اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک مشکل روانی است که باعث تغییرات شدید در احساسات، مشکلاتی در ارتباطات با دیگران و رفتارهای ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی می‌شود. افرادی که با این اختلال زندگی می‌کنند، اغلب احساس می‌کنند که درک درستی از خود ندارند یا نمی‌توانند هیجانات خود را به خوبی مدیریت کنند.
اما چرا برخی افراد به این اختلال دچار می‌شوند؟ دانشمندان معتقدند که اختلال شخصیت مرزی معمولاً از ترکیب عوامل مختلف مانند ویژگی‌های ژنتیکی، تجربیات کودکی و محیطی که فرد در آن رشد کرده است، شکل می‌گیرد و درک ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی بسیار مهم است.
برخی از افراد ممکن است به دلیل وجود سابقه خانوادگی، زمینه‌های ژنتیکی قوی‌تری برای ابتلا به این اختلال داشته باشند.
در کنار آن، تجربیات تلخ یا آسیب‌زا در دوران کودکی، مانند بی‌توجهی والدین یا تجربه خشونت، می‌توانند تأثیر عمیقی بر ذهن و رفتار فرد داشته باشند.
همچنین، محیط اجتماعی و روابط ناسالم می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند. با شناسایی این عوامل، می‌توان بهتر به افراد مبتلا کمک کرد و راه‌حل‌های مؤثری برای درمان و مدیریت آن‌ها ارائه داد.
ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی
ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل مغزی، ژنتیک و تجربیات دوران کودکی ایجاد می‌شود.
بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال در کودکی با سوءاستفاده‌های جسمی، عاطفی یا جنسی مواجه شده‌اند که می‌تواند تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری شخصیت و احساسات آن‌ها داشته باشد.
این تجربیات منجر به احساس ناامنی، ترس از طرد شدن و مشکلات در برقراری روابط سالم می‌شود. همچنین، عدم وجود دلبستگی امن و محیط خانوادگی ناپایدار نیز می‌تواند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهد.عوامل ژنتیکی نیز نقش مهمی در بروز اختلال شخصیت مرزی دارند.
اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده دارای سابقه بوردرلاین باشد، احتمال ابتلا به این اختلال در فرد بیشتر می‌شود.
علاوه بر این، ناهنجاری‌های مغزی و تغییرات در ساختارهای مغزی که مسئول تنظیم احساسات و رفتارها هستند، می‌توانند به بروز علائم این اختلال کمک کنند. به طور کلی، تعامل این عوامل مختلف منجر به ظهور اختلال شخصیت مرزی در افراد می‌شود. در ادامه بررسی عمیق هریک از این ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی می‌پردازیم:
۱. رویدادهای آسیب زا زندگی
اگر تشخیص اختلال شخصیت مرزی (BPD) را دریافت کرده‌اید، احتمالاً در دوران کودکی یا رشد با تجربیات سخت یا آسیب‌زایی روبه‌رو شده‌اید. این تجربیات می‌تواند شامل مواردی مانند:
- احساس ترس، ناراحتی، بی‌پشتیبانی یا بی‌اعتباری مداوم
- مشکلات یا بی‌ثباتی خانوادگی، مانند زندگی با والدین یا سرپرستانی که دچار اعتیاد بوده‌اند
- سوءاستفاده یا بی‌توجهی جنسی، جسمی یا عاطفی
- از دست دادن یکی از والدین
تجربیات دشوار در دوران کودکی می‌تواند باعث شود که فرد راه‌کارهای مقابله‌ای یا باورهایی خاص درباره خود و دیگران پیدا کند که در گذر زمان ممکن است دیگر مفید نباشند و احساس ناراحتی و درد ایجاد کنند. این امر می‌تواند منجر به احساس خشم، اضطراب و افسردگی نیز شود.
با این حال، ممکن است اختلال شخصیت مرزی را بدون داشتن سابقه رویدادهای آسیب‌زا یا استرس‌زا تجربه کنید.
یا شاید شما با انواع دیگری از تجربیات دشوار در زندگی روبه‌رو بوده‌اید. اگر قبلاً مشکلاتی از این دست را تجربه کرده‌اید، استرس یا ضربه روحی در بزرگسالی می‌تواند وضعیت شما را بدتر کند.
صفحات ما در مورد مدیریت استرس و اختلال استرس پس از سانحه به شما کمک می‌کنند تا بهتر با این چالش‌ها کنار بیایید.
۲. ژنتیک
یکی از دلایلی که ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی نشان می‌دهد این است که این اختلال ممکن است ارثی باشد، نتایج یک مطالعه بزرگ در نروژ است که بر روی دوقلوهای همسان انجام شد. این تحقیق نشان داد که حدود ۴۲ درصد از موارد اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به ارث برسد.
همچنین، مشخص شد که کروموزوم ۹ بیشترین ارتباط را با این اختلال دارد که می‌تواند حاکی از انتقال ژنتیکی مستقیم این اختلال در خانواده‌ها باشد.
با این حال، این مطالعه به تنهایی نمی‌تواند تصویر کاملی از اختلال شخصیت مرزی به ما بدهد، زیرا دوقلوهای همسان معمولاً در محیط‌های مشابهی بزرگ می‌شوند که می‌تواند تأثیرات محیطی را نیز در نتایج دخیل کند.
ژن‌هایی که از والدین به فرزند منتقل می‌شود، ممکن است فرد را در برابر ابتلا به ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی آسیب‌پذیرتر کنند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این اختلال می‌تواند در خانواده‌ها شایع‌تر باشد، به این معنی که اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به BPD باشد، احتمال ابتلا به این اختلال در سایر اعضای خانواده بیشتر است.
۳. مشکل با مواد شیمیایی مغز
به نظر می‌رسد که بسیاری از ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، در انتقال‌دهنده‌های عصبی مغزشان، به ویژه سروتونین، مشکل دارند.
انتقال‌دهنده‌های عصبی مواد شیمیایی هستند که مغز برای ارسال پیام‌ها و سیگنال‌ها بین سلول‌های عصبی (نورون‌ها) از آن‌ها استفاده می‌کند.
یکی از این انتقال‌دهنده‌های عصبی مهم، سروتونین است که نقش حیاتی در تنظیم خلق و خو، خواب، اشتها و حتی رفتارهای اجتماعی دارد.
در ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی افراد مبتلا به این اختلال، سطح سروتونین ممکن است دچار اختلال شود، که این موضوع می‌تواند به مشکلاتی مانند افسردگی، پرخاشگری و کنترل نکردن تمایلات مخرب و تکانشی منجر شود. به عبارت دیگر، زمانی که سطح سروتونین در مغز کاهش یابد یا به درستی عمل نکند، فرد ممکن است احساسات شدید و ناپایداری را تجربه کند و قادر به کنترل رفتارهای پرخاشگرانه یا آسیب‌زننده خود نباشد.
این اختلال در سیستم شیمیایی مغز، می‌تواند به شدت بر زندگی فرد مبتلا تأثیر گذاشته و روابط اجتماعی و شخصی او را دچار مشکل کند.
۴. مشکل در رشد مغز
در ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی افراد مبتلا به این اختلال ممکن است تغییراتی در ساختار مغز خود داشته باشند. طبق گزارش مقاله NHS، بررسی‌های MRI نشان داده که در افراد مبتلا به بوردرلاین ، قشر جلوی مغز که مسئول تنظیم احساسات، خودکنترلی و رفتار است، ممکن است کوچک‌تر از حد معمول باشد.
از طرف دیگر، آمیگدال مغز که مسئول پاسخ به احساسات است، در این افراد بیش‌فعال است و همین باعث تشدید واکنش‌های هیجانی و احساسات شدید می‌شود.
همچنین، انتقال‌دهنده‌های عصبی که در تنظیم خلق و خو، خواب و یادگیری نقش دارند، ممکن است در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در سطح کمتری قرار داشته باشند.
بنابراین، در حالی که برخی ویژگی‌های شخصیتی مانند تکانشگری و پرخاشگری ممکن است ارثی باشند، رشد و شکل‌گیری مغز تحت تأثیر عوامل محیطی نیز قرار دارد و تنها به ژنتیک بستگی ندارد.
۵. عوامل محیطی
تعدادی از عوامل محیطی در بین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی رایج و گسترده باشد که عبارتند از:
۱. قربانی آزار عاطفی، فیزیکی یا جنسی
یکی از ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی که در بین افراد مبتلا به اختلال رایج است، تجربه آزار عاطفی، فیزیکی یا جنسی در دوران کودکی است.
بسیاری از افرادی که به این اختلال دچار می‌شوند، ممکن است در دوران رشد خود تحت سوء استفاده‌های مختلف قرار گرفته باشند.
این نوع تجربیات منفی می‌تواند به ایجاد احساسات بی‌اعتمادی، ناتوانی در تنظیم احساسات و مشکلات در روابط میان فردی منجر شود.
آزارهای جسمی یا عاطفی در دوران کودکی می‌تواند اثرات بلندمدتی بر سلامت روانی فرد داشته باشد و زمینه‌ساز بروز اختلالات شخصیت مانند بوردرلاین شود.
۲. در معرض ترس شدید یا پریشانی طولانی مدت قرار گرفتن
ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی دیگری که ممکن است در بروز این اختلال تأثیرگذار باشند، شامل مواجهه با ترس یا پریشانی طولانی مدت در دوران کودکی است.
کودکانی که در محیط‌های پرتنش و استرس‌زا بزرگ می‌شوند، ممکن است احساس بی‌ثباتی و ناامنی را تجربه کنند. این وضعیت می‌تواند به مشکلات روانی و رفتاری منجر شود که فرد را مستعد ابتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌کند.
ترس مداوم و احساس ناامنی می‌تواند در نحوه شکل‌گیری هویت و روابط اجتماعی فرد اختلال ایجاد کند و باعث بروز احساسات شدید و ناپایدار در بزرگسالی شود.
۳. مورد بی‌توجهی قرار گرفتن توسط والدین
عدم توجه یا بی‌توجهی از سوی یکی یا هر دو والدین در دوران کودکی یکی دیگر از ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی است که می‌تواند به این اختلال منجر شود.
کودکانی که در خانواده‌هایی رشد می‌کنند که در آن‌ها محبت، مراقبت و حمایت عاطفی به درستی فراهم نمی‌شود، ممکن است در برقراری روابط سالم و پایدار در آینده با مشکلات زیادی مواجه شوند.
این بی‌توجهی می‌تواند احساس طردشدگی، ناامیدی و اضطراب را در کودک ایجاد کند که در بزرگسالی به شکل مشکلات عاطفی و رفتاری در بروز اختلال شخصیت مرزی بروز پیدا می‌کند.
۴. بزرگ شدن با یک عضو خانواده مبتلا به بیماری روانی یا سوء مصرف مواد
یکی دیگر از ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی بزرگ شدن در کنار فردی است که از بیماری روانی جدی مانند اختلال دوقطبی یا مشکل سوء مصرف مواد رنج می‌برد.
رشد در چنین محیط‌هایی می‌تواند موجب اضطراب، سردرگمی و احساس عدم امنیت در کودک شود. افرادی که در خانواده‌هایی با این شرایط بزرگ می‌شوند، ممکن است در مقابل استرس‌ها و فشارهای روانی آسیب‌پذیرتر باشند و این شرایط می‌تواند به بروز اختلالات روانی مانند بوردرلاین در آینده منجر شود.
زندگی در چنین محیط‌های غیرپایدار و پرتنش می‌تواند موجب مشکلات عاطفی و رفتاری بلندمدت در فرد شود.
چه عواملی می‌توانند علائم اختلال شخصیت مرزی را بدتر کنند؟
عوامل مختلفی می‌توانند علائم اختلال شخصیت مرزی (BPD) را بدتر کنند. یکی از این عوامل استرس‌های شدید زندگی است، مانند مشکلات مالی، از دست دادن شغل یا تغییرات عمده مانند طلاق یا مرگ عزیزان، که می‌تواند باعث ایجاد واکنش‌های هیجانی شدیدتر در افراد مبتلا به شود.
همچنین ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی، مشکلات در روابط بین‌فردی نیز می‌توانند علائم این اختلال را تشدید کنند؛ زیرا افراد مبتلا به بوردرلاین ممکن است با ترس از ترک شدن، احساس بی‌ارزشی و خشم‌های شدید مواجه شوند.
تجربیات آسیب‌زا و آزارهای عاطفی، جنسی یا فیزیکی در گذشته نیز می‌تواند تاثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت روانی این افراد بگذارد و موجب بروز واکنش‌های شدیدتر در مواجهه با شرایط مشابه شود.
علاوه بر این، مشکلات همزمان مانند افسردگی یا اضطراب می‌توانند به پیچیدگی علائم بوردرلاین افزوده و درمان آن را دشوارتر کنند.
بی‌توجهی یا کمبود حمایت عاطفی، به ویژه در دوران کودکی یا روابط خانوادگی ناپایدار، نیز می‌تواند شرایط فرد را بدتر کرده و احساسات منفی را در فرد تقویت کند.
در نهایت، استفاده از مواد مخدر یا الکل می‌تواند باعث افزایش تکانشگری، اضطراب و خشم شود و روند درمان را پیچیده‌تر سازد. تمامی این عوامل می‌توانند باعث تشدید علائم اختلال شخصیت مرزی شده و به دشواری‌های فرد در مدیریت احساسات و روابطش دامن بزنند.
سخن پایانی
ریشه (علل) اختلال شخصیت مرزی معمولاً ناشی از ترکیب عوامل زیستی، روان‌شناختی و محیطی پیچیده هستند.
از جنبه زیستی، برخی مطالعات نشان داده‌اند که ناهنجاری‌های در عملکرد شیمیایی مغز، به ویژه در مناطقی که کنترل احساسات و رفتارهای اجتماعی را بر عهده دارند، می‌توانند در بروز این اختلال مؤثر باشند.
عوامل ژنتیکی نیز نقش دارند، زیرا سابقه خانوادگی اختلالات روانی می‌تواند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهد. از نظر روان‌شناختی، تجربیات آسیب‌زا در دوران کودکی، مانند سوءاستفاده عاطفی یا جسمی، رها شدن از حمایت‌های عاطفی و نداشتن الگوهای مثبت ارتباطی، می‌تواند به شکل‌گیری این اختلال منجر شود.
در مجموع، اختلال شخصیت مرزی نتیجه تعامل پیچیده‌ای میان زمینه‌های ژنتیکی، مشکلات عصبی و تجربیات محیطی است که هر کدام به نوعی بر رفتار و روابط فرد تأثیر می‌گذارند.
منبع: Nhs
