مراقبان سلامت روان، پزشکان، پرستاران و سایر افرادی که با قربانیان حوادث و سوانح کار می‌کنند، همواره در معرض خطر ابتلا به ترومای ثانویه یا ترومای جانبی هستند. اما اگر بخواهیم با زبان ساده ترومای ثانویه یا ترومای جانبی را به زبان ساده تعریف کنیم، می توان گفت که به نوعی واکنش هیجانی گفته می‌شود که در پی قرار گرفتن در معرض رنج و غم دیگران ایجاد می‌شود.
این افراد با شنیدن داستان‌های دردناک و مشاهده رنج قربانیان، خود را در موقعیت آنها تصور کرده و احساسات منفی مشابهی را تجربه می‌کنند.
ترومای ثانویه می‌تواند بر کارکرد فردی و حرفه‌ای مراقبان تأثیر منفی بگذارد. علائم آن شامل افسردگی، اضطراب، خستگی مفرط، کاهش انگیزه و تمرکز، احساس گناه و درماندگی است. در درازمدت، این افراد در معرض خطر خستگی شفقت قرار دارند و ممکن است از سرمایه‌گذاری عاطفی روی دیگران برای محافظت از خود اجتناب کنند.
در این مطلب از کلینیک اضطراب و افسردگی جوانه به بررسی مقاله ترومای ثانویه یا ترومای جانبی، علل، علائم و تفاوت آن با سایر تروماهای اصلی می‌پردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
ترومای ثانویه یا ترومای جانبی چیست؟ (با زبان ساده + نمونه‌هایی از تروما ثانویه)
ترومای ثانویه یا ترومای جانبی به حالتی گفته می‌شود که فرد بدون اینکه به طور مستقیم در معرض یک رویداد آسیب‌زا قرار بگیرد، از طریق مشاهده یا شنیدن تجربیات دردناک دیگران دچار آسیب روانی می‌شود.
این نوع تروما معمولاً در افرادی که در مشاغل مراقبتی یا خبری فعالیت می‌کنند، مانند پزشکان، پرستاران و خبرنگاران، شایع است.
به عنوان مثال، یک پرستار در بخش اورژانس که هر روز با بیماران آسیب‌دیده مواجه می‌شود، ممکن است به دلیل دیدن درد و رنج آنها دچار ترومای ثانویه شود.
این نوع تروما می‌تواند علائمی مشابه با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از جمله اضطراب، افسردگی و احساس درماندگی ایجاد کند. افرادی که با ترومای ثانویه مواجه می‌شوند، ممکن است احساس کنند که به نوعی در رنج دیگران شریک هستند و این احساس می‌تواند بر کیفیت زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد. درک و مدیریت این نوع تروما برای حفظ سلامت روانی و عاطفی بسیار مهم است. برای اطلاعات بیشتر به انواع تروما مراجعه کنید.
چرا به آن ترومای جانشینی یا ترومای جانبی می‌گویند؟
استفاده از اصطلاحات “ترومای جانشینی” یا “ترومای جانبی” برای توصیف این پدیده، به این دلیل است که فرد به طور مستقیم تجربه آسیب‌زا را زندگی نمی‌کند، بلکه آن را به صورت غیرمستقیم و از طریق ارتباط با فرد آسیب‌دیده یا رویداد تروماتیک تجربه می‌کند.
- ترومای جانشینی: این اصطلاح به این معناست که فرد به نوعی نقش فرد آسیب‌دیده را به صورت نمادین به عهده می‌گیرد و احساسات و درد او را در خود تجربه می‌کند. انگار که فرد خودش جای فرد آسیب‌دیده را گرفته و تروما را از او “جانشین” گرفته است.
- ترومای جانبی: این اصطلاح نیز به این معناست که فرد در کنار رویداد اصلی قرار می‌گیرد و به نوعی تحت تأثیر “جانبی” آن قرار می‌گیرد. مانند اینکه فرد در یک حادثه حضور داشته باشد اما به طور مستقیم آسیب نبیند، اما به دلیل دیدن صحنه‌ی حادثه و رنج دیگران، دچار آسیب روانی شود.
علائم و نشانه‌های رایج ترومای ثانویه یا ترومای جانبی را بشناسید!
ترومای ثانویه یا جانبی به آسیب روانی ناشی از مواجهه با رنج و درد دیگران اشاره دارد. این نوع تروما معمولاً در افرادی که در مشاغل مراقبتی یا درمانی فعالیت می‌کنند، شایع است و می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سلامت روان آنها بگذارد. افرادی که دچار ترومای ثانویه می‌شوند، ممکن است احساس کنند که به نوعی در رنج دیگران شریک هستند.
علائم ترومای ثانویه یا ترومای جانبی شامل موارد زیر است:
- اضطراب و نگرانی مداوم
- افسردگی و احساس ناامیدی
- خستگی عاطفی و جسمی
- دشواری در تمرکز و تصمیم‌گیری
- نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری
- احساس گناه یا شرم
- دوری از روابط اجتماعی و انزوا
مدیریت ترومای ثانویه نیازمند آگاهی و حمایت است. افرادی که در معرض این نوع تروما قرار دارند، باید به سلامت روان خود توجه ویژه‌ای داشته باشند و در صورت نیاز از مشاوره و درمان‌های تخصصی بهره‌مند شوند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله علائم تروما مراجعه کنید.
چه افرادی در معرض خطر ترومای ثانویه بیشتر قرار می گیرند؟
افرادی که در معرض ترومای ثانویه قرار دارند، معمولاً در مشاغل و زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند که با رنج و آسیب دیگران سروکار دارند.
این افراد به دلیل مواجهه مکرر با داستان‌ها و تجربیات دردناک دیگران، ممکن است دچار عوارض روانی ناشی از این مواجهه شوند. به ویژه، کارکنان حوزه‌های پزشکی، روانشناسی، و حقوق بشری، به دلیل ماهیت کار خود، بیشتر در معرض خطر ترومای ثانویه قرار دارند.
این افراد به طور مداوم با آسیب‌دیدگان و قربانیان مواجه می‌شوند و این تجربه می‌تواند بر سلامت روان آنها تأثیر بگذارد.علاوه بر این، افرادی که به عنوان فعالان اجتماعی یا کنشگران در زمینه‌های حقوق بشر و حمایت از آسیب‌دیدگان فعالیت می‌کنند، نیز در معرض خطر بالای ترومای جانبی قرار دارند.
آنها با شنیدن داستان‌های دردناک و مشاهده رنج دیگران، ممکن است احساس همدردی عمیق کرده و در نتیجه دچار عوارض روانی شوند. به همین دلیل، شناخت و مدیریت ترومای ثانویه یا ترومای جانبی برای این افراد بسیار حائز اهمیت است.
افرادی که در معرض خطر ترومای ثانویه هستند:
- پزشکان و پرستاران
- مشاوران و روانشناسان
- فعالان حقوق بشر
- کارکنان سازمان‌های غیر دولتی
- خبرنگاران و رسانه‌ای‌ها
- امدادگران و نیروهای نجات
- معلمان و مربیان در محیط‌های آسیب‌زا
این افراد باید به سلامت روان خود توجه ویژه‌ای داشته باشند و در صورت نیاز از مشاوره و درمان‌های تخصصی بهره‌مند شوند تا از عوارض ترومای جانبی جلوگیری کنند.
آیا تروما ثانویه می‌تواند به تروما حاد تبدیل شود؟
بله، ترومای ثانویه یا ترومای جانبی می‌تواند به ترومای حاد تبدیل شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فردی که در ابتدا به دلیل مواجهه با رنج و آسیب دیگران دچار ترومای ثانویه شده است، خود درگیر یک رویداد تروماتیک جدید شود. این رویداد جدید می‌تواند باعث تشدید علائم این نوع تروما و تبدیل آن به ترومای حاد شود.
به عنوان مثال، فردی که قبلاً به دلیل دیدن تصاویر جنگ دچار ترومای ثانویه شده است، ممکن است در یک حادثه طبیعی مانند زلزله نیز آسیب ببیند. در این صورت، ترومای ناشی از زلزله می‌تواند علائمی مانند اضطراب، افسردگی، کابوس‌های شبانه، و فلش‌بک‌های مرتبط با جنگ را تشدید کند و به یک ترومای حاد تبدیل شود.
علاوه بر این، ترومای جانبی می‌تواند فرد را نسبت به تجربه رویدادهای تروماتیک آینده آسیب‌پذیرتر کند. افرادی که قبلاً دچار ترومای ثانویه یا ترومای جانبی شده‌اند، ممکن است آستانه تحمل کمتری نسبت به استرس داشته باشند و در مواجهه با رویدادهای چالش‌برانگیز، سریع‌تر علائم تروما را تجربه کنند.
به طور خلاصه، این نوع تروما می‌تواند به عنوان یک عامل خطر برای تجربه ترومای حاد در آینده عمل کند؛ بنابراین، درمان به موقع و مناسب این نوع تروما می‌تواند به پیشگیری از بروز ترومای حاد و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله ترومای حاد مراجعه کنید.
چه چیزی باعث ترومای ثانویه می‌شود؟ (علل و نمونه‌هایی از ترومای ثانویه یا ترومای جانبی)
ترومای ثانویه زمانی ایجاد می‌شود که فرد بدون تجربه مستقیم آسیب، با داستان‌ها و تجربیات دردناک دیگران مواجه شود. این مواجهه می‌تواند از طریق شنیدن، دیدن یا برقراری ارتباط با قربانیان رخ دهد. در این شرایط، فرد علائم جانبی تروما را تجربه می‌کند که شباهت‌هایی به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) دارد.
ترومای ثانویه می‌تواند بر سلامت روان و عملکرد فرد تأثیر منفی بگذارد. بعضی از علل ترومای ثانویه شامل موارد زیر است:
۱. مواجهه مکرر با داستان‌ها و تجربیات دردناک دیگران:
افرادی که به طور مداوم در معرض شنیدن جزئیات آسیب‌های روانی و جسمی دیگران قرار می‌گیرند، ممکن است خود دچار علائم مشابه اختلال استرس پس از سانحه شوند. این مواجهه مکرر می‌تواند به تدریج بر سلامت روان آنها تأثیر بگذارد.
۲. تجربه شخصی قبلی از تروما:
افرادی که خود در گذشته دچار تروما شده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ترومای ثانویه قرار دارند. مواجهه با تجربیات آسیب‌زای دیگران ممکن است خاطرات دردناک گذشته را زنده کند و علائم روانی را تشدید کند.
۳. فقدان آموزش و حمایت کافی در محیط کار:
عدم آمادگی و آموزش لازم برای مواجهه با تروما، همچنین فقدان حمایت‌های سازمانی و همکاران، می‌تواند خطر ابتلا به ترومای ثانویه یا ترومای جانبی را افزایش دهد. افرادی که در محیط‌های کاری پرتنش و پرفشار فعالیت می‌کنند، بیشتر در معرض این خطر هستند.
۴. نوع شغل و ماهیت کاری:
برخی مشاغل مانند پزشکی، پرستاری، امدادرسانی و روانشناسی به دلیل ماهیت کاری که با قربانیان و آسیب‌دیدگان سروکار دارند، بیشتر در معرض خطر ترومای ثانویه قرار دارند. این افراد به طور مداوم با داستان‌های دردناک و رنج دیگران مواجه می‌شوند.
تجربه شخصی همدردی و هم‌ذات‌پنداری:
افرادی که به طور طبیعی دارای همدردی و هم‌ذات‌پنداری بیشتری هستند، ممکن است در مواجهه با تجربیات دردناک دیگران، خود را در موقعیت آنها تصور کرده و احساسات منفی مشابهی را تجربه کنند. این هم‌ذات‌پنداری می‌تواند به تشدید علائم ترومای ثانویه منجر شود.
۵. فقدان مرز بین کار و زندگی شخصی:
عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی و عدم قرار دادن مرزهای مشخص بین این دو حوزه، می‌تواند به تداخل مشکلات کاری در زندگی خصوصی فرد منجر شود. این امر می‌تواند بر سلامت روان و کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد و خطر ابتلا به ترومای ثانویه را افزایش دهد.
عوامل فردی و شخصیتی: برخی ویژگی‌های شخصیتی مانند حساسیت بیش از حد، اضطراب و افسردگی زمینه‌ای، می‌تواند خطر ابتلا به ترومای ثانویه را در افراد افزایش دهد.
همچنین، سبک مقابله‌ای فرد و میزان انعطاف‌پذیری روانی او در مواجهه با شرایط استرس‌زا، نقش مهمی در تجربه ترومای ثانویه دارد.
در مجموع، ترومای ثانویه ناشی از تعامل عوامل مختلف فردی، شغلی و محیطی است. شناسایی این عوامل و اتخاذ راهکارهای مناسب برای مدیریت آنها، می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به این نوع تروما و حفظ سلامت روان افراد در معرض خطر کمک کند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله علت تروما چیست؟ مراجعه کنید.
روش های شناسایی ترومای ثانویه (تشخیص تروما در خانه و توسط پزشک)
شناسایی ترومای ثانویه می‌تواند به دو صورت در خانه و توسط پزشک انجام شود. در هر دو حالت، آگاهی از علائم و نشانه‌ها می‌تواند به افراد کمک کند تا به موقع اقدام کنند و از تشدید وضعیت خود جلوگیری نمایند.
۱. شناسایی ترومای ثانویه یا ترومای جانبی در خانه
در خانه، افراد می‌توانند با توجه به تغییرات عاطفی و رفتاری خود، به شناسایی ترومای ثانویه بپردازند. علائم شامل احساس اضطراب، افسردگی، خستگی عاطفی، و دشواری در تمرکز است. همچنین، اگر فردی احساس کند که به طور مکرر تحت تأثیر تجربیات دردناک دیگران قرار می‌گیرد و این احساسات بر زندگی روزمره‌اش تأثیر می‌گذارد، باید به این موضوع توجه کند.
۲. شناسایی ترومای ثانویه یا ترومای جانبی توسط پزشک
پزشکان و روانشناسان با استفاده از مصاحبه‌های بالینی و ارزیابی‌های روانی می‌توانند ترومای ثانویه را شناسایی کنند. آنها معمولاً به تاریخچه شخصی فرد، تجربیات آسیب‌زا و علائم روانی توجه می‌کنند. همچنین، ابزارهای ارزیابی استانداردی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر کمک کند.
در طول ارزیابی، پزشک ممکن است از شما سؤالاتی در مورد موارد زیر بپرسد:
- رویدادهای تروماتیک: رویدادهای تروماتیکی که شما یا فرد مورد نظر شما تجربه کرده یا شاهد آن بوده است.
- علائم: علائمی که تجربه می‌کنید و مدت زمانی که این علائم ادامه داشته است.
- تغییرات در عملکرد روزانه: تأثیر این علائم بر زندگی روزمره، روابط، کار و تحصیل.
- تاریخچه پزشکی و خانوادگی: وجود سابقه‌ی اختلالات روانی در خانواده یا تجربه رویدادهای تروماتیک قبلی.
تشخیص دقیق ترومای ثانویه نیازمند بررسی جامع تمام عوامل مرتبط با آن است. بنابراین، خود تشخیصی و تکیه بر اطلاعات موجود در اینترنت کافی نیست.
تشخیص ترومای ثانویه در کلینیک اضطراب و افسردگی جوانه
وقتی شما به کلینیک اضطراب و افسردگی جوانه مراجعه می‌کنید تا ببینید آیا دچار ترومای ثانویه شده‌اید یا خیر، پزشک ابتدا با شما صحبت می‌کند. این صحبت‌ها خیلی مهم است، چون پزشک می‌خواهد بداند که چه اتفاقاتی برای شما افتاده است، چه احساسی دارید و زندگی روزمره‌تان چگونه است.
بعد از این صحبت‌ها، پزشک ممکن است از شما بخواهد پرسشنامه‌هایی را پر کنید. این پرسشنامه‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا بهتر بفهمد که شدت علائم شما چقدر است و چه مشکلاتی را تجربه می‌کنید.
در برخی موارد، متخصص ممکن است بخواهد آزمایش‌های دیگری هم انجام دهد تا مطمئن شود که مشکل شما از جای دیگری نیست. برای مثال، ممکن است آزمایش خون یا MRI درخواست کند.
بعد از جمع‌آوری تمام این اطلاعات، پزشک به شما خواهد گفت که آیا دچار ترومای ثانویه شده‌اید یا خیر. اگر تشخیص داده شود که شما به ترومای ثانویه یا ترومای جانبی مبتلا هستید، پزشک یک برنامه درمانی مناسب برای شما در نظر می‌گیرد.
بهترین و جدیدترین روش درمانی ترومای ثانویه چیست؟
ترومای ثانویه، مانند هر اختلال روانی دیگری، روش‌های درمانی مختلفی دارد که با توجه به شدت علائم و ویژگی‌های فردی هر شخص، انتخاب می‌شوند. در ادامه، برخی از بهترین و جدیدترین روش‌های درمانی ترومای ثانویه یا ترومای جانبی را به طور خلاصه معرفی می‌کنیم:
۱. درمان مواجهه مجازی (Virtual Reality Exposure Therapy)
در این روش، بیمار با استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی در معرض محرک‌های مرتبط با تروما قرار می‌گیرد. این محرک‌ها می‌توانند صوتی، تصویری یا ترکیبی از هر دو باشند. هدف این است که بیمار در محیطی امن و کنترل‌شده با تجربیات آسیب‌زا مواجه شود و به تدریج بتواند با آنها کنار بیاید. این روش به بیماران کمک می‌کند تا ترس و اضطراب خود را کاهش داده و مهارت‌های مقابله‌ای مؤثرتری را کسب کنند.
۲. درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (Mindfulness-Based Cognitive Therapy)
در این رویکرد، بیماران آموزش می‌بینند تا با استفاده از تکنیک‌های ذهن‌آگاهی، افکار و احساسات خود را بدون قضاوت مشاهده کنند. این روش به آنها کمک می‌کند تا از الگوهای تفکر منفی رها شده و پاسخ‌های سازگارانه‌تری به تجربیات آسیب‌زا داشته باشند. همچنین، ذهن‌آگاهی به بیماران کمک می‌کند تا لحظه حال را با آرامش و تمرکز بیشتری تجربه کنند.
۳. درمان چشم‌های متحرک و پردازش مجدد (EMDR)
این روش درمانی بر اساس این فرضیه است که حرکات چشم به سمت چپ و راست می‌تواند به پردازش مجدد خاطرات آسیب‌زا کمک کند. در طول جلسات درمانی، بیمار در حالی که به محرک‌های دوگانه (مانند حرکات چشم یا ضربات آرام بر روی دست) توجه می‌کند، به یادآوری خاطرات مرتبط با تروما می‌پردازد. این روش به بیماران کمک می‌کند تا خاطرات آسیب‌زا را به شکل سازگارانه‌تری پردازش کرده و علائم خود را کاهش دهند.
۴. درمان مبتنی بر روایت (Narrative Therapy)
در این روش، بیماران تشویق می‌شوند تا داستان‌های خود را درباره تجربیات آسیب‌زا روایت کنند. این روایتگری به آنها کمک می‌کند تا احساسات و افکار خود را به صورت ساختارمند بیان کنند و از این طریق، به درک بهتری از تجربیات خود دست یابند. هدف این روش، بازنویسی روایت شخصی بیمار به گونه‌ای است که احساس کنترل و قدرت بیشتری بر زندگی خود پیدا کند.
۵. درمان گروهی (Group Therapy)
درمان گروهی به افراد این امکان را می‌دهد که با دیگران که تجربیات مشابهی دارند، ارتباط برقرار کنند. این نوع درمان می‌تواند به کاهش احساس تنهایی و انزوا کمک کند و افراد را در یک محیط حمایتی قرار دهد. به اشتراک‌گذاری تجربیات و یادگیری از دیگران می‌تواند به تسریع روند بهبودی کمک کند و احساس همدلی را تقویت کند.
۶. درمان شناختی-رفتاری (CBT)
درمان شناختی-رفتاری به بیماران کمک می‌کند تا الگوهای تفکر منفی و رفتارهای ناکارآمد خود را شناسایی و تغییر دهند. این روش بر روی تغییر افکار منفی و جایگزینی آنها با افکار مثبت و سازنده تمرکز دارد. CBT به بیماران ابزارهایی می‌دهد تا با چالش‌های روزمره به طور مؤثرتری مقابله کنند و احساسات خود را مدیریت نمایند.
۷. درمان با استفاده از هنر (Art Therapy)
این روش به بیماران این امکان را می‌دهد که احساسات و تجربیات خود را از طریق هنر بیان کنند. هنر می‌تواند به عنوان یک وسیله درمانی برای افرادی که در بیان کلامی احساسات خود مشکل دارند، عمل کند. این نوع درمان می‌تواند به کاهش تنش و اضطراب کمک کند و به بیماران اجازه دهد تا به شیوه‌ای خلاقانه با تجربیات خود کنار بیایند.
درمان ترومای ثانویه یا ترومای جانبی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هر یک مزایای خاص خود را دارند. انتخاب روش مناسب بستگی به نیازهای فردی بیمار، نوع تروما و شرایط زندگی او دارد. در نهایت، همکاری با متخصصان سلامت روان می‌تواند به افراد کمک کند تا بهبودی مؤثری را تجربه کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. برای اطلاعات بیشتر به مقاله درمان تروما مراجعه کنید.
چگونه اثرات دراز مدت ترومای جانبی را مدیریت کنیم؟
مدیریت اثرات درازمدت ترومای ثانویه نیازمند توجه ویژه به سلامت روانی است. این فرایند شامل پذیرش تجربه، ایجاد شبکه حمایتی قوی، یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای سالم و در صورت نیاز، جستجوی کمک حرفه‌ای است. با استفاده از این راهکارها، افراد می‌توانند به تدریج بر آسیب‌های روانی غلبه کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
در ادامه، به صورت لیستی به برخی از راهکارهای مدیریت اثرات درازمدت ترومای ثانویه یا ترومای جانبیاشاره می‌شود:
- پذیرش تجربه: پذیرفتن اینکه تجربه تروماتیک ثانویه رخ داده است، گام مهمی در روند بهبودی است.
- ایجاد شبکه حمایتی: صحبت با دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی می‌تواند به شما کمک کند احساس کنید تنها نیستید.
- جستجوی کمک حرفه‌ای: درمانگران و روانشناسان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مختلف درمانی به شما کمک کنند.
- مراقبت از خود: تغذیه سالم، خواب کافی و ورزش منظم به بهبود سلامت جسمی و روانی کمک می‌کند.
- یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای: تکنیک‌های مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
- مدیریت استرس: ایجاد روتین روزانه، برنامه‌ریزی فعالیت‌ها و تعیین اهداف کوچک می‌تواند به شما کمک کند.
- تعیین حدود: یادگیری گفتن “نه” و ایجاد مرزهای سالم در روابط می‌تواند از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند.
- تمرکز بر آینده: به جای تمرکز بر گذشته، بر اهداف و رویاهای خود برای آینده تمرکز کنید.
بهبودی از ترومای ثانویه یا ترومای جانبی یک فرآیند تدریجی است. صبور باشید و به خود مهربان باشید.
جمع‌بندی
ترومای ثانویه یا ترومای جانبی به نوعی آسیب روانی گفته می‌شود که افراد به دلیل مواجهه با درد و رنج دیگران تجربه می‌کنند. این نوع تروما معمولاً در افرادی که در مشاغل مراقبتی و درمانی؛ مانند پزشکان و پرستاران فعالیت می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود. علائم ترومای ثانویه می‌تواند شامل اضطراب، افسردگی، خستگی عاطفی و دشواری در تمرکز باشد. این علائم می‌توانند بر کیفیت زندگی و عملکرد روزمره فرد تأثیر منفی بگذارند و بنابراین شناسایی و مدیریت آنها اهمیت زیادی دارد.
برای مدیریت اثرات درازمدت ترومای ثانویه، افراد باید به ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی خود توجه کنند و از حمایت‌های اجتماعی بهره‌مند شوند. همچنین، روش‌های درمانی مانند درمان شناختی-رفتاری و درمان مواجهه مجازی می‌توانند به بهبود وضعیت روانی کمک کنند. آگاهی از علائم و نشانه‌های ترومای ثانویه یا ترومای جانبیو اقدام به موقع برای درمان، می‌تواند به افراد کمک کند تا با این چالش‌ها بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند.
