تروما چیست؟ تروما، واژه‌ای با ریشه یونانی به معنای “زخم” یا “جراحت” است. اما در روانشناسی، این اصطلاح به تأثیرات منفی و عمیقی که یک واقعه بر فرد می‌گذارد، اشاره دارد. تروما می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند و هر فرد به شیوه‌ای منحصر به فرد به آن واکنش نشان می‌دهد. اما اگر بخواهیم تروما چیست؟ را به زبان ساده تر بیان کنیم می‌توان گفت که تروما که به عنوان ضربه روحی و روانی شناخته می‌شود، نتیجه رویدادهای ناراحت‌کننده و استرس‌زایی است که احساس امنیت شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و احساس خطر و درماندگی را در شما ایجاد می‌کند.
به عنوان مثال، زنده ماندن از یک زلزله می‌تواند برای برخی افراد تجربه‌ای به شدت آسیب‌زا و تروماتیک باشد، در حالی که برای دیگران ممکن است تأثیر ملایم‌تری داشته باشد و آنها سریع‌تر از پیامدهای عاطفی و هیجانی ناشی از این واقعه رهایی یابند.
این نوع تروما می‌تواند شما را درگیر احساسات ناخوشایند، خاطرات آزاردهنده و اضطراب‌های مداوم کند؛ احساساتی که به راحتی از بین نمی‌روند.
علاوه بر این، تروما می‌تواند منجر به بی‌حسی، قطع ارتباط با دیگران و عدم اعتماد به اطرافیان شود.اگر شما نیز با این احساسات دست و پنجه نرم می‌کنید، مهم است که برای درمان آن اقدام کنید. مراجعه به یک روانشناس می‌تواند اولین و مهم‌ترین قدم در مسیر بهبودی باشد.
ترومای روحی چیست؟
هر تجربه ای که احساس امنیت و سلامت روان ما را به شدت تهدید کند، می‌تواند به ترومای روحی منجر شود. حتی اگر آسیبی به جسممان وارد نشود. در واقع، مهم‌ترین عامل در ایجاد تروما، تجربه ذهنی و احساسی ما از یک رویداد است. هرچه احساس ترس و درماندگی بیشتری داشته باشیم، احتمال آسیب روانی نیز بیشتر می‌شود.
تروما، ریشه در واژه‌ای یونانی به معنای زخم دارد و به معنای آسیب روانی است. زمانی که مکانیسم‌های دفاعی روانی ما در برابر یک تجربه دردناک از کار می‌افتند، تروما رخ می‌دهد. حوادثی مانند بلایای طبیعی، تصادفات شدید، بیماری‌های جدی، خشونت‌های فیزیکی و جنسی، تجاوزها، از دست دادن عزیزان و حتی تجربیات تلخ دوران کودکی می‌توانند منجر به تروما شوند.
به طور کلی، تروما به هر رویداد دردناکی گفته می‌شود که فشار روانی شدیدی بر فرد وارد کرده و باعث ایجاد آسیب‌های روانی در او شود.
تعریف تروما در پزشکی چیست؟
در سیستم‌های طبقه‌بندی پزشکی مانند ICD-10 و DSM-IV، تروم چیست؟ دقیق‌تر تعریف شده است. به عبارت ساده، تروما یک رویداد بسیار ترسناک، دردناک یا تهدیدآمیز است که باعث می‌شود فرد احساس درماندگی و وحشت شدیدی کند. این رویداد نه تنها به لحاظ روحی، بلکه به لحاظ جسمی نیز تأثیرگذار است و می‌تواند باعث واکنش‌های شدید بدن شود.
ویژگی‌های اصلی یک رویداد تروما:
- تهدید جدی و واقعی: این رویداد باید یک تهدید جدی برای زندگی یا سلامت فرد یا دیگران باشد، مانند یک فاجعه طبیعی، تصادف شدید یا تجربه خشونت.
- ایجاد احساس ناامیدی و وحشت: رویداد تروماتیک باید باعث ایجاد احساس ناامیدی عمیق و ترس شدید در فرد شود.
- واکنش شدید بدن: بدن فرد در مواجهه با چنین رویدادی، واکنش‌های شدیدی نشان می‌دهد که می‌تواند به صورت فیزیولوژیکی و روانی بروز کند. این واکنش‌ها می‌توانند شامل افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، تعریق زیاد و اختلال در خواب باشند.
هنگامی که فردی تجربه تروماتیکی (تروما) را پشت سر می‌گذارد، مغز او نمی‌تواند این تجربه را به طور کامل پردازش کند. این امر باعث می‌شود که خاطرات و احساسات مرتبط با رویداد تروماتیک به صورت مداوم در ذهن فرد تکرار شوند و او را دچار مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه کنند.
ترومای فیزیکی (جسمی) چیست؟
همان طور که در مطالب بالا به تروما چیست؟ اشاره کرده‌ایم تروما که واژه‌ای یونانی به معنی زخم و ضربه است، به طور خاص به آسیب‌های جسمی نیز اشاره دارد. تروماهای جسمی می‌توانند منجر به ایجاد زخم، شکستگی استخوان یا آسیب به اندام‌های داخلی شوند.
افرادی که تجربه ضربه جسمی را دارند، ممکن است به دلیل شوک ناشی از آسیب غیرمنتظره، با مشکلات روحی مرتبط با تروما نیز مواجه شوند.
آسیب‌های روحی معمولاً ناشی از نیروهای مختلفی هستند که از خارج به بدن وارد می‌شوند و می‌توانند به صورت خفیف یا شدید بروز کنند. این ضربه‌ها می‌توانند شامل سقوط، تصادفات جاده‌ای و سایر حوادث ناگهانی باشند.
ضربه فیزیکی به عنوان یک آسیب جدی به بدن شناخته می‌شود و به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- تروما بلانت (ضربه شدید)
این نوع تروما زمانی رخ می‌دهد که یک جسم یا نیروی خارجی به بدن برخورد می‌کند و معمولاً منجر به آسیب‌هایی نظیر ضربه مغزی، بریدگی‌های عمیق یا شکستگی استخوان‌ها می‌شود.
- ترومای نافذ
این نوع تروما زمانی اتفاق می‌افتد که یک جسم پوست یا بدن را سوراخ کند که معمولاً منجر به ایجاد یک زخم باز می‌شود. این توضیحات به درک بهتر انواع تروما و تأثیرات آن بر جسم و روان کمک می‌کند.
مولتی تروما یا ترومای چندگانه چیست؟
مولتی تروما چیست؟ مولتی تروما یا ترومای چندگانه به معنای وجود چندین جراحت جدی در بدن در اثر حوادثی مانند زمین خوردن، حمله یا تصادف است. این صدمات می‌توانند خطرناک و حتی تهدیدکننده زندگی باشند، زیرا ممکن است باعث خونریزی شدید یا شکستگی استخوان‌های بزرگ شوند.
همچنین ممکن است منجر به آسیب به اندام‌های حیاتی مانند مغز، ریه‌ها یا طحال شوند. در ترومای چندگانه، آسیب‌های متعدد به طور همزمان رخ می‌دهند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارند. این نوع تروما معمولاً در حوادث شدید؛ مانند سقوط از ارتفاع، تصادفات خودرو یا حملات خشونت‌آمیز اتفاق می‌افتد. مدیریت ترومای چندگانه نیازمند تشخیص سریع و درمان اولویت‌دار آسیب‌ها است.
تیم‌های پزشکی متخصص در مراقبت‌های ویژه تروما، با استفاده از پروتکل‌های استاندارد، به ارزیابی و درمان این بیماران می‌پردازند. هدف اصلی، کنترل خونریزی، حفظ عملکرد حیاتی و جلوگیری از عوارض بیشتر است.
ترومای مغزی چیست؟
تروما چیست؟ ترومای مغزی زمانی رخ می‌دهد که (ضربه ناگهانی یا شدید به سر می‌تواند باعث حرکت یا پیچ خوردن مغز درون جمجمه شود. زمانی که این نوع ضربهن به سر یا بدن وارد می‌شود، ممکن است به سلول‌های مغز آسیب برساند یا تغییرات شیمیایی در آن ایجاد کند.
این وضعیت می‌تواند منجر به بروز علائمی مانند فراموشی و اختلال در عملکرد شناختی شود. به این نوع آسیب، ضربه مغزی گفته می‌شود که به عنوان یک شکل خفیف از آسیب مغزی شناخته می‌شود.ضربه مغزی می‌تواند عواقب کوتاه‌مدت و بلندمدتی داشته باشد و نیاز به توجه پزشکی دارد. شناسایی و درمان به موقع این آسیب می‌تواند به بهبود سریع‌تر و کاهش خطر عوارض جانبی کمک کند.
تفاوت ترومای روحی و جسمی چیست؟
تروما واژه‌ای است که معمولاً با درد و رنج همراه است. اما تفاوت‌های مهمی بین ترومای روحی و جسمی وجود دارد.
ترومای جسمی به آسیب مستقیم به بدن گفته می‌شود. این آسیب می‌تواند در اثر حادثه، بیماری یا هر عامل خارجی دیگری رخ دهد. ترومای جسمی معمولاً با علائم قابل مشاهده‌ای مانند کبودی، شکستگی، سوختگی و… همراه است. این نوع تروما اغلب قابل تشخیص و درمان با روش‌های پزشکی است.
ترومای روحی یا روانشناختی، به آسیب به روح و روان فرد اشاره دارد. این نوع تروما در اثر تجربه رویدادهای بسیار دردناک، ترسناک یا تهدیدآمیز مانند خشونت، بلایای طبیعی، از دست دادن عزیزان و… ایجاد می‌شود.
ترومای روحی معمولاً با علائمی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال خواب، کابوس، مشکلات تمرکز و روابط اجتماعی همراه است. این نوع تروما به سادگی ترومای جسمی قابل مشاهده نیست و اغلب نیاز به درمان‌های روانشناختی دارد.
نکته مهم: هر دو نوع تروما می‌توانند اثرات عمیقی بر روی زندگی فرد بگذارند. ترومای روحی، اگرچه قابل مشاهده نیست، اما می‌تواند به اندازه ترومای جسمی دردناک و آزاردهنده باشد. بنابراین، توجه به سلامت روان و درمان به موقع ترومای روحی از اهمیت بالایی برخوردار است.
علت ترومای روحی و جسمانی چیست؟
علت تروما چیست؟ علت ترومای روحی روحی ناشی از رویدادهای ناراحت‌کننده و استرس‌زایی است که احساس امنیت فرد را از بین می‌برد و باعث می‌شود احساس خطر و درماندگی کند. ترومای روانی می‌تواند فرد را درگیر احساسات ناراحت‌کننده، خاطرات و اضطراب کند که از بین نمی‌روند. همچنین می‌تواند باعث بی‌حسی، قطع ارتباط و عدم اعتماد به دیگران شود. ترومای روحی می‌تواند دلایل گسترده‌ای داشته باشد از جمله:
- حوادث ناگهانی و غیرمنتظره
- تجربه خشونت
- آزار و اذیت جسمی یا جنسی در کودکی
- شاهد خشونت بودن
- تجربه جنگ یا شکنجه
- تشخیص بیماری تهدیدکننده زندگی
- مرگ یک عزیز
- سایر رویدادهای ناگوار زندگی
ترومای جسمی ناشی از ضربه‌های فیزیکی به بدن است که می‌تواند منجر به زخم، شکستگی استخوان یا آسیب به اندام‌های داخلی شود.
افرادی که ضربه جسمی را تجربه می‌کنند، ممکن است به دلیل شوک ناشی از آسیب غیرمنتظره با مشکلات ترومای روحی نیز مواجه شوند.
ضربه ناگهانی شامل سقوط، تصادفات جاده‌ای و سایر حوادث ناگهانی می‌شود که می‌تواند به دو صورت تروما بلانت (ضربه شدید) یا ترومای نافذ (ایجاد زخم باز) باشد.در مجموع، ترومای روحی ناشی از آسیب‌های روانی و هیجانی و ترومای جسمی ناشی از آسیب‌های فیزیکی به بدن است که هر دو می‌توانند تأثیرات منفی بر سلامت فرد داشته باشند.
تفاوت استرس‌های نرمال و طبیعی با تروما چیست؟
تروما و استرس هر دو واکنش‌های طبیعی بدن به رویدادهای چالش‌برانگیز هستند، اما شدت، مدت و تأثیر بلندمدت آنها متفاوت است. استرس‌های نرمال و طبیعی معمولاً به رویدادهای روزمره و قابل مدیریت مربوط می‌شوند و با گذشت زمان کاهش می‌یابند.
اما تروما یک واکنش عاطفی شدید به یک رویداد بسیار دردناک یا تهدیدآمیز است که باعث احساس درماندگی، بی‌ارزشی و ناتوانی در مقابله می‌شود. تروما معمولاً به دنبال حوادثی مانند تجاوز، بلایای طبیعی، جنگ یا از دست دادن ناگهانی عزیزان رخ می‌دهد و می‌تواند اثرات طولانی‌مدت و شدیدی بر سلامت روان فرد بگذارد. در حالی که استرس می‌تواند باعث اضطراب، خستگی و مشکلات خواب شود، تروما اغلب منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، افسردگی شدید، اختلالات اضطرابی و مشکلات روابط اجتماعی می‌شود.
علائم و نشانه های ترومای های روحی و جسمی چیست؟
همه ما به طریق مختلف به تروما واکنش نشان می‌دهیم و ممکن است طیف گسترده‌ای از واکنش‌های جسمی و احساسی را تجربه کنیم. هیچ راه درست یا غلطی برای فکر کردن، احساس کردن یا پاسخ دادن به این وضعیت وجود ندارد، بنابراین مهم است که واکنش‌های خود و دیگران را قضاوت نکنیم. پاسخ‌های ما در واقع واکنش‌های طبیعی به رویدادهای غیرعادی هستند.
علائم عاطفی و روانی تروما چیست؟
علائم تروما چیست؟ علائم تروما می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و عوامل متعددی بر نحوه تأثیر یک رویداد آسیب‌زا بر فرد تأثیر می‌گذارند. برخی از علائم روانی و روحی تروما عبارتند از:
- شوک، انکار یا ناباوری
- گیجی و مشکل در تمرکز
- عصبانیت، تحریک‌پذیری و نوسانات خلقی
- اضطراب و ترس
- احساس گناه، شرم و سرزنش خود
- کناره‌گیری از دیگران
- احساس ناراحتی یا ناامیدی
- احساس قطع ارتباط یا بی‌حسی
علاوه بر این، افراد ممکن است با مشکلات روانی دیگری مانند افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد نیز مواجه شوند.
علائم جسمی تروما چیست؟
علائم تروما چیست؟ تروما همچنین می‌تواند علائم جسمی را به همراه داشته باشد که شامل موارد زیر است:
- بی‌خوابی یا کابوس
- خستگی
- شوک‌پذیری آسان
- مشکل در تمرکز
- ضربان قلب شدید
- سرگیجه و تحریک‌پذیری
- دردهای جسمی
- تنش عضلانی
- تعریق
- احساس پرش یا لرزش
- اختلالات گوارشیپ
درک این علائم می‌تواند به افراد کمک کند تا واکنش‌های خود را بهتر شناسایی کرده و در صورت نیاز به دنبال کمک و درمان مناسب باشند.
انواع تروما چیست؟ هر کدام را بشناسید!
تروما به تجربه‌های شدید و آسیب‌زای روحی و عاطفی اشاره دارد که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روی فرد بگذارد. انواع تروما چیست؟ انواع تروما شامل موارد زیر است:
- ترومای حاد: این نوع تروما ناشی از یک رویداد ناگهانی و شدید است، مانند یک حادثه رانندگی، حمله یا بلای طبیعی. این رویدادها معمولاً به صورت یکباره اتفاق می‌افتند و تأثیر عمیقی بر فرد می‌گذارند.
- ترومای مزمن: ترومای مزمن ناشی از قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض موقعیت‌های استرس‌زا است. این نوع تروما اغلب در افرادی که قربانی کودک‌آزاری، خشونت خانگی یا قلدری هستند، مشاهده می‌شود. این نوع تروما به دلیل ماهیت طولانی مدت آن، می‌تواند آسیب‌های روانی جدی‌تری ایجاد کند.
- ترومای پیچیده: ترومای پیچیده زمانی رخ می‌دهد که فرد در معرض چندین رویداد آسیب‌زا قرار گرفته باشد. این رویدادها ممکن است از نظر نوع و شدت متفاوت باشند. ترومای پیچیده معمولاً در افرادی که در دوران کودکی مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند یا در مناطق جنگی زندگی می‌کنند، مشاهده می‌شود.
- ترومای ثانویه یا جانبی: این نوع تروما به افرادی گفته می‌شود که به طور مستقیم در معرض یک رویداد آسیب‌زا قرار نگرفته‌اند، اما به دلیل ارتباط نزدیک با فردی که این رویداد را تجربه کرده است، علائم تروما را نشان می‌دهند. اعضای خانواده، امدادگران، پزشکان و سایر افرادی که با قربانیان تروما در ارتباط هستند، در معرض خطر ابتلا به ترومای ثانویه قرار دارند.
علائم مشترک در انواع تروما چیست؟
اگرچه هر نوع تروما علائم منحصر به فرد خود را دارد، اما برخی علائم مشترک بین آنها وجود دارد. این علائم و نشانه ها شامل موارد زیر است:
- اضطراب و ترس
- افسردگی
- اختلالات خواب
- مشکلات تمرکز
- تحریک‌پذیری
- احساس گناه و شرم
- اجتناب از موقعیت‌ها و افرادی که یادآور رویداد تروماتیک هستند
- مشکلات در روابط بین فردی
این تنها یک مرور کلی بر انواع تروما است و علائم و تأثیرات آن می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. اگر احساس می‌کنید که از تروما رنج می‌برید، مهم است که به دنبال کمک حرفه‌ای باشید.
آیا همه افراد در برابر فشارهای روحی به یک شکل واکنش نشان می‌دهند و دچار تروما می‌شوند؟
همه افرادی که با موقعیت‌های استرس‌زا روبه‌رو می‌شوند، لزوماً دچار تروما نمی‌شوند. تروما، واکنشی پیچیده به رویدادهای آسیب‌زا است که می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند. برخی افراد ممکن است علائمی موقت داشته باشند که با گذشت زمان بهبود یابند، در حالی که برخی دیگر ممکن است اثرات طولانی‌مدت و جدی‌تری را تجربه کنند.
تروما می‌تواند در پاسخ به هر رویدادی که فرد آن را تهدیدآمیز یا آسیب‌زا تلقی کند، رخ دهد. این رویدادها می‌توانند از نظر جسمی یا احساسی آسیب‌زا باشند و طیف گسترده‌ای از احساسات مانند ترس، غم، خشم، گناه و شرم را در فرد ایجاد کنند. افرادی که دچار تروما می‌شوند ممکن است در پردازش تجربیات خود مشکل داشته باشند و علائم جسمی مانند سردرد، مشکلات گوارشی یا بی‌خوابی را تجربه کنند.
اگر علائم تروما برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و زندگی روزمره فرد را مختل کند، ممکن است به یک اختلال روانی مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل شود. با این حال، خبر خوب این است که تروما قابل درمان است. با کمک درمانگران حرفه‌ای، افراد می‌توانند یاد بگیرند که با علائم تروما مقابله کنند و زندگی سالم‌تری داشته باشند.
رابطه بین فشارهای روحی و تروما چیست؟
اما در واقع تروما چیست؟ اگر بخواهیم تروما را دسته بندی کنیم می توان گفت که تروما به دو دسته روحی و جسمی تقسیم بندی می‌شود.
فشارهای روحی و تروما هر دو می‌توانند بر سلامت روان فرد تأثیر بگذارند، اما این دو مفهوم کاملاً یکسان نیستند. همه فشارهای روحی به تروما منجر نمی‌شوند، اما بسیاری از تروماها ریشه در فشارهای روحی طولانی‌مدت یا رویدادهای بسیار استرس‌زا دارند.
فشار روحی معمولاً به استرس‌هایی گفته می‌شود که در زندگی روزمره با آنها مواجه می‌شویم، مانند مشکلات کاری، فشارهای تحصیلی یا مشکلات مالی. این فشارها معمولاً موقتی هستند و با مدیریت صحیح می‌توان بر آنها غلبه کرد. اما زمانی که فشارهای روحی طولانی‌مدت شوند یا شدت آنها بسیار زیاد باشد، ممکن است به تروما تبدیل شوند.
تروما یک تجربه روحی بسیار دردناک و آسیب‌زا است که معمولاً در اثر رویدادهای بسیار ترسناک، تهدیدآمیز یا خشونت‌آمیز رخ می‌دهد. این رویدادها می‌توانند باعث احساس درماندگی، وحشت و ناامنی در فرد شوند. تروما بر خلاف فشارهای روحی معمول، معمولاً به راحتی فراموش نمی‌شود و می‌تواند اثرات طولانی‌مدتی بر سلامت روان و روابط فرد داشته باشد.
در خلاصه، فشارهای روحی می‌توانند به عنوان یک عامل خطر برای ایجاد تروما عمل کنند، اما همه فشارهای روحی به تروما منجر نمی‌شوند. شدت، مدت زمان و ماهیت رویدادهای استرس‌زا، همراه با عوامل فردی مانند سابقه خانوادگی و مکانیسم‌های مقابله‌ای فرد، در تبدیل فشارهای روحی به تروما نقش دارند.
راه تشخیص تروما و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟
تشخیص ترومای روحی
برای تشخیص ترومای روحی، پزشک معمولاً مراحل زیر را انجام می‌دهد:
- معاینه فیزیکی
پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد تا مشکلات پزشکی که ممکن است علائم شما را تحت تأثیر قرار دهند، بررسی کند.
- ارزیابی روانشناختی
در این مرحله، پزشک یک ارزیابی روانشناختی انجام می‌دهد که شامل بحث درباره علائم و نشانه‌های شما و همچنین رویدادهایی است که ممکن است منجر به این علائم شده باشد.
- استفاده از معیارهای تشخیصی
پزشک از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) برای تشخیص دقیق استفاده می‌کند.
- قرار گرفتن در معرض رویدادهای آسیب‌زا
تشخیص ترومای روحی مستلزم قرار گرفتن در معرض یک رویداد آسیب‌زا است که شامل تهدید واقعی یا احتمالی مرگ، خشونت یا آسیب جدی باشد. این قرار گرفتن در معرض می‌تواند به یکی از روش‌های زیر اتفاق بیفتد:
- تجربه مستقیم: شما به طور مستقیم این حادثه آسیب‌زا را تجربه کرده‌اید.
- شاهد بودن: شما به عنوان شاهد، یک رویداد ناگوار را برای دیگران مشاهده کرده‌اید.
- گفت‌وگو با نزدیکان: یکی از نزدیکان شما این تجربه را داشته یا مورد تهدید قرار گرفته و با شما درباره آن صحبت کرده است.
- ارزیابی علائم
اگر مشکلات شما پس از این قرار گرفتن در معرض بیش از یک ماه ادامه یابد و تأثیر قابل توجهی بر توانایی شما در عملکرد در محیط‌های اجتماعی و کاری داشته باشد و بر روابط شما تأثیر منفی بگذارد، ممکن است دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شوید.
تشخیص ترومای روحی نیازمند بررسی دقیق و جامع است. در صورت بروز علائم، مشاوره با یک متخصص سلامت روان می‌تواند به شما کمک کند تا راهکارهای مناسب را پیدا کنید.
چه چیزی به عنوان تروما در نظر گرفته می شود؟
برای اینکه یک رویداد به عنوان تروما چیست؟ در نظر گرفته شود، باید باعث ایجاد احساس ترس شدید، درماندگی یا وحشت شود. این رویداد می‌تواند به شکل‌های مختلفی اتفاق بیفتد:
- تجربه مستقیم رویداد: شما خودتان مستقیماً درگیر رویداد آسیب‌زا شده‌اید.
- شاهد بودن رویداد: شما شاهد رویداد آسیب‌زایی برای فرد دیگری بوده‌اید.
- شنیدن درباره رویداد: یکی از نزدیکانتان رویداد آسیب‌زایی را تجربه کرده و شما درباره آن شنیده‌اید.
چه زمانی تروما می تواند به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل شود؟
اگر علائم ناشی از رویداد آسیب‌زا بیش از یک ماه ادامه پیدا کند و در عملکرد روزمره، روابط و فعالیت‌های اجتماعی شما اختلال ایجاد کند، ممکن است به PTSD مبتلا شده باشید.
به طور خلاصه، تشخیص تروما شامل یک فرایند جامع است که در آن پزشک به بررسی علائم، تاریخچه پزشکی و رویدادهای زندگی شما می‌پردازد. اگر تشخیص داده شود که شما دچار تروما شده‌اید، پزشک می‌تواند درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
تروما در ایران و جهان چقدر شایع است؟
تروما در ایران به عنوان یکی از مشکلات جدی بهداشتی شناخته می‌شود و به ویژه در میان جوانان شایع‌ترین علت مرگ و معلولیت محسوب می‌گردد.
یک نظرسنجی جهانی در مورد سلامت روان که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شد، خطر بزرگی را به صدا درآورد. این نظرسنجی که بیش از ۱۵۰۰ نفر از ۲۶ کشور مختلف را شامل می شود، نشان می دهد که یک سوم از شرکت کنندگان تجربه تروما را داشته اند.
این آمار تکان‌دهنده، تنها به مواردی گزارش می‌شود که احتمالاً تعداد واقعی افراد آسیب دیده بسیار بیشتر از این است. گستردگی این مشکل در سطح جهانی، توجه بیشتر به سلامت روان را از پیش می‌سازد.
بر اساس آمارها، تروما پنجمین علت مرگ در بیماران بالای ۶۵ سال نیز به شمار می‌آید و این مسئله نشان‌دهنده اهمیت توجه به این موضوع در جمعیت‌های مختلف سنی است.
عوامل متعددی می‌توانند به بروز تروما منجر شوند، از جمله حوادث رانندگی، سقوط، و آسیب‌های شغلی. به عنوان مثال، کارگران به دلیل شرایط کاری و عدم رعایت ایمنی بیشتر در معرض تروما قرار دارند.
در مجموع، تروما نه تنها بر سلامت جسمی افراد تأثیر می‌گذارد بلکه می‌تواند عواقب روانی و اجتماعی نیز به همراه داشته باشد. این وضعیت نیازمند توجه ویژه به پیشگیری و درمان مناسب در سیستم بهداشت و درمان کشور است.
علت ترومای کودکی و خطر بروز آن در دوران بزرگسالی
آسیب‌های دوران کودکی می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند که احساس امنیت کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این عوامل شامل موارد زیر است:
عوامل مؤثر در آسیب‌های دوران کودکی
- محیط ناپایدار یا ناامن: شرایطی که در آن کودک احساس خطر یا عدم امنیت می‌کند.
- جدایی از والدین: دوری از والدین می‌تواند احساس تنهایی و ناامنی را در کودک ایجاد کند.
- بیماری جدی: بیماری‌های خطرناک یا مزمن می‌توانند بر روان کودک تأثیر منفی بگذارند.
- روش‌های مداخله‌ای پزشکی: تجربیات دردناک یا ترسناک در طول درمان‌های پزشکی.
- سوء استفاده جنسی، جسمی یا کلامی: هر نوع آزار و اذیتی که کودک را تحت فشار قرار دهد.
- خشونت خانگی: مشاهده یا تجربه خشونت در محیط خانواده.
- بی‌توجهی: عدم توجه و مراقبت از نیازهای عاطفی و جسمی کودک.
آسیب‌هایی که در کودکی می‌بینیم، می‌توان تا بزرگسالی با ما همراه باشد و باعث احساس ترس و درمان شود. این احساسات ممکن است باعث شود که در زندگی بزرگسالی هم مشکلات زیادی داشته باشند. اما خبر خوب این است که حتی اگر سال‌ها از آن اتفاقات گذشته باشد، باز هم می‌توانیم کاری کنیم تا احساس بهتری داشته باشم.
با کمک گرفتن از افراد متخصص و حمایت از اطرافیان، می‌توانیم برای این مشکلات غلبه کنیم و زندگی بهتری داشته باشیم.
واکنش‌های روانی و احساسی کودکان در برابر تروما چگونه است؟
وقتی کودکی دچار تروما می‌شود، ممکن است رفتارهایی را از خود نشان دهد که پیش از این هرگز بروز نداده است. این واکنش‌ها می‌توانند به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند. برای مثال، کودکان کوچک‌تر ممکن است به طور ناگهانی رختخواب خود را خیس کنند، در حالی که کودکان بزرگ‌تر ممکن است به سمت انزوا و گوشه‌گیری گرایش پیدا کنند.
۱. احساس گناه و مسئولیت در تروما چیست؟
بسیاری از کودکان ممکن است در درون خود فکر کنند که در وقوع حادثه‌ای که برایشان پیش آمده، مقصر هستند و از این رو احساس گناه کنند. در این شرایط، بسیار مهم است که با آنها صحبت کنید و به آنها اطمینان دهید که وقوع حادثه هیچ ارتباطی به آنها ندارد و شما همیشه در کنارشان خواهید بود.
۲. اختلالات خواب و احساس بی‌پناهی در تروما چیست؟
کودکان دچار تروما ممکن است با اختلالات خواب مواجه شوند؛ آنها ممکن است کابوس ببینند، در نیمه‌های شب از خواب بپرند یا حتی از تاریکی بترسند و نتوانند به راحتی بخوابند. این احساس بی‌پناهی می‌تواند برای آنها بسیار آزاردهنده باشد.
۳. نقش والدین در حمایت عاطفی در تروما چیست؟
به عنوان والدین، وظیفه شما این است که احساس امنیت و آرامش را به کودک خود منتقل کنید. با حضور مستمر و حمایت عاطفی، می‌توانید به او اطمینان دهید که همیشه در کنار او خواهید بود و او را تنها نخواهید گذاشت. این حمایت می‌تواند به کودک کمک کند تا با احساسات و تجربیات خود بهتر کنار بیاید و به تدریج بهبود یابد.
بهترین زمان برای مراجعه به متخصص و شروع درمان تروما چه زمانی است؟
بهبودی از تروما فرایندی زمان‌بر است و هر فرد با سرعت خاص خود به این مرحله می‌رسد. اما اگر چندین ماه گذشته و علائم شما کاهش نیافته‌اند، ممکن است نیاز به کمک یک متخصص تروما داشته باشید.
زمان مناسب برای درخواست کمک
در صورتی که با موارد زیر مواجه هستید، بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید:
- مشکلات عملکردی: در خانه یا محل کار با چالش‌هایی مواجه هستید.
- اضطراب و افسردگی: از ترس شدید، اضطراب یا افسردگی رنج می‌برید.
- روابط اجتماعی: قادر به ایجاد روابط نزدیک و رضایت‌بخش نیستید.
- خاطرات و کابوس‌ها: تجربه خاطرات وحشتناک، کابوس‌ها یا فلاش‌بک‌ها دارید.
- اجتناب: به طور فزاینده‌ای از هر چیزی که شما را به یاد تروما می‌اندازد، اجتناب می‌کنید.
- احساس بی‌حسی: از نظر احساسی بی‌حس و بی‌ارتباط با دیگران هستید.
- استفاده از مواد: برای احساس بهتر از الکل یا مواد مخدر استفاده می‌کنید.
اهمیت کمک حرفه‌ای تروما چیست؟
کار بر روی تروما می‌تواند ترسناک و دردناک باشد و در برخی موارد ممکن است آسیب‌زا نیز باشد؛ بنابراین، بهتر است این فرایند درمانی با کمک یک متخصص تروما انجام شود. یافتن درمانگر مناسب ممکن است زمان‌بر باشد، اما بسیار مهم است که درمانگری که انتخاب می‌کنید، در زمینه درمان تروما تجربه داشته باشد. همچنین، کیفیت رابطه شما با درمانگر به همان اندازه اهمیت دارد.
نکات برای انتخاب درمانگر
- احساس راحتی: آیا احساس راحتی می‌کنید که مشکلاتتان را با درمانگر در میان بگذارید؟
- درک متقابل: آیا احساس می‌کنید درمانگر شما متوجه صحبت‌های شما می‌شود؟
- جدی گرفتن نگرانی‌ها: آیا نگرانی‌هایتان جدی گرفته شده یا به حداقل رسیده‌اند؟
- احترام و مهربانی: آیا با شما به شیوه‌ای مهربان و محترم رفتار می‌شود؟
- اعتماد: آیا می‌توانید به درمانگر خود اعتماد کنید؟
کلینیک تخصصی اضطراب و افسردگی جوانه، متخصصان مجرب با استفاده از جدیدترین روش‌های درمانی، به شما کمک می‌کنند تا از مشکلات ناشی از تروما برآید.
با ما، در محیطی امن و حمایت‌گر، به بهبودی کامل دست پیدا کنید. خدمات ما شامل درمان شناختی-رفتاری، درمان EMDR و درمان های فردی و گروهی است.
۱۵ روش که به درمان تروما کمک می کند؟
تجربه اتفاقات ناراحت‌کننده، واکنش‌های طبیعی روانی را به دنبال دارد. این واکنش‌ها ممکن است چند روز تا چند ماه طول بکشد و با مرور زمان کمتر شوند. اما گاهی پیش می‌آید که حتی وقتی احساس بهتری داشتید، با دیدن یا شنیدن چیزهایی که شما را یاد آن اتفاق می‌اندازد، دوباره احساسات بد به سراغتان بیاید. این کاملا طبیعی است.
اگر این احساسات خیلی شدید باشند، مدت طولانی ادامه پیدا کنند و زندگی روزمره‌تان را مختل کنند، ممکن است دچار اختلال استرس پس از سانحه شده باشید. در این حالت، مغزتان نمی‌تواند آن اتفاق بد را فراموش کند و شما مدام آن را تجربه می‌کنید.
وقتی یک اتفاق بد رخ می‌دهد، احساس امنیت ما به هم می‌ریزد و طبیعی است که غمگین شویم. برای بهبودی و ادامه زندگی، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
- ورزش کنید: ورزش و حرکت می‌تواند به ترمیم سیستم عصبی شما کمک کند و آدرنالین و اندورفین ترشح کند.
- منزوی نشوید: ارتباط رودررو با دیگران به بهبود شما کمک می‌کند، بنابراین سعی کنید روابط خود را حفظ کنید.
- درخواست پشتیبانی کنید: شخصی را داشته باشید که بتوانید احساسات خود را رو در رو با او در میان بگذارید.
- در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنید: فعالیت‌های عادی را با افراد دیگر انجام دهید تا از انزوا دور بمانید.
- به گروه حمایت از بازماندگان تروما بپیوندید: ارتباط با دیگران با مشکلات مشابه می‌تواند به کاهش احساس انزوا کمک کند.
- دوستان جدید پیدا کنید: با افرادی که علایق مشابه شما دارند ارتباط برقرار کنید.
- سیستم عصبی خود را تنظیم کنید: با تکنیک‌هایی مانند تنفس آگاهانه می‌توانید خود را آرام کنید.
- به سلامت خود توجه کنید: داشتن بدن سالم، خواب کافی و تغذیه مناسب می‌تواند به بهبودی شما کمک کند.
- استرس را کاهش دهید: از تکنیک‌های آرام سازی؛ مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفس عمیق استفاده کنید.
یادگیری و تمرین مهارت‌های مقابله‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا با احساسات و استرس‌های ناشی از تروما بهتر کنار بیایید. این مهارت‌ها شامل تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرینات ذهن‌آگاهی (Mindfulness) هستند که به شما کمک می‌کنند تا در لحظات دشوار آرامش خود را حفظ کنید.
10. نوشتن روزانه
نوشتن احساسات و تجربیات خود در یک دفترچه می‌تواند به شما کمک کند تا احساسات خود را پردازش کنید و از بار عاطفی آنها کاسته شود. این عمل می‌تواند به شما کمک کند تا افکار و احساسات خود را بهتر درک کنید و بهبود یابید.
- تعیین اهداف کوچک
تعیین اهداف کوچک و قابل دستیابی می‌تواند به شما احساس موفقیت و کنترل بیشتری بدهد. این اهداف می‌توانند شامل فعالیت‌های روزمره، مانند پیاده‌روی، مطالعه یا ملاقات با دوستان باشند. به تدریج، این اهداف می‌توانند به شما کمک کنند تا به زندگی عادی خود بازگردید.
- استفاده از هنر و خلاقیت
شرکت در فعالیت‌های هنری مانند نقاشی، موسیقی یا نوشتن می‌تواند به عنوان یک راه برای ابراز احساسات و پردازش تجربیات شما عمل کند. این فعالیت‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا احساسات خود را به شیوه‌ای مثبت و خلاقانه بیان کنید.
- مراقبت از خود
مراقبت از خود شامل فعالیت‌هایی است که به شما احساس خوب بودن می‌دهند. این می‌تواند شامل حمام گرم، مطالعه کتاب، یا تماشای فیلم‌های مورد علاقه‌تان باشد. وقت گذاشتن برای خود و انجام کارهایی که به شما آرامش می‌دهند، می‌تواند به بهبودی شما کمک کند.
- اجتناب از مقایسه با دیگران
به یاد داشته باشید که هر فرد به شیوه‌ای منحصر به فرد با تروما کنار می‌آید. مقایسه خود با دیگران می‌تواند احساس ناکافی بودن یا ناامیدی را افزایش دهد. به جای آن، بر روی پیشرفت‌های خود تمرکز کنید و به خود اجازه دهید که در زمان خود بهبود یابید. این نکات می‌توانند به شما کمک کنند تا در مسیر بهبودی از تروما پیش بروید و احساس بهتری نسبت به خود و زندگی‌تان پیدا کنید. اگر نیاز به حمایت بیشتری دارید، حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
- درمان با طبیعت
درمان با طبیعت یک روش درمانی است که از طبیعت برای کمک به افراد در بهبود سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی آنها استفاده می‌کند. در این روش، افراد به طور فعال در فعالیت‌های مرتبط با طبیعت مانند پیاده‌روی در پارک، باغبانی یا کمپینگ شرکت می‌کنند. این فعالیت‌ها به افراد کمک می‌کند تا احساسات و تجربیات خود را بیان کنند و با آنها کنار بیایند. درمان با طبیعت همچنین می‌تواند به افزایش آرامش، شادی و احساس اتصال به محیط اطراف کمک کند.
در نهایت، به یاد داشته باشید که بهبودی از تروما یک سفر فردی است و هر کس با سرعت و شیوه خاص خود پیش می‌رود. با پذیرش احساسات خود و استفاده از روش‌های مختلف درمانی، می‌توانید به سمت یک زندگی سالم و شاداب‌تر حرکت کنید.
روش های درمان تروما چیست؟
بهبودی از آسیب‌های روانی و عاطفی ناشی از تروما نیازمند پردازش و مواجهه با احساسات و خاطرات ناخوشایند است که ممکن است سال‌ها از آنها فرار کرده‌اید. این فرایند شامل آزادسازی انرژی خفه شده ناشی از واکنش‌های «مبارزه یا فرار»، یادگیری تنظیم احساسات قوی و بازسازی اعتماد به نفس است. متخصصان تروما از روش‌های مختلف درمانی برای کمک به شما در این مسیر استفاده می‌کنند.
- تجربه سوماتیک (Somatic Experiencing)
تجربه سوماتیک بر روی احساسات جسمانی تمرکز دارد و به شما کمک می‌کند تا به جای تمرکز بر افکار و خاطرات مرتبط با حادثه آسیب‌زا، به آنچه در بدن شما اتفاق می‌افتد توجه کنید. این روش به شما امکان می‌دهد تا از طریق تکنیک‌هایی مانند لرزش یا گریه، انرژی ناشی از تروما را آزاد کنید و به آرامش برسید.
- درمان شناختی – رفتاری (Cognitive-Behavioral Therapy)
درمان شناختی – رفتاری (CBT) به شما کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را درباره یک تجربه آسیب‌زا پردازش و ارزیابی کنید. این روش به شما امکان می‌دهد تا الگوهای فکری منفی را شناسایی کرده و آنها را با دیدگاه‌های مثبت‌تر جایگزین کنید.
- EMDR (حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم)
روش حساسیت‌زدایی و پردازش دوباره حرکات چشم (EMDR) ترکیبی از عناصر درمان شناختی – رفتاری و حرکات چشم یا دیگر اشکال تحریک موزون است. این تکنیک می‌تواند به شما کمک کند تا خاطرات آسیب‌زا را «فریز» کرده و آنها را به شیوه‌ای سالم‌تر پردازش کنید.
درمان تروما یک فرایند پیچیده و شخصی است که نیازمند زمان و صبر است. با استفاده از روش‌های مختلف درمانی، می‌توانید به تدریج به بهبودی و بازسازی زندگی خود دست یابید. مهم است که با یک متخصص مجرب همکاری کنید تا بهترین راهکارها را برای نیازهای خاص خود پیدا کنید.
چگونه به کسی که تجربه تروما داشته است کمک کنیم؟
وقتی یکی از عزیزان آسیب عاطفی را تجربه می‌کند، حمایت شما می‌تواند نقش مهمی در بهبودی او داشته باشد. در اینجا چند راه مؤثر برای کمک به آنها و کمک به بهبود وضعیت آنها وجود دارد:
- صبور باشید و درک کنید
بهبودی پس از ضربه به زمان نیاز دارد. صبور باشید و به یاد داشته باشید که واکنش هر فردی به تروما متفاوت است. از قضاوت در مورد پاسخ‌های آنها یا مقایسه آنها با دیگران خودداری کنید.
- ارائه پشتیبانی عملی
کمک عملی برای کمک به عزیزتان ارائه دهید تا به روال عادی خود بازگردد. این می‌تواند شامل کمک به کارهای خانه یا به سادگی دردسترس‌بودن برای صحبت کردن یا گوش دادن در زمانی که به آن نیاز دارند باشد.
- در دسترس باشید
در حالی که مهم است که به فرد مورد علاقه خود فشار نیاورید، اگر می‌خواهند صحبت کنند به او بگویید که آنجا هستید. برخی از بازماندگان تروما ممکن است برای بحث در مورد تجربیات خود دشوار باشد. به آنها اطمینان دهید که در صورت تمایل به اشتراک گذاری، شما آنجا هستید تا گوش دهید، اما همچنین به نیاز آنها به سکوت احترام بگذارید.
- تعامل اجتماعی را تشویق کنید
به فرد مورد علاقه خود کمک کنید تا در روابط اجتماعی شرکت کند و لحظات آرامش را بیابد. آنها را به شرکت در فعالیت‌های بدنی و جستجوی دوستان تشویق کنید. سرگرمی‌ها یا فعالیت‌های لذت بخش را با هم کاوش کنید، مانند شرکت در یک کلاس تناسب اندام یا برنامه ریزی منظم برای ناهار با دوستان.
- واکنش های آنها را شخصی نگیرید
ممکن است فرد مورد علاقه شما خشم، تحریک پذیری، گوشه گیری یا جدایی عاطفی از خود نشان دهد. به یاد داشته باشید که این رفتارها اغلب ناشی از ضربه روحی است و ممکن است به شما یا رابطه شما مرتبط نباشد.
- با کودکانی که تروما را تجربه می کنند، ارتباط برقرار کنید
هنگام حمایت از کودک از طریق آسیب، ارتباط باز ضروری است. به آن ها این اعتماد را دهید که احساس ترس یا ناراحتی یک امر طبیعی است که برای دیگران و افراد بزرگسال هم اتفاق می‌افتد. کودکان ممکن است به دنبال راهنمایی در مورد نحوه واکنش به آسیب‌های خود باشند، بنابراین آنها را تشویق کنید تا احساسات خود را به شیوه‌ای سالم بیان کنم.
با پیروی از این مراحل، می‌توانید حمایت معناداری از عزیزتان در حین انجام سفر شفابخش خود ارائه دهید. حضور و درک شما می تواند تفاوت قابل توجهی در روند بهبود آنها ایجاد کند.
مراجعه به پزشک برای درمان تروما
از اینکه تا پایان این مطلب از کلینیک اضطراب و افسردگی جوانه همراه ما بوده اید از شما سپاسگزاریم. زندگی پر از فراز و نشیب است و رویدادهای ناخوشایند، بخشی جدایی‌ناپذیر از آن هستند.
از دست دادن عزیزان، حوادث ناگوار و آسیب‌های جدی، تجربیاتی تلخ و ماندگار هستند که ممکن است برای هر یک از ما اتفاق بیفتد. مهم‌ترین نکته در مواجهه با این رویدادها، آمادگی ذهنی و روانی است.
تقویت روحیه، به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم با این چالش‌ها کنار بیاییم و از طولانی شدن دوره درمان و تبدیل شدن تروما به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) پیشگیری کنیم.
تجربه رویدادهای تلخ و تروما، می‌تواند زندگی را دگرگون کند. اما خبر خوب این است که با کمک متخصصان، می‌توان بر این چالش‌ها غلبه کرد.
کلینیک افسردگی و اضطراب جوانه با رویکردی تخصصی و همدلانه، به شما کمک می‌کند تا از پس عواقب روانی تروما برآیید. تیم متخصص این کلینیک با استفاده از روش‌های درمانی اثبات‌شده، شما را در مسیر بهبودی کامل همراهی خواهند کرد. کلینیک جوانه، جایی که زندگی دوباره سبز می‌شود!🌱