یکی از علائم خودشیفتگی در مردان ظاهر جذاب و رفتارهای کاریزماتیک آن ها است که در نگاه اول همه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اما پشت این ظاهر فریبنده، شخصیتی پنهان است که ویژگی‌های منفی مثل خودبینی بیش‌ازحد، نیاز مداوم به تأیید دیگران و ناتوانی در همدلی را به همراه دارد.
این افراد در ابتدا با رفتار دلنشین و جذاب خود جلب توجه می‌کنند، اما کم‌کم جنبه‌های منفی شخصیتشان آشکار می‌شود.
داشتن رابطه با مردی خودشیفته می‌تواند سخت و گاهی خسته‌کننده باشد. آگاهی از رفتارهای آنها و یادگیری روش‌های برخورد صحیح، می‌تواند به شما کمک کند تا از خود و روابطتان محافظت کنید.
در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه، با ویژگی‌ها و رفتارهای رایج مردان خودشیفته بیشتر آشنا می‌شویم و راهکارهایی برای مدیریت این روابط ارائه می‌دهیم. با این اطلاعات، می‌توانید آگاهانه‌تر و مطمئن‌تر با این چالش‌ها روبرو شوید.
به کدام یک از مردان خودشیفته می‌گویند؟
مرد خودشیفته به فردی گفته می‌شود که ویژگی‌های خودشیفتگی از خود نشان می‌دهد یا به اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) مبتلا است.
علائم خودشیفتگی در مردان با زنان خودشیفته متفاوت باشد، اگرچه برخی ویژگی‌ها در هر دو مشترک است. در حالی که همه ممکن است گاهی نشانه‌هایی از خودشیفتگی نشان دهند، فردی که به اختلال خودشیفتگی مبتلاست، این ویژگی‌ها را به طور مداوم و بدون در نظر گرفتن شرایط از خود بروز می‌دهد.
برای فهمیدن اینکه آیا با یک خودشیفته در ارتباط هستید یا نه، باید به الگوهای رفتاری او در طول زمان دقت کنید تا رفتارهایش را بررسی کنید.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته معمولاً چندین ویژگی زیر را دارند:
- خود را بسیار مهم‌تر از آنچه هستند می‌بینند و انتظار دارند دیگران این حس عظمت را تأیید کنند.
- قادر به همدلی با دیگران نیستند.
- به شکلی وسواس‌گونه به تحسین و توجه نیاز دارند.
- دیگران را برای رسیدن به اهداف شخصی خودشان مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند.
- دائماً در مورد موفقیت، قدرت، و برتری خود خیال‌پردازی می‌کنند.
- رفتار مغرورانه دارند و خود را محق می‌دانند.
- نسبت به دیگران حسادت می‌کنند یا فکر می‌کنند دیگران به آنها حسادت دارند.
آیا خودشیفتگی در مردان با زنان متفاوت است؟
مطالعات نشان داده‌اند که اختلال شخصیت خودشیفتگی (NPD) در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود. با این حال، این تفاوت ممکن است به دلیل نحوه بروز علائم در دو جنس، شیوه تعریف معیارهای تشخیصی و حتی سوگیری پزشکان در هنگام تشخیص باشد.
۱. تفاوت‌های جنسیتی در خودشیفتگی
برخی از این تفاوت‌ها شامل موارد زیر است:
- نوع اختلال: زنان معمولاً خودشیفتگی پنهان را تجربه می‌کنند، در حالی که مردان بیشتر به خودشیفتگی آشکار مبتلا می‌شوند.
- رفتار پرخاشگرانه: مردان بیشتر از زنان رفتار پرخاشگرانه مستقیم دارند.
- تاکتیک‌های دستکاری: زنان بیشتر از پرخاشگری منفعلانه و روش‌های دستکاری اجتماعی برای حفظ اعتبار و جایگاه خود استفاده می‌کنند.
- همدلی: مردان نسبت به زنان همدلی کمتری نشان می‌دهند.
- جایگاه اجتماعی: مردان بیشتر به دنبال موقعیت‌های قدرت و رهبری هستند، در حالی که زنان بیشتر به ظاهر و جذابیت فیزیکی اهمیت می‌دهند.
- جستجوی کمک حرفه‌ای: مردان کمتر از زنان به دنبال مشاوره و درمان هستند.
- واکنش به انتقاد: مردان معمولاً به انتقاد با خصومت واکنش نشان می‌دهند، در حالی که زنان بیشتر احساس شرم می‌کنند.
۲. نقش کلیشه‌ها و انتظارات اجتماعی
این تفاوت‌های علائم خودشیفتگی در مردان نسبت به زنان ممکن است ناشی از کلیشه‌های جنسیتی و انتظارات اجتماعی باشد که از کودکی در افراد نهادینه می‌شوند.
برای مثال، کودکانی که در معرض خطر ابتلا به خودشیفتگی هستند، ممکن است ویژگی‌ها و علائم خود را بر اساس انتظارات فرهنگی و اجتماعی متناسب با جنسیت خود بروز دهند.
۳. تشخیص و سوگیری‌ها
هنجارهای اجتماعی می‌توانند در تشخیص این اختلال نیز نقش داشته باشند. شیوع بیشتر خودشیفتگی در مردان ممکن است به دلیل شیوه‌های متفاوت بروز اختلال باشد، اما همچنین می‌تواند تحت تأثیر اشتباهات در تشخیص و سوگیری پزشکان قرار گیرد.
۴. تفاوت‌های فردی
مهم است به یاد داشته باشیم که این تفاوت‌های جنسیتی برای همه افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی صادق نیست. عوامل دیگری مانند فرهنگ، محیط اجتماعی و شخصیت فرد می‌توانند بر نحوه بروز علائم تأثیر بگذارند.
به طور کلی، مردان معمولاً به خودشیفتگی آشکار گرایش دارند، در حالی که زنان بیشتر خودشیفتگی پنهان را تجربه می‌کنند. با این حال، هر دو جنس می‌توانند هر دو نوع این اختلال را بروز دهند و تفاوت‌های جنسیتی همیشه واضح و مشخص نیستند.
۱۰ مورد از علائم خودشیفتگی در مردان
اگر فکر می‌کنید مردی در زندگی شما ممکن است ویژگی‌های شخصیتی خودشیفتگی داشته باشد، مهم است رفتار او را در موقعیت‌ها و روابط مختلف بررسی کنید.
این ویژگی‌ها ممکن است بسته به نقش او در زندگی شما متفاوت بروز کنند. مثلاً رفتارهایی که در یک همکار کم‌اهمیت به نظر می‌رسند، در یک رابطه عاشقانه ممکن است بسیار آزاردهنده و خسته‌کننده شوند.
درک این تفاوت‌ها و بررسی زمینه‌های مختلف می‌تواند به شما کمک کند تصویر دقیقی از رفتار خودشیفته‌وار او در طول زمان داشته باشید.
در ادامه، به ۱۰ مورد از علائم خودشیفتگی در مردان اشاره می‌کنیم:
۱. کمال‌گرایی افراطی؛ انتظارات غیرواقعی
مردان خودشیفته معمولاً خود را افرادی ویژه و نخبه می‌دانند و همین تصور باعث می‌شود انتظارات بسیار بالایی از دیگران داشته باشند.
به اعتقاد آنها، اطرافیانشان باید بی‌نقص عمل کنند و کوچک‌ترین خطایی قابل قبول نیست. اما نکته جالب این است که این استانداردها را برای خودشان اعمال نمی‌کنند.
برای مثال، اگر همسر یا دوستی دارید که به شدت روی جزئیات حساس است، اما خودش اشتباهاتش را نادیده می‌گیرد، احتمالاً با یک فرد خودشیفته سروکار دارید. این رفتار می‌تواند باعث خستگی و ناامیدی اطرافیان شود.
۲. کنترل‌گری؛ همه چیز باید طبق خواسته او باشد
یک مرد خودشیفته به شدت تلاش می‌کند همه چیز را تحت کنترل داشته باشد تا هیچ چیزی اعتمادبه‌نفس شکننده‌اش را تهدید نکند.
او نمی‌تواند ناراحتی، شکست یا حتی ناامیدی را تحمل کند. برای حفظ این حس برتری، ممکن است سعی کند رفتار، گفتار و حتی تصمیمات شما را کنترل کند.
برای مثال، شاید به شما بگوید با چه کسانی باید صحبت کنید یا چگونه باید رفتار کنید، چرا که می‌خواهد تصویر بی‌نقصی از خودش ارائه دهد. این نوع کنترل‌گری معمولاً باعث احساس محدودیت و خستگی در دیگران می‌شود.
۳. مشکل در تعهد؛ فرار از رابطه جدی
علائم خودشیفتگی در مردان نیاز مداومی به دریافت توجه و تأیید از دیگران دارند. آنها برای حفظ این جریان توجه، ممکن است از تعهد در یک رابطه جدی فرار کنند.
برایشان دشوار است که خود را به یک نفر متعهد کنند، چون می‌ترسند این تعهد توجه دیگران به آنها را محدود کند.
برای مثال، شاید چنین فردی از اعلام عمومی رابطه‌اش خودداری کند یا همیشه بهانه‌ای برای دور ماندن از مسئولیت‌های یک رابطه جدی بیاورد. این رفتار می‌تواند برای طرف مقابل گیج‌کننده و آسیب‌زننده باشد.
۴. دروغ‌گویی مداوم؛ نمایشی از برتری
خودشیفته‌ها معمولاً برای جلب توجه و مهم جلوه دادن خود، دست به دروغ‌گویی یا اغراق می‌زنند. آنها داستان‌هایی می‌سازند که خودشان را در نقش قهرمان یا فردی تأثیرگذار نشان دهند. این رفتار به آنها کمک می‌کند اعتماد دیگران را جلب کنند، حتی اگر این اعتماد بر پایه دروغ باشد.
در ابتدا، ممکن است چنین فردی بسیار جذاب و باهوش به نظر برسد، اما وقتی عمق شخصیتش آشکار شود، متوجه می‌شوید که پشت این نقاب چیزی جز یک اعتمادبه‌نفس شکننده وجود ندارد.
۵. دستکاری روانی؛ بازی با ذهن دیگران
یکی از علائم خودشیفتگی در مردان، توانایی بالای آنها در دستکاری دیگران است. آنها از روش‌هایی مثل تحقیر، سردرگم کردن، یا تغییر مداوم شرایط استفاده می‌کنند تا کنترل اوضاع را در دست بگیرند.
برای مثال، ممکن است با سکوت آزاردهنده یا تغییر ناگهانی قوانین باعث شوند که شما احساس کنید در اشتباه هستید.
این دستکاری‌ها می‌توانند به شدت شما را دچار اضطراب و سردرگمی کنند و اعتمادبه‌نفستان را کاهش دهند. اگر با چنین فردی روبرو هستید، آگاهی از این رفتارها به شما کمک می‌کند از خودتان بهتر محافظت کنید.
۶. عشق‌ورزی اغراق‌آمیز (بمباران عشق)
مردان خودشیفته برای جذب شما به رابطه، از تکنیکی به نام “بمباران عشق” استفاده می‌کنند. در این روش، شما را غرق در محبت‌های شدید، تعریف و تمجید، هدیه‌های گران‌قیمت و توجه بی‌پایان می‌کنند. این رفتار به گونه‌ای است که احساس می‌کنید در یک داستان عاشقانه ایده‌آل قرار گرفته‌اید.
اما این استراتژی یک دام روانی است. فرد خودشیفته استانداردی غیرواقعی از عشق ایجاد می‌کند تا شما را به او وابسته کند. زمانی که به این توجه و محبت عادت کردید، به تدریج آن را از شما دریغ می‌کند.
در نتیجه، شما دائماً تلاش می‌کنید همان عشق و توجه ابتدایی را از او بگیرید، اما موفق نمی‌شوید. این چرخه باعث می‌شود به شدت به او وابسته شوید و احساس کنید برای حفظ این رابطه باید خود را تغییر دهید یا فداکاری کنید.
۷. بزرگ‌بینی (توهم قدرت و اهمیت)
یکی دیگر از علائم خودشیفتگی در مردان، بزرگ‌نمایی در مورد خودشان است. آنها دوست دارند شما و دیگران را متقاعد کنند که از اهمیت یا توانایی‌های فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند. این تخیلات اغلب اغراق‌آمیز یا حتی کاملاً غیرواقعی هستند.
مثلاً ممکن است بگویند که قرار است جایزه‌ای بزرگ بگیرند، قدرتی خاص دارند، یا از تأثیری بسیار بیشتر از آنچه واقعیت دارد برخوردارند. این باورها نه تنها در ذهن آنها واقعی به نظر می‌رسند، بلکه تلاش می‌کنند شما را هم با این تصورات تحت تأثیر قرار دهند.
هدف از این علائم خودشیفتگی در مردان، حفظ تصویری اغراق‌شده از خودشان است تا دیگران آنها را تحسین کنند و احترام بگذارند. اما در پشت این نقاب، عزت‌نفس شکننده‌ای وجود دارد که دائماً به توجه و تحسین دیگران نیاز دارد تا پابرجا بماند.
اگر با چنین فردی در رابطه هستید، آگاهی از این ویژگی‌ها می‌تواند به شما کمک کند که در برابر تأثیرات منفی این رفتارها مقاومت کنید و سلامت روان خود را حفظ کنید.
۸.همیشه در مرکز توجه
افراد خودشیفته عاشق جلب توجه دیگران هستند و برای دریافت تحسین، حاضرند دست به هر کاری بزنند. آنها اغلب به دنبال نقش‌هایی هستند، مثل مجری یک رویداد مهم یا ارائه‌دهنده اصلی در جلسات کاری که بتوانند در آن بدرخشند.
حتی در جمع‌های دوستانه، ممکن است صحبت دیگران را قطع کنند یا تلاش کنند از همه جلوتر باشند. هدف اصلی آنها این است که دیگران همیشه روی آنها متمرکز باشند و جایگاه برترشان در مرکز توجه حفظ شود.
۹. رقابت‌جویانه و حسادت‌ورز
خودشیفته‌ها نمی‌توانند تحمل کنند که دیگران بیش از آنها مورد توجه قرار بگیرند. اگر کسی در جمع به دلیل موفقیت یا ویژگی خاصی برجسته شود، یک خودشیفته به هر طریقی تلاش می‌کند اعتبار آن فرد را زیر سؤال ببرد.
آنها سعی می‌کنند با کوچک جلوه دادن دیگران، خود را بالاتر نشان دهند و توجه را دوباره به سمت خودشان جلب کنند. برای آنها مهم است که همه بدانند تنها فرد تأثیرگذار و برتر جمع، خودشان هستند.
۱۰. رفتارهای توهین‌آمیز و آزاردهنده
رفتارهای توهین‌آمیز یکی از علائم خودشیفتگی در مردان که می‌تواند در اشکال مختلف ظاهر شود. این رفتارها شامل سوءاستفاده کلامی، عاطفی، مالی، و حتی روانی می‌شود.
برای مثال، ممکن است با کلمات تند و تحقیرآمیز به عزت نفس شما آسیب بزنند یا با کنترل مالی، شما را تحت فشار قرار دهند.
شدت این سوءاستفاده‌ها اغلب با گذشت زمان بیشتر می‌شود و می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت روانی و عاطفی افراد داشته باشد.
شناخت این ویژگی‌ها می‌تواند به شما کمک کند رفتار خودشیفته‌ها را بهتر درک کنید و در صورت لزوم، اقدامات لازم برای محافظت از خود را انجام دهید. اگر با چنین فردی در ارتباط هستید، حفظ مرزهای سالم و دریافت کمک حرفه‌ای می‌تواند بسیار مفید باشد.
ازدواج با مرد خودشیفته چه چالش هایی دارد؟
ازدواج با مرد خودشیفته می‌تواند با چالش‌های زیادی همراه باشد، چرا که این افراد به دلیل ویژگی‌های شخصیتی خاص خود، در روابط عاطفی و زناشویی مشکلاتی ایجاد می‌کنند.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها عدم توانایی در همدلی و درک نیازهای همسر است. مردان خودشیفته معمولاً توجه زیادی به احساسات و خواسته‌های دیگران ندارند و بیشتر بر روی نیازها و خواسته‌های خود تمرکز می‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد حس تنهایی و بی‌توجهی در همسر شود.
علاوه بر این، خودشیفته‌ها به شدت به تأیید و تحسین نیاز دارند و اگر این تحسین‌ها فراهم نشود، ممکن است به خشم و بی‌توجهی واکنش نشان دهند.
در این شرایط، همسر ممکن است احساس کند که در رابطه تنها نقش حمایت‌کننده دارد و هیچ توجهی به او نمی‌شود.
همچنین، مردان خودشیفته تمایل به کنترل دارند و ممکن است سعی کنند رفتار همسر خود را دیکته کنند، که این مسئله می‌تواند باعث محدود شدن استقلال و آزادی همسر شود.
از طرف دیگر یکی از مهمترین ترین علائم خودشیفتگی در مردان، عدم پذیرش مسئولیت اشتباهات و تقصیرات است، زیرا این افراد تمایلی به قبول خطاهای خود ندارند و معمولاً دیگران را مقصر می‌دانند.
این وضعیت می‌تواند منجر به بروز تنش و ناراحتی‌های شدید در رابطه شود. به طور کلی، ازدواج با یک مرد خودشیفته نیاز به صبر، درک عمیق و تلاش مستمر برای حفظ عزت نفس و مرزهای سالم در رابطه دارد.
چگونه با یک مرد خودشیفته رفتار کنیم؟
هنگام تلاش برای مقابله با یک مرد خودشیفته، باید به یاد داشته باشید که شما تنها می‌توانید رفتار خود را کنترل کنید.
تلاش برای تغییر رفتار یک خودشیفته معمولاً به ناامیدی و ناراحتی منجر می‌شود. بهتر است روی انتخاب‌هایی تمرکز کنید که به نفع شما هستند و خودتان را در اولویت قرار دهید.
همیشه می‌توانید روی بهبود مهارت‌های مقابله‌ای سالم خود کار کنید، نیازها و محدودیت‌های خود را بشناسید و تصمیم بگیرید که چه چیزی را می‌خواهید تحمل کنید.
در اینجا چند روش برای مقابله با علائم خودشیفتگی در مردان وجود دارد:
۱. به یاد داشته باشید شما مقصر نیستید:
خودشیفته‌ها معمولاً دیگران را مقصر مشکلات خود می‌دانند و این می‌تواند روی عزت نفس شما تأثیر منفی بگذارد. مهم است که به خود یادآوری کنید این رفتارها بخشی از مشکلات روانی آنهاست و ربطی به شما ندارد.
۲. سالم تعیین کنید:
این موضوع برای خودشیفته‌ها بسیار حیاتی است، زیرا آنها قادر به درک احساسات دیگران نیستند و معمولاً مرزهای مناسب را نمی‌شناسند. برای مراقبت از خود، مرزهای خود را به وضوح مشخص کنید.
۳. خود را تنظیم کنید:
خودشیفته‌ها معمولاً به دنبال واکنش‌های دیگران هستند تا توجه لازم را جلب کنند. ممکن است برای تحریک شما از کلمات و رفتارهای خشمگینانه استفاده کنند. اگر خودتان آرامش خود را حفظ کنید، احتمالاً آنها به دنبال کسی دیگر می‌روند.
۴. از درگیری مستقیم بپرهیزید:
مردان خودشیفته معمولاً از انتقاد بسیار ناراحت می‌شوند و در مقابل آن حالت تدافعی می‌گیرند یا شروع به سرزنش می‌کنند. اگر باید بازخوردی بدهید، سعی کنید آن را به شیوه‌ای ملایم و غیرقضاوتی ارائه دهید تا از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کنید.
۵. با علاقه رفتار کنید:
در مواقعی که نمی‌توانید از ارتباط با یک خودشیفته اجتناب کنید، نشان دادن علاقه به آنچه که می‌گویند می‌تواند مفید باشد. شما نیازی به موافقت یا تأیید صحبت‌هایشان ندارید، اما گفتن چیزی مانند “جالب است” یا پرسیدن سوالات بیشتر می‌تواند کمک کند.
۶. نیازهای خود را در اولویت قرار دهید:
زندگی با یک خودشیفته می‌تواند چالش‌برانگیز و خسته‌کننده باشد. مطمئن شوید که به سلامت جسمی و روانی خود اهمیت می‌دهید، از خود مراقبت می‌کنید و در صورت لزوم به دنبال کمک حرفه‌ای می‌روید.
۷. زمان جدایی را بدانید:
متأسفانه گاهی اوقات تنها راه برای حفظ سلامت روان، قطع رابطه است. اگر احساس می‌کنید عزت نفس شما پایین آمده، به طرز منفی تحت تأثیر رفتارهای آنها قرار گرفته‌اید یا احساس ناامنی می‌کنید، ممکن است زمان آن رسیده باشد که رابطه سمی خود را تمام کنید.
درمان افراد خودشیفته
بسیاری از افرادی که علائم خودشیفتگی دارند، تمایلی به مراجعه برای تشخیص یا درمان حرفه‌ای ندارند. اغلب این به این دلیل است که احساس نمی‌کنند مشکل خاصی دارند یا فکر می‌کنند به کمک نیاز ندارند.
با این حال، برخی از افراد با اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) ممکن است علائمی مانند افسردگی، افکار خودکشی یا سوء مصرف مواد را تجربه کنند که به حمایت نیاز دارد.
درمان می‌تواند به این افراد کمک کند تا علائم خودشیفتگی و مشکلات همراه آن را مدیریت کنند و معمولاً شامل روان‌درمانی و دارو می‌شود. دریافت مشاوره و درمان حرفه‌ای یکی از مؤثرترین روش‌ها برای مدیریت و کاهش علائم اختلالات روانی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله درمان خودشیفتگی مراجعه کنید.
جمع بندی
علائم خودشیفتگی در مردان به طور معمول شامل ویژگی‌هایی است که به آنها احساس برتری و نیاز شدید به توجه و تحسین می‌دهد.
مردان خودشیفته معمولاً به دنبال تحسین و تایید از دیگران هستند و خود را مهم‌تر از دیگران می‌بینند. آنها ممکن است در روابط اجتماعی یا حرفه‌ای خود، به راحتی به دستکاری و کنترل دیگران بپردازند تا منافع خود را تأمین کنند.
این افراد اغلب در همدلی با دیگران دچار مشکل هستند و احساسات و نیازهای اطرافیان را نادیده می‌گیرند. مردان خودشیفته ممکن است با رفتارهای خود باعث آسیب به روابطشان شوند، چرا که بیشتر به خود و خواسته‌هایشان توجه دارند تا به دیگران.
درمان علائم خودشیفتگی در مردان به دلیل نداشتن آگاهی از مشکل در بسیاری از موارد دشوار است، اما با مشاوره و درمان مناسب، این افراد می‌توانند رفتارهای خود را شناسایی کرده و روابط بهتری برقرار کنند.
منبع: choosingtherapy, mentalhealth
