تشخیص اختلال خود بیمار انگاری یا هیپوکندریازیس نیازمند توجه به مجموعه‌ای از علائم و رفتارها است. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به طور مداوم نگران سلامتی خود هستند و به دنبال نشانه‌های بیماری‌های مختلف می‌گردند.

این نگرانی‌ها ممکن است به حدی برسد که فرد از فعالیت‌ها یا مکان‌هایی که به نظرش ممکن است خطرناک باشند، اجتناب کند. همچنین، این افراد ممکن است به طور مکرر به پزشکان مراجعه کنند، حتی اگر آزمایش‌ها و معاینات نشان‌دهنده عدم وجود بیماری باشند.

برای تشخیص دقیق این اختلال، پزشک معمولاً ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سپس ممکن است فرد را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد.

در این مرحله، ارزیابی روانشناختی صورت می‌گیرد که شامل بررسی علائم، سابقه خانوادگی و محرک‌های اضطراب است. در نهایت، بر اساس معیارهای تشخیصی موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، پزشک می‌تواند تشخیص نهایی را ارائه دهد.

وسواس بیماری یا هیپوکندریازیس یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد به طور مداوم نگران این است که به یک بیماری جدی مبتلا شده باشد. این نگرانی اغلب بر اساس علائم جسمانی جزئی یا حتی خیالی است. تشخیص دقیق این اختلال به کمک متخصصان بهداشت روان و انجام برخی ارزیابی‌ها امکان‌پذیر است.

مراحل تشخیص وسواس بیماری

۱. مصاحبه بالینی:

• تاریخچه پزشکی: پزشک یا روان‌شناس به طور دقیق در مورد علائم، مدت زمان آن‌ها، شدت نگرانی‌ها و تأثیر این نگرانی‌ها بر زندگی روزمره فرد سوال خواهد کرد.
• بررسی علائم جسمی: پزشک ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که هیچ مشکل پزشکی جدی وجود ندارد.
• ارزیابی روانشناختی: روان‌شناس از ابزارهای مختلفی مانند پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌های ساختارمند برای ارزیابی افکار، احساسات و رفتارهای فرد استفاده می‌کند.

۲. آزمایش‌های پزشکی:

برای رد کردن وجود بیماری‌های جسمی، ممکن است آزمایش‌های خون، تصویربرداری و سایر آزمایش‌های تشخیصی تجویز شود.

۳. تشخیص افتراقی:

پزشک باید سایر اختلالات روانی مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال افسردگی عمده و اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) را که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، از وسواس بیماری متمایز کند.

۴. معیارهای تشخیصی وسواس بیماری

برای تشخیص وسواس بیماری، علائم فرد باید با معیارهای تشخیصی ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) مطابقت داشته باشد. این معیارها شامل موارد زیر است:

• نگرانی مداوم: فرد به طور مداوم نگران این است که به یک بیماری جدی مبتلا شده باشد، حتی زمانی که شواهد پزشکی این نگرانی را تأیید نمی‌کنند.
• تفسیر نادرست علائم جسمانی: فرد علائم جسمانی جزئی را به عنوان نشانه‌ای از یک بیماری جدی تفسیر می‌کند.
• جستجوی مکرر اطمینان: فرد به طور مکرر به پزشک مراجعه می‌کند، آزمایش‌های پزشکی انجام می‌دهد یا اطلاعات پزشکی را جستجو می‌کند تا از سلامتی خود اطمینان حاصل کند.
• تداوم نگرانی: نگرانی در مورد بیماری به مدت حداقل شش ماه ادامه دارد.
• تداخل در عملکرد: این نگرانی‌ها به طور قابل توجهی در فعالیت‌های روزانه، روابط اجتماعی یا عملکرد شغلی فرد اختلال ایجاد می‌کند.

عوامل مؤثر بر تشخیص

تشخیص وسواس بیماری ممکن است پیچیده باشد، زیرا برخی از افراد ممکن است علائم خود را پنهان کنند یا به طور کامل از وجود مشکل آگاه نباشند. همچنین، برخی از بیماری‌های جسمی ممکن است علائمی شبیه به وسواس بیماری ایجاد کنند؛ بنابراین، همکاری نزدیک بین بیمار، پزشک و روان‌شناس برای رسیدن به تشخیص دقیق بسیار مهم است.

توجه: اگر شما یا کسی که می‌شناسید علائم وسواس بیماری را تجربه می‌کند، مهم است که به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.