روابط زناشویی یکی از مهمترین جنبههای زندگی هر فرد است و کیفیت این روابط میتواند تأثیر مستقیمی بر سلامت روانی و عاطفی افراد داشته باشد.
با این حال، بسیاری از زوجها در طول زندگی مشترک خود با چالشها و مشکلاتی روبهرو میشوند که گاهی حل آنها دشوار به نظر میرسد.
یکی از روشهای مؤثر برای بهبود روابط زوجین، زوج درمانی با ایماگوتراپی است که بر پایه شناخت ریشههای ناهشیار مشکلات و ایجاد ارتباطی آگاهانهتر و عمیقتر بین زوجین طراحی شده است.
ایماگوتراپی به زوجها کمک میکند تا از طریق گفتوگوهای ساختاریافته و تمرینهای خاص، درک بهتری از یکدیگر پیدا کنند و الگوهای منفی ارتباطی را اصلاح نمایند.
این روش درمانی به افراد نشان میدهد که بسیاری از مشکلات زناشویی ناشی از تجربیات گذشته و باورهای ناخودآگاه آنهاست.
در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه، به بررسی اصول ایماگوتراپی، مزایای آن و نحوه استفاده از این روش در بهبود روابط زوجین میپردازیم.
ایماگو (Imago) چیست؟
واژه “ایماگو” در لاتین به معنای “تصویر” است. در این روش، ایماگو به تصویری ناخودآگاه از عشق و ارتباط اشاره دارد که افراد از تجربههای اولیه خود با والدین و مراقبانشان در ذهن خود شکل دادهاند.
این تصویر، الگوهایی را تعیین میکند که فرد در روابط خود بهطور ناخودآگاه به دنبال آن میگردد. به عبارت دیگر، افراد تمایل دارند همسرانی انتخاب کنند که ویژگیهای مثبت و منفی والدین یا مراقبان اصلیشان را منعکس کنند.
ایماگوتراپی چیست؟
زوج درمانی با ایماگوتراپی، یا همان زوجدرمانی مبتنی بر تصویرسازی ذهنی، رویکردی نوین در روانشناسی است که توسط دکتر هارویل هندریکس و همسرش هلن لاکلی هندریکس ابداع شده است.
این روش بر این باور استوار است که ما در کودکی، تصویری ایدهآل از عشق و رابطه در ذهن خود میسازیم که به آن “ایماگو” میگویند.
این ایماگو، بر اساس تجربیات ما با والدین یا مراقبان اصلی شکل میگیرد و ناخودآگاه، در انتخاب همسر و نوع روابط ما در بزرگسالی تاثیر میگذارد.
در ایماگوتراپی، زوجها با کمک درمانگر، به شناسایی ایماگوهای خود و همسرشان میپردازند و الگوهای ناخودآگاه رفتاری خود را در روابط زناشویی کشف میکنند.
این آگاهی، به آنها کمک میکند تا تعارضات و سوءتفاهمهای خود را بهتر درک کنند و راههای جدیدی برای برقراری ارتباط موثر و حل مشکلات پیدا کنند.
هدف نهاییزوج درمانی با ایماگوتراپی، تبدیل روابط زناشویی به فضایی امن و شفابخش است که در آن، زوجها بتوانند نیازهای عاطفی یکدیگر را برآورده کنند و روابطی صمیمانه و رضایتبخش را تجربه کنند.

مراحل زوج درمانی با ایماگوتراپی چیست؟
مراحل زوجدرمانی با ایماگوتراپی شامل موارد زیر است:
۱. ایجاد فضای امن و همدلانه
نخستین گام در ایماگوتراپی، ایجاد فضایی امن و حمایتگر است که در آن زوجین بتوانند بدون ترس از قضاوت یا سرزنش، احساسات و نگرانیهای خود را بیان کنند.
درمانگر نقش هدایتکننده را دارد و به آنها کمک میکند تا از شیوههای ارتباطی مخرب، مانند انتقاد، سرزنش یا سکوت طولانی، اجتناب کنند.
این مرحله به زوجین کمک میکند تا به جای واکنشهای هیجانی، با آگاهی بیشتری به یکدیگر گوش دهند و احساس امنیت در رابطه را تقویت کنند.
۲. شناسایی ایماگو یا تصویر ذهنی از عشق
ایماگو به تصویری ناخودآگاه اشاره دارد که هر فرد از عشق و روابط صمیمانه بر اساس تجربیات دوران کودکی خود شکل داده است.
در این مرحله از زوج درمانی با ایماگوتراپی، زوجین با کمک درمانگر بررسی میکنند که چگونه خاطرات، احساسات و تعاملات اولیه با والدین یا مراقبان اصلی، در انتخاب شریک زندگی و نحوه ارتباط آنها تأثیر گذاشته است.
بسیاری از چالشهای زناشویی از همین الگوهای پنهان سرچشمه میگیرند و شناسایی آنها، به زوجین کمک میکند تا درک بهتری از خود و شریک زندگیشان داشته باشند.
۳. گفتوگوی ایماگو
ایماگوتراپی به زوجین کمک میکند تا ریشههای تعارضات خود را درک کرده و آنها را به فرصتی برای رشد و صمیمیت بیشتر تبدیل کنند. این روش نهتنها ارتباط بین زوجین را بهبود میبخشد، بلکه به هر فرد کمک میکند تا به درک عمیقتری از خود و نیازهای عاطفیاش دست یابد.
یکی از کلیدیترین ابزارهای ایماگوتراپی، گفتوگوی ایماگو است که به زوجین کمک میکند تا به جای وارد شدن به بحث و جدل، ارتباطی همدلانه و با درک متقابل برقرار نمایند. این فرایند گفتوگو شامل سه مرحله اصلی است:
- بازتاب (Mirroring): در این مرحله، شنونده صحبتهای طرف مقابل را بدون قضاوت بازتاب میدهد. این عمل کمک میکند تا طرف مقابل احساس کند که در حال شنیده شدن است.
- اعتباربخشی (Validation): در این مرحله، طرف مقابل به تأیید منطقی بودن دیدگاه و احساسات طرف اول میپردازد، که منجر به افزایش حس احترام و ارزشمندی میشود.
- همدلی (Empathy): در نهایت، طرف مقابل احساسات شخص را درک کرده و نشان میدهد که به آنها همدلی میکند.
این فرایند در زوج درمانی با ایماگوتراپی به هردو طرف کمک میکند تا احساس شنیدهشدن و درکشدن داشته باشند و از تکرار الگوهای منفی ارتباطی اجتناب نمایند.
۴. شناخت و ترمیم زخمهای عاطفی دوران کودکی
در این مرحله، زوجین متوجه میشوند که چگونه زخمهای عاطفی دوران کودکی بر واکنشها و انتظارات آنها در زندگی مشترک تأثیر گذاشته است.
برای مثال، فردی که در کودکی احساس طردشدگی را تجربه کرده، ممکن است در روابط زناشویی بیش از حد حساس به انتقاد باشد یا از صمیمیت عاطفی دوری کند.
با آگاهی از این الگوها، زوجین یاد میگیرند که مسئولیت احساسات خود را بپذیرند و به جای سرزنش یکدیگر، در جهت ترمیم این زخمها تلاش کنند.
۵. تبدیل تعارض به فرصت رشد و نزدیکی
زوج درمانی با ایماگوتراپی، تعارضات زوجین را به عنوان فرصتی برای رشد شخصی و عاطفی میبیند. به جای اینکه اختلافات به عاملی برای دور شدن از یکدیگر تبدیل شوند، زوجین یاد میگیرند که چگونه از این موقعیتها برای تقویت رابطه خود استفاده کنند. درمانگر به آنها کمک میکند تا به جای واکنشهای تدافعی یا مقابلهای، با رویکردی آگاهانهتر به حل مسائل بپردازند.
۶. توسعه رفتارهای عاشقانه و حمایتگرانه
در این مرحله، تمرینهایی برای بازسازی ارتباط عاطفی و صمیمیت زوجین انجام میشود. زوجین یاد میگیرند که چگونه با رفتارهای کوچک اما معنادار، عشق و توجه خود را به یکدیگر نشان دهند.
این رفتارها شامل قدردانی، ابراز محبت کلامی و غیرکلامی، حمایت هیجانی و انجام فعالیتهای مشترک است. ایجاد این تغییرات مثبت به تدریج باعث بهبود کیفیت رابطه میشود و احساس امنیت و نزدیکی را تقویت میکند.
۷. تمرین مداوم برای حفظ ارتباط آگاهانه
ایماگوتراپی یک فرایند پیوسته است و زوجین تشویق میشوند که مهارتهای آموختهشده را در زندگی روزمره خود بهکار ببرند. تمرینهای منظم مانند گفتوگوی ایماگو، توجه به نیازهای یکدیگر و حفظ تعاملات مثبت، به آنها کمک میکند تا رابطهای سالم و پایدار داشته باشند. برخی از زوجین ممکن است جلسات پیگیری را نیز ادامه دهند تا از حفظ تغییرات مثبت در رابطه خود اطمینان حاصل کنند.

نقش ایماگوتراپی در بهبود روابط زوجین
زوج درمانی با ایماگوتراپی رویکردی درمانی است که با بهرهگیری از تصورات ذهنی، به افراد یاری میرساند تا شناخت عمیقتری از خود و دیگران به دست آورند. این شیوه در درمان زوجین نیز کارآمد است و به آنها امکان میدهد تا پیوندهای خود را تقویت کنند.
یکی از کارکردهای اصلی ایماگوتراپی در درمان زوجین، تقویت پیوند عاطفی میان آنهاست. زوجین از طریق تصورات ذهنی میتوانند درک روشنتری از یکدیگر پیدا کنند و کیفیت رابطه خود را ارتقا دهند.
علاوه بر این، زوج درمانی با ایماگوتراپی به زوجین کمک میکند تا از نگرانیها و دلهرههای درونی خود آزاد شوند و توجه بیشتری به تعاملاتشان با یکدیگر نشان دهند. با استفاده از این تصورات ذهنی، آنها میتوانند دیدگاه تازهای نسبت به چالشهای خود پیدا کنند و راهکارهای مؤثرتری برای حل مسائلشان بیابند.
به این ترتیب، ایماگوتراپی بهعنوان رویکردی سودمند در درمان زوجین عمل میکند و به آنها کمک میکند تا روابط خود را بهبود بخشیده و در مسیر زندگی مشترک بهتری گام بردارند.
پژوهشهای مرتبط با ایماگوتراپی برای بهبود روابط زوجین چیست؟
پژوهشهایی در حوزه ایماگوتراپی و تعاملات زوجین صورت گرفته که دستاوردهای قابلتوجهی به همراه داشته است. در یکی از این بررسیها، ایماگوتراپی بهعنوان رویکردی کارآمد برای تقویت پیوندهای زناشویی شناخته شده است.
در این مطالعه، ۲۰ زوج طی ۶ نشست از ایماگوتراپی بهرهمند شدند. نتایج حاکی از آن بود که پس از اتمام جلسات، تعاملات زوجین بهبود یافت و میزان خشنودی آنها از زندگی مشترک افزایش پیدا کرد.
در پژوهش دیگری، زوج درمانی با ایماگوتراپی به عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش فشار روانی و نگرانی در زنان مورد تأیید قرار گرفت. در این بررسی، ۳۰ زن در طول ۸ نشست تحت درمان ایماگوتراپی قرار گرفتند. یافتهها نشان داد که پس از پایان جلسات، میزان فشار روانی و نگرانی این زنان کاهش یافته و وضعیت بهتری پیدا کرده بود.
در مطالعهای دیگر، ایماگوتراپی بهعنوان رویکردی سودمند برای ارتقای تعاملات و افزایش خشنودی زوجین معرفی شد. در این پژوهش، ۲۰ زوج به مدت ۸ جلسه تحت ایماگوتراپی قرار گرفتند.
نتایج بیانگر آن بود که پس از اتمام جلسات، روابط میان زوجین بهبود یافته و سطح خشنودی آنها از زندگی مشترک بیشتر شده بود.
بهطور کلی، بررسیها نشان دادهاند که ایماگوتراپی رویکردی کارآمد برای بهبود پیوندهای زناشویی و کاهش فشار روانی و نگرانی در زنان است. افزون بر این، این روش میتواند به افزایش سطح خشنودی زوجین از زندگی مشترک نیز منجر شود.

سخن پایانی
زوج درمانی با ایماگوتراپی بهعنوان رویکردی نوآورانه و مؤثر در زوجدرمانی، راهی برای بازسازی و تقویت پیوندهای عاطفی میان زوجین فراهم میکند.
این روش با بهرهگیری از تصورات ذهنی و مهارتهای ارتباطی، به افراد کمک میکند تا درک عمیقتری از خود و شریک زندگیشان به دست آورند و از این طریق، چالشها و تنشهای موجود در رابطه را کاهش دهند.
زوجین از طریق جلسات ایماگوتراپی میتوانند الگوهای ناسالم گذشته را شناسایی کرده و بهجای آن، راهکارهایی سازنده برای آینده بنا کنند.
در نهایت، این رویکرد نهتنها به بهبود تعاملات و افزایش خشنودی از زندگی مشترک منجر میشود، بلکه زمینهساز یک رابطه پایدار و معنادار است که در آن هر دو طرف احساس شنیده شدن و ارزشمند بودن دارند.
اگر به دنبال تقویت روابط خود و ایجاد تغییرات مثبت در زندگیتان هستید، ایماگوتراپی در کلینیک جوانه میتواند انتخابی مناسب برای شما باشد. برای مشاوره و اطلاعات بیشتر، با شماره (۰۹۳۶۵۹۸۱۸۸۵) تماس بگیرید.