط به اعصاب، عضلات و فعالیت‌های خودمختار بدن را اندازه‌گیری و تحلیل می‌کند.

سپس این اطلاعات به شکل فیدبک‌های صوتی یا تصویری به بیمار و پزشک ارائه می‌شود. با استفاده از این فیدبک‌ها، فرد می‌تواند کنترل بهتری بر عملکرد اندام‌های خود داشته باشد.

بیوفیدبک در واقع ترکیبی از دو مفهوم “فیدبک” و “شرطی‌سازی عاملی” است. بنابراین، برای درک صحیح بیوفیدبک، باید با این دو مفهوم آشنایی کاملی داشت.

فیدبک:

طبق نظریه عمومی سیستم‌ها، هر سیستم حداقل از دو بخش تشکیل شده که این اجزا با یکدیگر در حال تبادل اطلاعات هستند. بخشی از سیستم اطلاعات را ارسال می‌کند که به آن فیدفوروارد (Feedforward) گفته می‌شود و بخشی دیگر اطلاعات را به سیستم بازمی‌گرداند که به آن فیدبک (Feedback) می‌گویند.

اگر این فرآیند فیدبک و فیدفوروارد به طور مکرر در یک سیستم رخ دهد، چرخه‌ای به نام “حلقه‌ی فیدبک و فیدفوروارد” ایجاد می‌شود.

نتیجه این چرخه در تمامی سیستم‌ها “خودتنظیمی” یا self-regulation است، به این معنا که سیستم توانایی تنظیم خود را پیدا می‌کند. مغز و بدن ما نیز به عنوان یک سیستم پیچیده بر اساس همین اصل فعالیت می‌کنند.

شرطی‌سازی عاملی:

شرطی‌سازی عاملی نوعی از شرطی‌سازی است که در آن، سیستم برای عملکرد مطلوب پاداش می‌گیرد و برای رفتار نامطلوب تنبیه می‌شود.

بیوفیدبک نیز به نوعی یک فرایند شرطی‌سازی عاملی است، زیرا وقتی فرد پاسخی زیستی مطلوب از خود نشان می‌دهد، پاداشی به صورت فیدبک دریافت می‌کند. این فیدبک تکرار می‌شود تا سیستم به تدریج خود را تنظیم کند.

برای مثال، در فردی که به اختلال رینود (سرد شدن نوک انگشتان) مبتلا است، وقتی دمای انگشتان افزایش می‌یابد، به عنوان پاداش، یک فیلم برای او پخش می‌شود.

فرد دقیقاً نمی‌داند چگونه این افزایش دما اتفاق می‌افتد، اما مغز که تمایل به دریافت لذت از دیدن فیلم دارد، به دنبال راهی برای تکرار این فرآیند می‌گردد و در نهایت، به طور ناخودآگاه پاسخ مطلوب را پیدا کرده و تکرار می‌کند.

به عنوان مثال دیگر، وقتی دچار اضطراب می‌شوید، معمولاً تعریق پوست شما افزایش می‌یابد؛ برای مثال، ممکن است کف دستتان به شدت عرق کند. بنابراین، افزایش تعریق می‌تواند نشانه‌ای از وجود اضطراب باشد.

معمولاً ما از این وضعیت آگاه نیستیم و به نظر می‌رسد کنترل آن نیز در دست ما نیست. در روش درمانی بیوفیدبک، سنسورهایی وجود دارند که میزان تعریق پوست را اندازه‌گیری می‌کنند.

بیوفیدبک تعریق پوست یا Skin Conductance (SC) با وصل کردن سنسورهایی به دست، هدایت الکتریکی پوست را می‌سنجد. هرگاه پوست عرق کند، هدایت الکتریکی آن افزایش یافته و مقاومت پوست کاهش می‌یابد.

دستگاه با اندازه‌گیری این مقاومت، افزایش تعریق را تشخیص داده و فرد را از آن آگاه می‌سازد. در این زمان، شخص مثلاً اگر کودک باشد، با کمک درمانگر (مثلاً از طریق بازی درمانی)، تلاش می‌کند اضطراب خود را کاهش دهد.

به این ترتیب، فرد به تدریج یاد می‌گیرد که تعریق پوست و در واقع اضطراب خود را کنترل کند و به یک الگوی صحیح برسد.