خیلی از افراد، شخصیتهای خودشیفته را افرادی موفق، کاریزماتیک و بینقص میپندارند؛ اما واقعیت این است که خودشیفتگی میتواند در زیر سطح این جذابیت، مشکلات عمیقی را پنهان کند.
این افراد معمولاً با اعتماد به نفس کاذب و احساس برتری نسبت به دیگران شناخته میشوند، که به آنها کمک میکند در زمینههای مختلف زندگی، از جمله تحصیلات و روابط اجتماعی، موفق به نظر برسند.
با این حال، این موفقیت ظاهری به دلیل ویژگیهای منفی مانند کمبود همدلی و نیاز مداوم به تحسین و تأیید از سوی دیگران، میتواند به روابط ناسالم و ناپایدار منجر شود.
خودشیفتگان معمولاً در تلاش برای جلب توجه و تأیید دیگران، از دیگران سوءاستفاده میکنند و این رفتارها میتواند احساس پوچی و نارضایتی عمیقی را در آنها ایجاد کند.
در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه، به بررسی عمیقتر خودشیفتگی و چالشهای آن خواهیم پرداخت.
آیا واقعاً این افراد میتوانند تغییر کنند؟ آیا درمان خودشیفتگی وجود دارد؟ بیایید با هم به دنبال پاسخهای این سؤالات بگردیم و ببینیم چگونه میتوان به افرادی که با این اختلال دست و پنجه نرم میکنند، کمک کرد.
بهترین روش درمان خودشیفتگی توسط متخصصان و روانشناسان
متخصص سلامت روان، کار خود را با بررسی وضعیت روانی شما شروع میکند. او همچنین به دقت شرایطی که ممکن است مشابه یا همزمان با اختلال شما وجود داشته باشد را بررسی کرده و سپس یک برنامه درمانی مناسب برای شما ارائه میدهد.
درمان اختلال شخصیت خودشیفته (NDP) معمولاً شامل این مراحل است:
- کمک به شما برای کنار آمدن با مقاومت یا تردید نسبت به فرآیند درمان
- شناسایی رفتارهایی که باعث مشکلات در زندگی شما شدهاند
- بررسی تجربیات و باورهای گذشتهای که زمینهساز رفتارهای خودشیفتگی بودهاند
- درک تأثیر این رفتارها بر زندگی دیگران
- جایگزینی افکار بزرگنمایانه با افکاری منطقی و واقعبینانهتر
- یادگیری و تمرین الگوهای جدید رفتاری
- تجربه و مشاهده نتایج مثبت رفتارهای جدید در زندگی روزمره
این مراحل میتوانند به شما کمک کنند تا به تدریج از تأثیرات منفی خودشیفتگی عبور کرده و روابط بهتری با دیگران برقرار کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله اختلال شخصیت خودشیفته چیست ؟مراجعه کنید.
۱. روان درمانی
روانکاوی یک روش درمان خودشیفتگی است که از طریق گفتوگو بین شما و درمانگرتان انجام میشود. در جلسات یک به یک، شما به بررسی عمیق احساسات و رفتارهای خود میپردازید و تلاش میکنید دلایل پشت آنها را کشف کنید.
در این فرآیند، گذشته شما نقش مهمی ایفا میکند. با درک تجربیات گذشته، میتوانید ارتباط آنها با احساسات و رفتارهای فعلی خود را بفهمید. این آگاهی به شما کمک میکند تا با احساسات خود بهتر کنار بیایید و به مرور زمان نحوه واکنش خود را به آنها تغییر دهید.
۲. درمان شناختی رفتاری (CBT): تغییر افکار و رفتارها
CBT مثل یک نقشه راه برای تغییر افکار و رفتارهای منفی است. در این روش، شما یاد میگیرید که افکار نادرست و الگوهای رفتاری مخرب را شناسایی کنید و آنها را با افکار مثبت و رفتارهای سازنده جایگزین کنید.
مثلاً اگر همیشه فکر میکنید که دیگران از شما بدشان میآید، CBT به شما کمک میکند تا این فکر را به چالش بکشید و به جای آن، به دنبال شواهدی بگردید که نشان میدهد این فکر درست نیست. و بهترین روش در درمان خودشیفتگی است.
۳. طرحواره درمانی: ریشه یابی مشکلات از کودکی
طرحواره درمانی مثل یک باستانشناس است که به دنبال یافتن ریشههای مشکلات شما میگردد. این روش به شما کمک میکند تا الگوهای فکری و رفتاری را که از دوران کودکی در شما شکل گرفتهاند، شناسایی کنید.
این الگوها ممکن است امروزه به شما آسیب بزنند و مانع از رشد شما شوند. با شناخت این الگوها، میتوانید آنها را تغییر دهید و زندگی سالمتری داشته باشید.

۴. گشتالت درمانی: تمرکز بر لحظه حال
گشتالت درمانی مثل یک آینه است که به شما نشان میدهد در لحظه حال چه اتفاقی میافتد. در این روش، شما به جای تمرکز بر گذشته یا آینده، روی احساسات و تجربیات فعلی خود تمرکز میکنید.
با افزایش آگاهی از لحظه حال، میتوانید بهتر با احساسات خود کنار بیایید و مسئولیت زندگی خود را بر عهده بگیرید.
۵. درمان مبتنی بر ذهنآگاهی (MBT)
مثل یک آینه نگاه کردن به خودتان است. در MBT، شما یاد میگیرید که افکار، احساسات و رفتارهای خود را به دقت بررسی کنید.
انگار که یک آینه دارید و به درون خود نگاه میکنید. این کار به شما کمک میکند تا خودتان را بهتر بشناسید و بفهمید چرا به این شکل فکر یا رفتار میکنید. این درمان خودشیفتگی به شما کمک می کند که از رازهای درونی خود که باعث این اختلال شده است پی ببرید.
۶. رواندرمانی متمرکز بر انتقال (TFP)
مثل صحبت کردن با یک دوست صمیمی است. در TFP، شما احساسات و افکارتان را با درمانگر در میان میگذارید، انگار که با یک دوست صمیمی صحبت میکنید.
درمانگر به شما کمک میکند تا بفهمید چرا نسبت به افراد دیگر، مخصوصاً کسانی که در گذشته برایتان مهم بودند، احساسات خاصی دارید. این کار به شما کمک میکند تا روابط بهتری با دیگران برقرار کنید.
۷. رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
مثل یادگیری مهارتهای جدید برای زندگی است. DBT به شما مهارتهایی میآموزد که به شما کمک میکنند تا با احساسات شدید و موقعیتهای دشوار بهتر کنار بیایید. این مهارتها شامل:
- ذهنآگاهی: توجه به لحظه حال بدون قضاوت
- تنظیم هیجان: کنترل احساسات قوی و منفی
- تحمل پریشانی: تحمل ناراحتی بدون اینکه به رفتارهای مخرب روی آورید
- مهارتهای بین فردی: برقراری ارتباط موثر با دیگران
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله علائم خودشیفتگی مراجعه کنید.

۸. درمان بین فردی فراشناختی (MIT):
MIT مثل یک نقشه راه است که به شما کمک میکند تا از شر رفتارهای خودشیفتگی خلاص شوید. این درمان خود شیفتگی به شما یاد میدهد که مشکلات خود را در روابطتان پیدا کنید و الگوهای رفتاری نادرستی که دارید را بشناسید. با کمک این درمان، شما میتوانید رفتارهای جدید و بهتری را جایگزین رفتارهای قدیمی خود کنید.
در طول درمان MIT، درمانگر به شما کمک میکند تا:
- مشکلات روابط خود را پیدا کنید: مثل این است که یک پازل را حل میکنید تا بفهمید چرا روابطتان خوب پیش نمیرود.
- الگوهای رفتاری نادرست خود را شناسایی کنید: انگار که یک آینه به شما نشان میدهد که چه رفتاری دارید و این رفتارها چه تأثیری روی دیگران میگذارد.
- رفتارهای جدید و بهتری را یاد بگیرید: مثل یادگیری یک مهارت جدید، شما یاد میگیرید که چگونه با دیگران بهتر رفتار کنید و روابط سالمتری داشته باشید.
- موانع درمان را برطرف کنید: هر مانعی که باعث شود درمان شما نتیجه ندهد، با کمک درمانگر از بین میرود.
۹. درمان حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR):
EMDR مثل یک پاککن است که خاطرات بد را پاک میکند. این درمان بر این باور است که خودشیفتگی ریشه در تجربههای بد گذشته دارد.
در این روش درمان خودشیفتگی، شما با کمک درمانگر، به خاطرات بد و اتفاقات ناراحتکنندهای که در گذشته برایتان افتاده است، فکر میکنید.
در حین این کار، درمانگر به شما میگوید که به یک نقطه خاص نگاه کنید یا انگشتان خود را تکان دهید تا توجه شما از خاطره بد منحرف شود. این کار باعث میشود که تأثیر این خاطرات بد روی شما کمتر شود.
مراحل درمان EMDR به این صورت است:
- یادآوری خاطرات بد: شما به یاد میآورید که چه اتفاق بدی برایتان افتاده است.
- احساسات منفی: شما احساساتی که در آن زمان داشتهاید را تجربه میکنید.
- توجه به بدن: شما به احساسات بدنی که در آن زمان داشتهاید، توجه میکنید.
- حرکات چشم: درمانگر به شما میگوید که به یک نقطه خاص نگاه کنید یا انگشتان خود را تکان دهید.
- تغییر در احساسات: بعد از مدتی، احساسات منفی شما کمتر میشود.
۱۰. گروه درمانی:
گروه درمانی مثل یک کلاس آموزشی است که در آن با دیگران در مورد مشکلات خود صحبت میکنید. در این نوع درمان خودشیفتگی، شما با افرادی که مشکلات مشابهی دارند، در یک گروه جمع میشوید. با صحبت کردن با دیگران، شما متوجه میشوید که تنها نیستید و مشکلات شما طبیعی است. همچنین، شما میتوانید از تجربیات دیگران یاد بگیرید و به آنها کمک کنید.
در گروه درمانی، شما میتوانید:
- شرم و خجالت خود را کاهش دهید: وقتی میبینید که دیگران هم مشکلات مشابهی دارند، احساس شرم و خجالت شما کمتر میشود.
- با دیگران ارتباط برقرار کنید: شما یاد میگیرید که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنید و روابط سالمتری داشته باشید.
- افکار و احساسات خود را بهتر بشناسید: با صحبت کردن با دیگران، شما میتوانید افکار و احساسات خود را بهتر بشناسید و آنها را مدیریت کنید.
۱۱. بهترین دارو برای درمان خودشیفتگی
درمان خودشیفتگی معمولاً به صورت دارویی انجام نمیشود، زیرا این اختلال شخصیت نیاز به مداخلات روانشناختی دارد.
با این حال، اگر فردی مبتلا به خودشیفتگی دچار نشانههای دیگری مانند افسردگی یا اضطراب باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند مهارکنندههای بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین یا سیتالوپرام را تجویز کند تا به کاهش نشانههای این اختلالات کمک کند.
همچنین، داروهای ضد اضطراب نیز ممکن است در مواقع لزوم برای کنترل اضطراب و استرس تجویز شوند. اما مهمترین جنبه درمان خودشیفتگی، رواندرمانی یا مشاوره است که میتواند به فرد در درک رفتارهای خود و بهبود روابط بینفردی کمک کند. در نهایت، مشاوره و درمان تخصصی همواره بهترین گزینه برای مدیریت این اختلال است.
۱۲. تغییر سبک زندگی
برای بهبود شرایط، بهتره روی داشتن یک سبک زندگی سالم تمرکز کنید. خوردن غذاهای سالم، ورزش کردن و دوری از مواد مخدر و الکل میتواند برای شما خیلی موثر باشد.
همچنین، تمرینهایی مثل مدیتیشن و ذهن آگاهی بهتون کمک میکنند تا آرامش بیشتری داشته باشید. توجه به این نکته ضروری است که فرایند تغییر نیازمند تلاش مداوم و پیگیری است.
شرکت در جلسات درمانی به شما کمک میکند تا با ایجاد تغییرات تدریجی و پایدار، به اهداف درمانی خود نزدیکتر شوید.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله ریشه خودشیفتگی مراجعه کنید.
۱۰ تمرین موثر برای کاهش علائم خودشیفتگی
همدلی برای درمان خودشیفتگی بسیار مهم است. تمرین همدلی، که به معنای درک بهتر دیگران و ارتباط مؤثرتر با آنهاست، بسیار حائز اهمیت است.
همدلی یعنی توانایی قرار گرفتن در جایگاه دیگران و درک عمیق احساسات و نظرات آنها. این مهارت میتواند به بهبود روابط اجتماعی و شخصی کمک شایانی کند
افراد خودشیفته اغلب در برقراری ارتباط همدلانه با دیگران مشکل دارند. آیا مایلید یاد بگیرید که چگونه میتوان همدلی را در خود تقویت کرد و روابط بهتری برقرار کرد؟
۱. گام اول برای تغییر: پذیرش ناقص بودن
همه ما گاهی اوقات در دام خودشیفتگی میافتیم و تصور میکنیم کامل و بینقص هستیم. اما اگر این احساس در شما به صورت مزمن وجود دارد و بر روابط و زندگیتان تأثیر منفی میگذارد، ممکن است با اختلال شخصیت خودشیفته مواجه باشید.
پذیرفتن این واقعیت که هیچکس کامل نیست، اولین و مهمترین قدم برای تغییر است. خودشیفتهها معمولاً به دلیل ترس از آسیبپذیر شدن، از پذیرش عیوب خود اجتناب میکنند. اما تا زمانی که این ترس را کنار نگذارید، نمیتوانید به بهبودی دست پیدا کنید.
اگر شما نیز با این چالش روبرو هستید، بدانید که پذیرش ناقص بودن به معنای ضعف نیست، بلکه نشانهای از قدرت و شجاعت است. این قدم ممکن است دشوار باشد، اما با کمک یک درمانگر یا گروههای حمایتی میتوانید بر آن غلبه کنید.
۲. ریشههای خودشیفتگی را در گذشته خود پیدا کنید و آنها را تغییر دهید.
یکی از ریشههای اصلی خودشیفتگی، تجربیات کودکی است. ممکن است شیوهی تربیت یا رویدادهای دوران کودکی، دیدگاهی منفی و خودمحور از جهان در شما شکل داده باشد.
برای درمان خودشیفتگی، نخستین گام پذیرش گذشته است. درک کنید که گرچه ممکن است در وقایع گذشته نقشی نداشته باشید، اما مسئولیت تغییر آینده بر عهدهی شماست.
با نگاهی به گذشته، ریشههای خودشیفتگی خود را شناسایی کنید و دریابید چه عواملی باعث شدهاند تا اینگونه به جهان نگاه کنید. با آگاهی از این ریشهها، میتوانید الگوهای فکری خود را تغییر داده و به فردی بهتر تبدیل شوید.
۳. پذیرش، کلید دریافت عشق واقعی
به جای تلاش برای تغییر دیگران، آنها را همانطور که هستند بپذیریم. زمانی که افراد را با تمام کاستیها و نقاط قوتشان بپذیریم، دروازههای دریافت عشق واقعی به روی ما گشوده میشود.
به جای تمرکز بر تغییر آنچه به عنوان نقص در دیگران میبینیم، بهتر است فضایی امن و پذیرنده برایشان ایجاد کنیم. فراموش نکنیم که بهترین راه برای دریافت عشق، بخشیدن آن است. عشقی که از این طریق دریافت میکنیم، خالص و بیریاست و دقیقاً همان چیزی است که به دنبال آن بودهایم.
۴. تغییر زاویه دید: گامی به سوی همدلی برای درمان خودشیفتگی
یکی از گامهای مهم در درمان خودشیفتگی، تمرین همدلی با دیگران است. همدلی به معنای درک احساسات و دیدگاههای دیگران است و نیاز به تلاشی صمیمانه برای بهبود این مهارت دارد.
برای شروع، باید سعی کنید به جای تحمیل دیدگاه خود، از زاویه دید دیگران به مسائل نگاه کنید. این تغییر زاویه میتواند به شما کمک کند تا پیچیدگیها و تجربیات زندگی افراد مختلف را بهتر بفهمید.
همچنین لازم است بپذیرید که افراد از پسزمینهها و شرایط متفاوتی میآیند که شخصیت و رفتار آنها را شکل داده است. این درک عمیق از تجربیات دیگران، شما را از قالب خودشیفتگی خارج میکند و به روابط سالمتر و صمیمانهتری منجر میشود.
به مرور زمان، با تمرین مداوم، دیگران شما را نه به عنوان یک فرد خودمحور، بلکه به عنوان شخصی همدل و قابل اعتماد خواهند شناخت.
۵. آگاهی از انتقادات: گامی مؤثر برای کاهش خودشیفتگی
یکی از مهمترین گامها در درمان خودشیفتگی، یادگیری پذیرش انتقادات است. این ویژگی روانشناختی که شما را به اولویتدادن همیشگی به خودتان سوق میدهد، نیاز به تعدیل دارد.
شنیدن انتقادات ممکن است در ابتدا دشوار و حتی دردناک باشد، اما میتواند نقش مهمی در تغییر دیدگاهها و رفتارهای شما داشته باشد.

۶. با پذیرش اشتباهات، مسیر بهبودی خودشیفتگی را هموار کنید.
همه ما در زندگی اشتباه میکنیم و اشتباه کردن بخشی طبیعی از انسان بودن است. یادگیری خندیدن به اشتباهات خود، یکی از راههای مؤثر برای مقابله با خودشیفتگی است. این کار نه تنها به شما کمک میکند که خودتان را بیشتر بپذیرید، بلکه باعث میشود کمبودهایتان دیگر بهانهای برای تقویت رفتارهای خودشیفته نباشند.
البته این مهارت نیاز به تمرین و زمان دارد. اما زمانی که بتوانید به اشتباهاتتان با لبخند نگاه کنید، نه تنها مشکلات ریشهای را کاهش میدهید، بلکه زندگی شادتر و آرامتری را تجربه خواهید کرد. پذیرش نقصهایتان، اولین گام در مسیر رشد و بهبود واقعی است.
۷. با دیگران صحبت کنید و خودشیفتگی را کاهش دهید.
یکی از نشانههای مهم افرادی که خودشیفته هستند، این است که همیشه در حال صحبت کردن در مورد خودشان هستند.
اما یک راه ساده برای جلوگیری از این رفتار وجود دارد: دربارهی دیگران صحبت کنید و از آنها سوال بپرسید. این کار نهتنها آسان است، بلکه میتواند تأثیر زیادی بر نحوهی دیدگاه دیگران نسبت به شما و همچنین خودتان داشته باشد.
با این روش، شما دیگر آن فرد خودشیفتهای نخواهید بود که مردم از او دوری میکنند. بلکه به خاطر ویژگیهای مثبتتان، احترام و اعتبار بیشتری از دیگران کسب خواهید کرد.
۸. توجه به جزئیات برای درمان خودشیفتگی
افراد خودشیفته معمولاً به جزئیات توجه نمیکنند و حتی به کلیت موضوع هم بیاعتنا هستند. تنها شنیدن کافی نیست؛ باید با دقت به صحبتها گوش دهید تا بتوانید نکات دقیق و ظریف را درک کنید.
اگر بتوانید این کار را انجام دهید، به معنای آن است که دیگر خودشیفته نیستید و به شخصی همدل بدل شدهاید.
۹. تغییر مراجع رفتار و کنترل احساسات
بهاحتمال زیاد، مراجع رفتاری که بر روی شما تاثیر میگذارند، از بیرون نشأت میگیرند. برای اینکه بتوانید در مواقع ضروری آنها را در دست بگیرید، باید این مراجع را به چیزهایی درونی تبدیل کنید.
به چیزهای خارجی واکنش نشان ندهید و قبل از اینکه چیزی بگویید، کمی فکر کنید تا بتوانید افکارتان را بهتر پردازش کنید. این کار باعث میشود که مردم کمتر به خودشیفتگی شما توجه کنند و بیشتر واقعیت همدلی شما را ببینند.
۱۰. یادگیری عشق ورزیدن به دیگران
در نهایت، همه چیز به عشق برمیگردد؛ عشق بدهید و عشق بگیرید. این یک راز مهم برای غلبه بر خودخواهی است. دیگران را به خاطر خودشان دوست داشته باشید، نه به این دلیل که میخواهید چطور باشند.
به همین شکل، خودتان را هم به خاطر آنچه که هستید دوست داشته باشید، اما خیلی مهم است که دیگران را فراموش نکنید. با این کار، روابط واقعی و خوشایندی در زندگیتان تجربه خواهید کرد که واقعا شما را خوشحال میکند.

سوالات متداول
هیچ درمان خاصی برای اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) وجود ندارد که به طور قطعی برای همه افراد موثر باشد.
درمان اختلال شخصیت خودشیفته به سادگی میسر نیست. با این حال، با استفاده از درمانهای مناسب، میتوان یاد گرفت که چگونه محرکهای خود را شناسایی کرده و راهکارهای مقابلهای یا تغییرات رفتاری را بیاموزید که میتواند تأثیرات مثبت و ماندگاری بر زندگی شما داشته باشد.
برخی خصوصیات رایج که معمولاً با خودشیفتگی همراه هستند شامل فقدان همدلی، احساس خودبزرگبینی، اعتباری پایین و تمایل شدید به جلب توجه میشود.
با این حال، برخی افراد ممکن است این ویژگیها را داشته باشند ولی اختلال شخصیت خودشیفته نداشته باشند. تشخیص نهایی تنها توسط یک متخصص بهداشت روان امکانپذیر است.
جمع بندی
اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یک مشکل روانی است که باعث میشود فرد احساس کند مهمتر از دیگران است و به توجه زیادی نیاز دارد. این افراد معمولاً نمیتوانند خودشان را جای دیگران بگذارند و احساسات آنها را درک کنند.
داشتن این اختلال میتواند روی روابط خانوادگی، دوستانه و کاری تأثیر بدی بگذارد. اما خبر خوب این است که با کمک یک متخصص روانشناس میتوان این مشکل را بهتر کرد.
منبع: healthline