طرحواره‌ها مثل الگوهای ذهنی قوی هستند که از کودکی در ما شکل می‌گیرند. این الگوها به ما کمک می‌کنند دنیا را بفهمیم و با آن ارتباط برقرار کنیم. اما گاهی اوقات این الگوها درست کار نمی‌کنند و باعث مشکلاتی در زندگی‌مان می‌شوند.
دکتر جفری یانگ، کسی که روش درمانی به اسم طرحواره‌درمانی را پایه‌گذاری کرد، می‌گوید: «طرحواره‌ها مثل نقشه‌هایی هستند که از تجربه‌های کودکی‌مان در ذهن ما شکل می‌گیرند. این نقشه‌ها به ما می‌گویند چطور خودمان و دیگران را ببینیم و با آنها رفتار کنیم. اگر این نقشه‌ها درست نباشند، می‌توانند جلوی رشد و روابط سالم ما را بگیرند.»
به زبان ساده‌تر، طرحواره‌ها مثل عینک‌هایی هستند که ما با آنها دنیا را می‌بینیم. اگر این عینک‌ها کثیف یا شکسته باشند، دنیا را درست نمی‌بینیم و دچار مشکل می‌شویم.
طرحواره‌ها مثل یک سری اطلاعات سازمان‌یافته در ذهن ما هستند که در مورد موضوعات مختلف شکل می‌گیرند. این اطلاعات بر اساس تجربه‌های قبلی ما ساخته می‌شوند و به ما کمک می‌کنند دنیا را بهتر بفهمیم.
فرض کنید شما در کودکی تجربه ناخوشایندی با یک سگ داشته‌اید. این تجربه باعث می‌شود یک طرحواره در ذهن شما شکل بگیرد که سگ‌ها خطرناک هستند. دفعه بعد که یک سگ را می‌بینید، این طرحواره فعال می‌شود و باعث می‌شود احساس ترس کنید.
طرحواره‌ها در کودکی شکل می‌گیرند و تحت تأثیر محیط اطراف و تجربه‌های ما هستند. آنها به ما کمک می‌کنند اتفاقات را تفسیر کنیم و واکنش نشان دهیم.
این الگوهای ذهنی پایدار، دیدگاه ما را نسبت به خودمان، دیگران و دنیا شکل می‌دهند و در طول زندگی تغییر می‌کنند.
طرحواره‌ها مثل یک فیلتر عمل می‌کنند و به ما کمک می‌کنند اطلاعات را پردازش کنیم. آنها می‌توانند باعث شوند ما به روش‌های خاصی فکر و رفتار کنیم.
برخی از این الگوهای ذهنی خیلی قوی هستند و به سختی تغییر می‌کنند، اما برخی دیگر راحت‌تر تغییر می‌کنند یا فراموش می‌شوند.
به عبارت ساده‌تر، طرحواره‌ها مثل یک سری قوانین نانوشته در ذهن ما هستند که به ما می‌گویند چطور دنیا را ببینیم و با آن رفتار کنیم. این قوانین از تجربه‌های ما در کودکی و بزرگسالی شکل می‌گیرند و می‌توانند مثبت یا منفی باشند.
در این مطلب از کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه به بررسی انواع طرحواره ها و روش های درمانی آن می‌پردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
انواع طرحوارها و روش‌های درمانی هرکدام
به طور کلی، انواع طرحواره الگوهای فکری هستند که می‌توانند باعث ناراحتی و آشفتگی در افراد شوند. این الگوها می‌توانند در روابط فرد با دیگران و محیط اطرافش مشکل ایجاد کنند.
در روانشناسی، تعاریف مختلفی از طرحواره وجود دارد، اما به طور خلاصه، طرحواره‌ها الگوهای فکری هستند که از تجربه‌های گذشته شکل می‌گیرند.
در روش درمانی به نام طرحواره درمانی، که توسط دکتر جفری یانگ ارائه شده است، طرحواره‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- طرحواره سازگار: این طرحواره‌ها به فرد کمک می‌کنند تا احساس امنیت، اعتماد به نفس و روابط سالم داشته باشد. این طرحواره‌ها شامل رفتارهای یک فرد بالغ سالم است.
- طرحواره ناسازگار: این طرحواره‌ها باعث مشکلات در زندگی فرد می‌شوند. این طرحواره‌ها در ۵ دسته اصلی قرار می‌گیرند:
حوزه انواع طرحواره | اونواع طرحواره ناسازگار در هر حوزه | توضیح بیشتر |
حوزه بریدگی و طرد (مشکلات در دلبستگی) | رهاشدگی/بی‌ثباتی، بی‌اعتمادی/بدرفتاری، محرومیت هیجانی، نقص/شرم، انزوای اجتماعی/بیگانگی | در این حوزه، افرادی احساس می‌کنند که تنها هستند، کسی که آنها را دوست ندارد یا به آنها نمی‌دهد. آنها از روابط نزدیک می‌ترسند و احساس امنیت نمی‌کنند. مثلاً، کسی که طرحواره رهاشدگی دارد، می‌ترسد که افراد نزدیکش را ترک کنند . |
حوزه خودگردانی و عملکرد مختل (مشکلات در استقلال) | وابستگی/بی‌کفایتی، آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری، خود تحول نیافته/گرفتار، شکست | در این حوزه، افراد احساس می‌کنند که نمی‌توانند پس از بربیایند. آنها به دیگران وابسته هستند و از مستقل شدن می‌ترسند. مثلاً، کسی که طرحواره وابستگی دارد، نمی‌تواند تصمیم‌های مهم زندگی‌اش را به تنهایی ببرد . |
حوزه‌های حوزه‌ها (مشکلات در پذیرش محدودیت‌ها) | استحقاق/بزرگ‌منشی، خودانضباطی/خویشتن‌داری ناکافی | در این حوزه، افراد نمی‌توانند تعریف‌ها را بپذیرند. آنها انتظار دارند همیشه همه‌چیز طبق میلشان پیش برود و نمی‌توانند صبر کنند یا کنترل کنند. مثلاً، کسی که طرحواره استحقاق دارد، فکر می‌کند که از دیگران برتر است و حق دارد هر کاری دلش می‌خواهد انجام دهد |
حوزه دیگرجهت مندی (اولویت دادن به نیازهای دیگران) | اطاعت، ایثار، تأییدطلبی/تصدیق‌جویی | در این حوزه، افراد نیازهای دیگران را بر نیازهای دیگر می‌دهند. آنها می‌ترسند که اگر به دیگران کمک نکنند، طرد شوند یا دوست داشته باشند. مثلاً، کسی که طرحواره ایثار دارد، همیشه به دیگران کمک کند، حتی اگر خودش نیاز به کمک داشته باشد . |
حوزه گوش به زنگی زیاد/بازداری افراطی (مشکلات در لذت بردن از زندگی) | منفی‌گرایی/بدبینی، بازداری هیجانی، ویژگی‌های سختگیرانه/عیب‌جویی افراطی، تنبیه | در این حوزه، افراد نمی‌توانند از زندگی لذت ببرند. آنها همیشه نگران هستند، احساسات خود را سرکوب می‌کنند و استانداردهای بسیار بالایی برای دیگران و دیگران دارند. مثلاً، کسی که طرحواره های سختگیرانه دارد، همیشه از خودش انتقاد می کند و هیچوقت از عملکردش راضی نیست . |
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله طرحواره چیست؟ مراجعه کنید.
۱. طرحواره رهاشدگی یا طرد شدگی
یکی از انواع طرحواره، طرحواره رهاشدگی است یعنی اینکه شما همیشه فکر می‌کنید آدم‌های مهم زندگی‌تان شما را ترک می‌کنند. شما باور دارید که نمی‌توانید به کسی اعتماد کنید و روابطتان دوام ندارد.
این الگو از کودکی در ذهن شما شکل می‌گیرد، وقتی که تجربه رها شدن یا ناامنی در روابط را داشته‌اید. مثلاً، اگر والدین شما دائم با هم دعوا می‌کردند یا شما را تنها می‌گذاشتند، ممکن است این طرحواره در شما ایجاد شود.
این باور باعث می‌شود که شما همیشه نگران باشید که عزیزان‌تان شما را ترک کنند. این نگرانی می‌تواند زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد و باعث شود در روابطتان مشکل داشته باشید. مثلاً، ممکن است خیلی به دیگران بچسبید یا آنها را از خودتان دور کنید.
طرحواره درمانی رهاشدگی یا طرد شدگی
طرحواره درمانی روشی است که به شما کمک می‌کند این الگوهای فکری منفی را تغییر دهید. در این روش، درمانگر به شما کمک می‌کند:
- تجربه‌های کودکی‌تان را که باعث شکل‌گیری طرحواره شده‌اند، شناسایی کنید.
- باورهای منفی خودتان را به چالش بکشید و باورهای مثبت‌تری جایگزین کنید.
- مهارت‌های جدیدی برای برقراری روابط سالم یاد بگیرید.
با کمک طرحواره درمانی، شما می‌توانید یاد بگیرید که به دیگران اعتماد کنید، روابط پایدارتری داشته باشید و از زندگی‌تان لذت ببرید.
۲. طرحواره بی اعتمادی / سوء‌استفاده
طرحواره بی‌اعتمادی یکی از الگوهای ذهنی پیچیده است که در برخی افراد شکل می‌گیرد و باعث می‌شود نتوانند به دیگران اعتماد کنند. این افراد همیشه نگران خیانت، فریب یا آسیب دیدن هستند.
این نگرانی‌ها باعث می‌شود که ارتباطات و روابط اجتماعی آنها دچار مشکل شود و هرگونه نزدیکی احساسی برایشان همراه با ترس و شک باشد.
این طرحواره می‌تواند باعث بروز مشکلات روانی و عاطفی زیادی مانند افسردگی، اضطراب، خشم و احساس درماندگی شود.
کسانی که با این طرحواره روبه‌رو هستند، ممکن است از مواجهه با چالش‌ها فرار کنند، از پذیرش یا رد شدن بترسند و احساس کنند که ارزشی ندارند و نمی‌توانند به خود اعتماد کنند.
دکتر جان بالبی، روانشناس معروف، می‌گوید که تجربیات اولیه فرد در روابط با مراقبان (مانند والدین) اساس احساس امنیت و اعتماد را در او می‌سازد.
اگر این تجربیات منفی باشد، فرد در بزرگسالی ممکن است به بی‌اعتمادی نسبت به دیگران دچار شود و این مسأله می‌تواند بر روابط او تأثیر منفی بگذارد.
طرحواره بی‌اعتمادی یعنی اینکه فرد همیشه فکر می‌کند دیگران می‌خواهند به او آسیب بزنند یا او را فریب دهند. این افراد نمی‌توانند به کسی اعتماد کنند و همیشه نگران هستند که به آنها خیانت شود. این نوع فکر کردن باعث می‌شود روابطشان با دیگران خراب شود و احساس تنهایی و ناراحتی کنند.
کسانی که طرحواره بی‌اعتمادی دارند، ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- از روبرو شدن با مشکلات فرار می‌کنند.
- می‌ترسند دیگران آنها را قبول نکنند یا رد کنند.
- احساس می‌کنند بی‌ارزش هستند و نمی‌توانند کاری انجام دهند.
دکتر جان بالبی، روانشناس معروف، می‌گوید که اگر در کودکی با کسانی که از ما مراقبت می‌کردند، تجربه‌های بدی داشته باشیم، ممکن است در بزرگسالی نتوانیم به دیگران اعتماد کنیم.
طرحواره درمانی بی اعتمادی و سوء استفاده
طرحواره درمانی روشی است که به افراد کمک می‌کند الگوهای فکری منفی خود را شناسایی و تغییر دهند. در این روش، درمانگر به فرد کمک می‌کند تا بفهمد طرحواره بی‌اعتمادی از کجا آمده است و چگونه بر زندگی او تأثیر می‌گذارد. سپس، به فرد کمک می‌کند تا راه‌های جدیدی برای فکر کردن و رفتار کردن یاد بگیرد. در طرحواره درمانی، فرد یاد می‌گیرد که:
- به خودش و دیگران اعتماد کند.
- احساسات خود را به درستی بیان کند.
- روابط سالم برقرار کند.
- با ترس‌ها و نگرانی‌های خود مقابله کند.
انواع طرحواره درمانی یک روش مؤثر برای کمک به افرادی است که با طرحواره بی‌اعتمادی دست و پنجه نرم می‌کنند. با کمک این روش، افراد می‌توانند زندگی شادتر و رضایت‌بخش‌تری داشته باشند.
۳. طرحواره محرومیت هیجانی
یکی دیگر از انواع طرحواره، طرحواره محرومیت هیجانی یعنی داشتن باور و انتظار این که نیازهای احساسی شما هیچوقت برآورده نخواهد شد.
این افراد احساس می‌کنند که هیچ کس نمی‌تواند از آنها مراقبت کند، به آنها کمک کند یا احساساتشان را درک کند.
این احساس باعث می‌شود که این افراد در روابط اجتماعی احساس راحتی نکنند و اغلب احساس تنهایی کنند.
افرادی که این طرحواره را دارند، همیشه احساس می‌کنند خسته‌اند، حوصله ارتباط با دیگران را ندارند، خودشان را بی‌ارزش و ناامید می‌بینند، استرس و اضطراب زیادی دارند و احساس تنهایی عمیقی می‌کنند. آنها فکر می‌کنند که دیگران آنها را درک نمی‌کنند یا قبولشان ندارند.
طرحواره درمانی محرومیت هیجانی
در این روش، روانشناس به فرد کمک می‌کند تا:
- ریشه‌های طرحواره‌ها را در دوران کودکی شناسایی کند.
- با احساسات و نیازهای برآورده نشده خود ارتباط برقرار کند.
- راه‌های جدیدی برای برآورده کردن نیازهای خود پیدا کند.
- الگوهای فکری و رفتاری سالم‌تری را جایگزین الگوهای ناسازگار کند.
انواع طرحواره درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند، روابط سالم‌تری برقرار کنند و زندگی رضایت‌بخش‌تری داشته باشند.
۴. طرحواره شرم و نقص
افراد دچار نقص و شرم، طرح معمولاً باور دارند که از نظر جسمی، روانی یا اخلاقی معیوب یا ناقص هستند. این باور به آنها می‌گوید که به دلیل این نقص‌ها، دوستی مطلق و در نهایت طرد خواهد شد.
این افراد همیشه به‌طور دائم احساس می‌کنند که در دیگران ناتوان یا بی‌ارزش هستند. این حس ناتوانی و بی‌ارزشی، آنها را بسیار حساس به انتقاد و قضاوت دیگران می‌کند.
حتی در شرایطی که هیچگونه نقدی وجود ندارد، ممکن است احساس شود که در معرض خطر قرار دادن آنها باشد.
ذهن این افراد مهم در مقایسه با دیگران است و خود را در برابر آنها بی‌ارزش می‌بینند. این مقایسه‌های منفی و دائمی، باعث می‌شود که آنها احساسات شدید استرس و استرس را در موقعیت‌های اجتماعی تجربه کنند.
اعتماد به نفس آنها بسیار ضعیف است و به دلیل ترس از طرد شدن یا قضاوت منفی، از آسیب‌های اجتماعی می‌شوند. آنها همچنین احساس می‌کنند که نمی‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و صمیمی کنند و به همین دلیل خود و احساساتشان را پنهان کنند.
نشانه‌های طرحواره نقص و شرم:
- احساس اضطراب و استرس شدید در جمع
- اعتماد به نفس پایین
- دوری از جمع
- احساس ناتوانی در برقراری ارتباط موثر با دیگران
- پنهان کردن خود و احساسات
روش طرحواره درمانی برای درمان و شرم
طرحواره درمانی برای نقص و شرم، شامل شناسایی و چالش با این باورهای منفی است. در این روش، افراد با کمک یک درمان، یاد می‌گیرند که چگونه این باورهای نادرست را به چالش بکشند و آنها را با باورهای مثبت و واقعی کنند.
درمانگر به فرد کمک می کند تا بفهمد که این احساسات ناشی از تجربیات گذشته هستند و لزوماً به صورت واقعی او نمی شود.
همچنین، با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند شناخت آموزش مهارت‌ها و افزایش خودآگاهی برای بهبود اعتماد به نفس و کاهش آسیب‌های اجتماعی، می‌شود. هدف نهایی این است که فرد فرد خود را با ارزش و دوست داشتنی ببیند و از روابط سالم و صمیمی با دیگران لذت برد.
۵. طرحواره انزوای اجتماعی
یکی دیگر از انواع طرحواره، طرحواره انزوای اجتماعی به احساس تنهایی و بیگانگی از دیگران اشاره دارد که باعث ترس و وحشت در موقعیت‌های اجتماعی می‌شود.
افرادی که دچار این طرحواره هستند، از حضور در جمع‌های گروهی یا تعامل با دیگران اجتناب می‌کنند. این افراد به دلیل ترس از رد شدن یا قضاوت منفی، احساس می‌کنند که نمی‌توانند روابط صمیمی و نزدیک با دیگران برقرار کنند و به همین دلیل تمایل دارند احساسات خود را مخفی کنند.
این الگوها معمولاً از تجربیات گذشته به‌ویژه دوران کودکی نشأت می‌گیرند. ممکن است والدین یا مراقبان به طور ناخودآگاه یا حتی عمدی، رفتارها و نگرش‌هایی را به فرزندان خود منتقل کنند که بر شکل‌گیری شخصیت و باورهای فرد تأثیر می‌گذارد. این باورهای منفی می‌توانند در بزرگسالی به شکل طرحواره‌های ناسازگار بروز کنند.
افرادی که دچار طرحواره انزوای اجتماعی هستند، معمولاً خود را از دیگران جدا می‌کنند و از روابط اجتماعی دوری می‌کنند، چون از رد شدن یا عدم پذیرش می‌ترسند.
این ترس باعث می‌شود که در برقراری ارتباطات اجتماعی دچار مشکلات جدی شوند و این مشکلات می‌تواند در تمام جنبه‌های زندگی شخصی و اجتماعی‌شان ادامه یابد.
طرحواره درمانی برای انزوای اجتماعی
در طرحواره درمانی برای انزوای اجتماعی، هدف شناسایی و به چالش کشیدن باورهای منفی و نادرستی است که باعث انزوای فرد می‌شود.
در این روش، فرد با کمک درمانگر می‌آموزد که این باورها را تغییر دهد و به باورهای مثبت و واقعی دست یابد. درمانگر به فرد کمک می‌کند تا بفهمد که این احساسات، بیشتر از تجربیات گذشته نشأت می‌گیرند و لزوماً نمایانگر واقعیت‌های کنونی او نیستند.
در درمان انواع طرحواره از تکنیک‌هایی مانند درمان شناختی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و افزایش خودآگاهی برای کمک به بهبود اعتماد به نفس و کاهش ترس استفاده می‌شود.
هدف نهایی این است که فرد خود را باارزش و پذیرفته‌شده ببیند و بتواند روابط سالم و صمیمی با دیگران برقرار کند.
۶. طرحواره خود تحول نیافته
طرحواره خودتحول نیافته به حالتی اشاره دارد که در آن افراد به شدت به دیگران وابسته هستند و هویت خود را از آنها می‌گیرند.
این افراد معمولاً احساس می‌کنند که بدون حضور یک یا چند فرد مهم در زندگی‌شان، نمی‌توانند خود را بشناسند یا تصمیمات مستقل بگیرند.
وابستگی زیاد به دیگران باعث می‌شود که اعتماد به نفس آنها متزلزل شود، زیرا باور دارند که بدون حمایت دیگران نمی‌توانند کاری انجام دهند.
افرادی که دچار این طرحواره هستند، معمولاً در برقراری ارتباط با دیگران مشکلاتی دارند. آنها ممکن است نتوانند نیازها و خواسته‌های خود را به درستی بیان کنند و از ترس رد شدن یا از دست دادن حمایت دیگران، سکوت کنند.
همچنین در مدیریت استرس و فشارهای روانی با مشکل مواجه می‌شوند و به جای این که خودشان تصمیم بگیرند، به دیگران وابسته می‌شوند تا مشکلاتشان را حل کنند.
این افراد ممکن است در روابط خود نیز دچار احساس عدم پذیرش شوند. به دلیل اینکه هویت خود را از دیگران می‌گیرند، ممکن است احساس کنند که نه تنها خودشان، بلکه دیگران نیز آنها را نمی‌پذیرند.
این وضعیت می‌تواند باعث ناامنی و بی‌ثباتی در روابط آنها شود. در نتیجه، این افراد همیشه در تلاشند تا خود را مطابق میل دیگران تغییر دهند و این می‌تواند مانع از برقراری روابط سالم و مستقل شود.
در طرحواره درمانی برای خودتحول نیافته
درانواع طرحواره درمانی برای خودتحول نیافته، هدف شناسایی و چالش با باورهای ناسازگار است که به این وابستگی شدید منجر می‌شود. درمانگر به فرد کمک می‌کند تا بفهمد که هویت مستقل خود را می‌تواند بدون نیاز به دیگران تعریف کند و بر اساس نیازهای واقعی خود تصمیم بگیرد.
در این روش از تکنیک‌های مختلف مانند درمان شناختی، آموزش مهارت‌های ارتباطی و افزایش خودآگاهی استفاده می‌شود.
هدف نهایی این است که فرد بتواند خود را به‌عنوان یک فرد مستقل و پذیرفته‌شده ببیند و از روابط سالم و مستقل با دیگران لذت ببرد.
۷. طرحواره آسیب پذیری
طرحواره آسیب‌پذیری به حالت‌هایی اشاره دارد که در آن افراد همیشه احساس اضطراب و نگرانی دارند و فکر می‌کنند که اتفاقات بد و ناگوار هر لحظه ممکن است برایشان رخ دهد.
این افراد باور دارند که دنیا خطرناک است و نمی‌توانند خود را در برابر مشکلات و اتفاقات بد محافظت کنند. آنها معمولاً احساس می‌کنند که در مقابل چالش‌ها ناتوان هستند و نمی‌توانند با آنها مقابله کنند.
علائم این طرحواره شامل نگرانی دائمی و ترس از آینده است. این افراد همیشه منتظرند که اتفاقات بدی برایشان بیفتد و این نگرانی‌ها باعث می‌شود که همیشه در حالت آماده‌باش باشند.
علاوه بر این، آنها به خود و دیگران اعتماد ندارند و فکر می‌کنند که ممکن است دیگران آنها را فریب دهند یا آسیب بزنند. این بی‌اعتمادی باعث می‌شود که اضطراب و ترسشان بیشتر شود.
افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است بیش از حد برای مقابله با خطرات احتمالی آماده شوند. آنها دائماً در حال فکر کردن به بدترین سناریوها هستند یا سعی می‌کنند همه چیز را تحت کنترل بگیرند تا از هر گونه خطری جلوگیری کنند. این رفتارها می‌تواند بر کیفیت زندگی و روابط اجتماعی‌شان تأثیر منفی بگذارد.
طرحواره درمانی برای آسیب‌پذیری
در انواع طرحواره درمانی برای آسیب‌پذیری، هدف این است که فرد باورهای منفی و نادرستی که باعث ترس و اضطراب می‌شود را شناسایی کرده و تغییر دهد. درمانگر به فرد کمک می‌کند تا بفهمد که دنیا لزوماً خطرناک نیست و او می‌تواند با چالش‌ها روبه‌رو شود.
از تکنیک‌هایی مانند درمان شناختی، آموزش مهارت‌های مدیریت استرس و افزایش خودآگاهی استفاده می‌شود تا فرد اعتماد به نفس خود را افزایش دهد و احساس امنیت بیشتری پیدا کند.
هدف نهایی این است که فرد بتواند خود را فردی توانمند و قابل اعتماد ببیند و از زندگی با اطمینان و آرامش لذت ببرد.
۸. طرحواره شکست
طرحواره شکست به احساس مداوم عدم موفقیت و ناامیدی در زندگی اشاره دارد. افرادی که دچار این طرحواره هستند، همیشه فکر می‌کنند که نمی‌توانند به اندازه کافی عمل کنند و همیشه منتظر شکست‌اند.
آنها باور دارند که به دلیل شکست‌ها و ناکامی‌های گذشته، فردی بی‌استعداد و ناموفق هستند و نمی‌توانند به اهداف و آرزوهایشان برسند.
این افراد اغلب احساس بی‌ارزشی می‌کنند و از اینکه نمی‌توانند به موفقیت برسند، ناامید می‌شوند. این باورهای منفی به طور مداوم در ذهنشان تکرار می‌شود و باعث می‌شود که هر بار در تلاش‌های جدید شکست بخورند.
در نهایت، ممکن است از تلاش برای رسیدن به اهداف خود دست بردارند و همیشه در انتظار یک شکست جدید باشند.
علائم این طرحواره شامل ترس از شکست، کمال‌گرایی افراطی، پیش‌بینی منفی از آینده، احساس بی‌حسی و بی‌حرکتی، مقایسه خود با دیگران، سرزنش خود و انصراف زودهنگام است. این افراد ممکن است ظاهراً موفق باشند، اما در درون خود احساس شکست و ناتوانی می‌کنند.
طرحواره درمانی شکست
در طرحواره درمانی برای شکست، هدف شناسایی و به چالش کشیدن باورهای منفی و نادرست است که باعث این احساس شکست و ناامیدی می‌شوند.
درمانگر به فرد کمک می‌کند تا بفهمد این احساسات بیشتر ناشی از تجربیات گذشته است و لزوماً بازتاب واقعیت کنونی نیست.
با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند درمان شناختی، آموزش مهارت‌های مقابله با استرس و افزایش خودآگاهی، فرد می‌تواند اعتماد به نفس خود را تقویت کند و احساس ناکامی را کاهش دهد.
هدف نهایی این است که فرد خود را به‌عنوان یک فرد توانمند و موفق ببیند و از تلاش برای رسیدن به اهداف خود لذت ببرد.
۹. طرحواره وابستگی و بی‌کفایتی
افرادی که دچار نواع طرحواره وابستگی و بی‌کفایتی می‌شوند، معمولاً احساس می‌کنند که قادر به تصمیم‌گیری به‌طور مستقل نیستند و بنابراین به دیگران تکیه می‌کنند تا در انجام کارهای روزمره به آنها کمک کنند.
این طرحواره به‌طور عمده به مشکلاتی در حوزه استقلال و عملکرد شخصی مربوط می‌شود و افراد مبتلا به آن از فقدان استقلال رنج می‌برند و احساس می‌کنند که بدون کمک دیگران نمی‌توانند زندگی خود را به خوبی مدیریت کنند.
این افراد معمولاً احساس ضعف و ناتوانی دارند و از اینکه قادر به اتخاذ تصمیمات مستقل نیستند، احساس ناامنی می‌کنند.
آنها از ترس آسیب دیدن روابطشان از تصمیمات فردی، به حمایت و تایید دیگران نیاز دارند. همچنین، به دلیل استرس و اضطراب مزمن، توانایی پرورش خودکفایی و مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم را از دست می‌دهند.
علائم این طرحواره شامل وابستگی زیاد به دیگران برای گرفتن تصمیمات، ترس از تنهایی، اعتماد به نفس پایین، احساس ناتوانی در تصمیم‌گیری و نیاز مداوم به تایید از دیگران است.
این افراد ممکن است از تغییرات بترسند و به این باور برسند که اگر تنها بمانند یا از دیگران فاصله بگیرند، اتفاقات بدی رخ خواهد داد.
آنها معمولاً در تصمیم‌گیری‌های ساده نیز از دیگران کمک می‌خواهند و در مراقبت از خود و اولویت دادن به نیازهای شخصی خود ناتوان هستند.
۱۰. طرحواره درمانی وابستگی و بی‌کفایتی
در طرحواره درمانی برای وابستگی و بی‌کفایتی، هدف اصلی شناسایی و به چالش کشیدن باورهای نادرست است که باعث این احساس وابستگی و ناتوانی می‌شود.
در این درمان، فرد با کمک درمانگر یاد می‌گیرد که چطور می‌تواند به تصمیمات خود اعتماد کند و مسئولیت‌های زندگی‌اش را به عهده بگیرد.
از تکنیک‌های مختلف مانند درمان شناختی، آموزش مهارت‌های تصمیم‌گیری و افزایش خودآگاهی برای تقویت اعتماد به نفس استفاده می‌شود. هدف نهایی این است که فرد خود را به‌عنوان یک شخص مستقل و توانمند ببیند و از داشتن روابط سالم و مستقل لذت ببرد.
افراد دچار طرحواره استحقاق یا بزرگ‌منشی، خود را مهم‌تر و خاص‌تر از دیگران می‌بینند. این افراد معمولاً باور دارند که قوانین و محدودیت‌ها برای آنها صدق نمی‌کند و باید از حقوق ویژه‌ای برخوردار باشند که دیگران ندارند. به همین دلیل، به حقوق و نیازهای دیگران اهمیت زیادی نمی‌دهند و این رفتار ممکن است باعث مشکلات در روابط اجتماعی و حرفه‌ای‌شان شود.
این افراد خودمحور و خودخواه هستند. آنها بیشتر به نیازهای خود توجه می‌کنند و ممکن است احساس کنند که برای رسیدن به خواسته‌هایشان باید برتر از دیگران باشند.
همچنین، آنها ممکن است از دیگران استفاده کنند و هیچگونه احساس همدلی با دیگران نداشته باشند. این الگوی رفتاری ممکن است باعث شود که در برقراری روابط عاطفی و ایجاد ارتباطات مؤثر دچار مشکل شوند.
علائم این انواع طرحواره شامل احساس برتری نسبت به دیگران، انتظارات بی‌جا از دیگران، مشکل در برقراری روابط عاطفی و عدم احترام به قوانین است.
افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است در محل کار یا در روابط اجتماعی خود به دلیل زیرپا گذاشتن قوانین و نیازهای دیگران دچار مشکلات شوند.
ریشه‌های این طرحواره معمولاً به دوران کودکی برمی‌گردد، زمانی که والدین ممکن است بیش از حد از فرزند خود حمایت کرده و به او احساس برتری داده باشند.
۱۱. طرحواره درمانی برای استحقاق و بزرگ‌منشی
طرحواره استحقاق و بزرگ‌منشی به مجموعه‌ای از باورها و نگرش‌هایی اشاره دارد که فرد نسبت به خود و جایگاهش در دنیا دارد.
افرادی که این طرحواره را دارند معمولاً احساس می‌کنند که از دیگران برتر بوده و به نوعی حق ویژه‌ای برای دریافت توجه و احترام دارند.
این احساس استحقاق ممکن است به رفتارهایی مانند خودمحوری، نیاز به تأیید و تحسین، و ناتوانی در پذیرش انتقاد منجر شود.
این افراد ممکن است در روابط خود با دیگران دچار چالش‌هایی شوند، زیرا انتظار دارند به راحتی خواسته‌هایشان برآورده شود و به نیازهای دیگران توجهی نکنند.
در نتیجه، این طرحواره می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی، کاهش اعتماد به نفس در مواجهه با چالش‌ها و اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی شود در طرحواره درمانی برای استحقاق و بزرگ‌منشی، هدف این است که باورهای نادرست و ناسازگار این افراد شناسایی شده و مورد چالش قرار گیرد.
طرحواره درمانی استحقاق و بزرگ‌منشی
در این روش درمانی، افراد یاد می‌گیرند که همه انسان‌ها از ارزش یکسان برخوردارند و برای داشتن روابط سالم باید به حقوق دیگران احترام بگذارند. درمانگر به فرد کمک می‌کند تا متوجه شود که هیچ‌کس از دیگران برتر نیست و برای داشتن روابط خوب باید همدلی و احترام متقابل را در نظر بگیرد.
از تکنیک‌هایی مانند درمان شناختی، آموزش مهارت‌های همدلی و افزایش خودآگاهی استفاده می‌شود تا روابط اجتماعی فرد بهبود یابد و خودمحوری کاهش یابد.
هدف نهایی این است که فرد خود را به‌عنوان یک فرد ارزشمند و برابر با دیگران ببیند و روابط سالم و پایدار ایجاد کند.
۱۲. طرحواره ایثارگری افراطی
افراد مبتلا به طرحواره ایثارگری افراطی معمولاً در برابر نیازهای خود بی‌توجه‌اند و بیشتر به دیگران توجه می‌کنند. آنها از گفتن «نه» به دیگران مشکل دارند و باور دارند که همیشه باید خود را فدای دیگران کنند.
این افراد احساس می‌کنند که ارزش واقعی‌شان زمانی است که به دیگران کمک کنند، حتی اگر این کمک‌ها به ضرر خودشان باشد.
این الگو اغلب ریشه در دوران کودکی دارد، جایی که فرد ممکن است در یک محیط خانوادگی با مشکلات جسمی یا روانی بزرگ شده باشد و به دلیل مسئولیت‌هایی که احساس کرده، مجبور بوده که به دیگران کمک کند.
گاهی اوقات، فرزند ارشد به‌طور ناخودآگاه وظایف والدین را به دوش می‌کشد و این احساس مسئولیت شدید، به مرور زمان تبدیل به یک الگوی رفتاری می‌شود که فرد را مجبور می‌کند همیشه نیازهای دیگران را در اولویت قرار دهد.
این باور در بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند و باعث می‌شود فرد احساس کند که اگر به دیگران کمک نکند یا نیازهای آنها را برطرف نکند، دیگر اهمیتی ندارد یا به اندازه کافی خوب نیست.
این وضعیت ممکن است منجر به نادیده گرفتن احساسات و نیازهای شخصی فرد شود و باعث فرسودگی و حتی بروز روابط ناسالم گردد.
فرد با این طرحواره در تلاش است همیشه به دیگران خدمت کند، حتی اگر این کار به سلامت روانی و جسمی او آسیب بزند. او به‌طور مداوم در حال فداکاری برای دیگران است و به‌سختی می‌تواند تعادل میان کمک به دیگران و مراقبت از خود برقرار کند.
در نتیجه، این افراد ممکن است دچار احساس خستگی مزمن، اضطراب، افسردگی و نارضایتی از زندگی شوند، زیرا هیچ فضای ذهنی یا زمانی برای مراقبت از خود باقی نمی‌گذارند.
علائم این طرحواره شامل انزوا و دوری از دیگران، ناتوانی در رسیدگی به نیازهای شخصی، احساس تنهایی و افسردگی، عدم علاقه به فعالیت‌های اجتماعی و عدم برقراری ارتباطات معنی‌دار با دیگران است.
این افراد ممکن است به دلیل تمرکز بیش از حد بر دیگران، احساس کنند که در زندگی خود هیچ اهمیتی ندارند و ناتوان از برقراری روابط واقعی و سالم باشند.
طرحواره درمانی برای ایثارگری افراطی
روش طرحواره درمانی برای ایثارگری افراطی شامل شناسایی و چالش با باورهای غلطی است که فرد را به سمت فداکاری‌های بی‌حد و حصر سوق می‌دهد. در این روش درمانی، فرد یاد می‌گیرد که چگونه نیازهای خود را به اندازه نیازهای دیگران ارزشمند بداند و چگونه می‌تواند در مواقع ضروری از دیگران کمک بخواهد و «نه» بگوید. درمانگر به فرد کمک می‌کند تا مفهوم مراقبت از خود را یاد بگیرد و بداند که فداکاری بیش از حد به نفع هیچ‌کسی نیست.
با استفاده از تکنیک‌های شناختی و درمانی، فرد می‌آموزد که چگونه تعادل بین کمک به دیگران و مراقبت از خود را حفظ کند.
هدف نهایی این است که فرد بتواند روابط سالم و متعادل برقرار کند و احساس رضایت درونی پیدا کند بدون اینکه از خود بگذرد یا تمام انرژی‌اش را صرف دیگران کند.
۱۳. طرحواره خویشتن‌داری
افرادی که به طرحواره خویشتن‌داری ناکافی مبتلا هستند، معمولاً در کنترل خود و رفتارهایشان دچار مشکل می‌شوند.
این افراد برای رسیدن به اهداف خود با سختی مواجهند، به‌ویژه زمانی که کارها یا وظایفشان تکراری و خسته‌کننده باشد.
آنها از مدیریت احساسات خود ناتوان‌اند و نمی‌توانند در برابر وسوسه‌ها و انگیزه‌هایی که ممکن است به نتایج منفی منجر شود، مقاومت کنند. به همین دلیل، ممکن است تصمیمات نادرستی بگیرند یا در لحظات بحرانی واکنشی مناسب از خود نشان ندهند.
این افراد با مشکلاتی مانند عدم توانایی در تصمیم‌گیری، بی‌توجهی به مسائل مهم و ناتوانی در مقابله با استرس دست و پنجه نرم می‌کنند.
افرادی که چنین طرحواره‌ای دارند، معمولاً انعطاف‌پذیری کمی در برابر تغییرات دارند و در موقعیت‌های جدید دچار سردرگمی و نگرانی می‌شوند. این ویژگی‌ها می‌تواند آنها را از رسیدن به اهداف‌شان بازدارد و باعث ایجاد احساس نارضایتی از خود شود.
عدم توانایی در کنترل رفتار و احساسات می‌تواند منجر به مشکلات در روابط اجتماعی و شغلی نیز شود، زیرا این افراد به راحتی تحت تأثیر احساسات و وضعیت‌های لحظه‌ای قرار می‌گیرند.
علائم طرحواره خویشتن‌داری ناکافی معمولاً شامل ناتوانی در مدیریت احساسات، بی‌تفاوتی به مسائل مهم، ضعف در مقابله با استرس، مشکل در تصمیم‌گیری و ناتوانی در تطبیق با تغییرات است. این افراد اغلب احساس می‌کنند که نمی‌توانند به‌طور موثر با مشکلات روزمره زندگی کنار بیایند و به همین دلیل، ممکن است از شرایط خود راضی نباشند.
روش درمانی برای طرحواره خویشتن‌داری
روش درمانی برای انواع طرحواره خویشتن‌داری ناکافی به شناسایی و تغییر الگوهای رفتاری و اعتقادی مربوط به خودکنترلی می‌پردازد. در این روش درمانی، فرد ابتدا با کمک درمانگر می‌آموزد که چرا در برابر احساسات و موقعیت‌ها این‌طور واکنش نشان می‌دهد.
سپس با استفاده از تکنیک‌های شناختی و رفتاری، فرد می‌تواند به تدریج مهارت‌های مدیریت احساسات و تصمیم‌گیری بهتر را یاد بگیرد.
هدف این است که فرد به توانمندی‌های خود در کنترل احساسات، مقابله با استرس و مدیریت رفتارها اعتماد کند و بتواند در موقعیت‌های مختلف، تصمیمات منطقی و موثر اتخاذ کند.
این درمان به فرد کمک می‌کند تا توانایی خودکنترلی را تقویت کند و در زندگی روزمره با اعتماد به نفس بیشتری عمل کند.
۱۴. طرحواره اطاعت
افرادی که به طرحواره اطاعت مبتلا هستند، معمولاً خود را تحت سلطه دیگران می‌بینند و احساس می‌کنند که برای پذیرش و تایید دیگران باید در همه شرایط تسلیم خواسته‌های آنها شوند.
این افراد به شدت نیاز به تایید و تأسیس ارتباطات خود بر اساس رضایت دیگران دارند و در مقابل هر گونه مخالفت یا مخالفت با دیگران احساس ترس و نگرانی می‌کنند.
باور اساسی این طرحواره این است که اگر فرد از دستورات دیگران پیروی نکند یا تمایلی به تسلیم شدن نداشته باشد، ممکن است با تنبیه یا طرد شدن مواجه شود.
به عبارت دیگر، این افراد احساس می‌کنند که استقلال و ابراز نظر شخصی‌شان باید فدای رضایت دیگران شود تا از عواقب منفی اجتناب کنند.
افرادی که این طرحواره را درونی کرده‌اند، معمولاً در زمینه‌های مختلف زندگی خود را به‌طور کامل تسلیم دیگران می‌کنند.
آنها ممکن است همیشه در برابر درخواست‌های دیگران تسلیم شوند، حتی زمانی که به نفع خودشان نیست. این افراد به جای ابراز نظرات یا خواسته‌های خود، ترجیح می‌دهند که در سکوت بمانند و خود را با انتظارات و خواسته‌های دیگران هماهنگ کنند.
این الگوها باعث می‌شود که در روابطشان به شدت وابسته به دیگران باشند و احساس بی‌ارزشی و ضعف در وجود خود داشته باشند.
علائم طرحواره اطاعت شامل انطباق بیش از حد با قوانین و دستورات دیگران، اعتماد بیش از حد به تصمیمات دیگران، اجتناب از مسائل و مشکلات شخصی خود، عدم توانایی در ابراز نظرات یا خواسته‌های شخصی و ترس از مخالفت با دیگران است.
این افراد معمولاً از درگیری یا مواجهه با مشکلات خود اجتناب می‌کنند و بیشتر از آنکه بر اساس نیازهای خود عمل کنند، خود را در خدمت دیگران قرار می‌دهند.
درمان طرحواره اطاعت
در درمان طرحواره اطاعت، هدف این است که فرد بتواند وابستگی خود را به نظرات و خواسته‌های دیگران کاهش دهد و به تدریج توانایی ابراز نظر و تصمیم‌گیری مستقل را در خود تقویت کند.
درمانگر در این فرایند به فرد کمک می‌کند تا باورهای ناسازگار مربوط به طرد شدن و تنبیه را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد.
از تکنیک‌های مختلف مانند درمان شناختی و رفتار درمانی برای افزایش اعتماد به نفس، مهارت‌های ابراز وجود و توانمندی در تصمیم‌گیری استفاده می‌شود.
هدف نهایی این است که فرد بتواند در روابط خود به‌طور سالم و بدون ترس از طرد شدن عمل کند و احساس ارزشمندی و استقلال بیشتری پیدا کند.
۱۵. به طرحر‌واره منفی‌گرایی
افرادی که به طرحواره منفی‌گرایی یا بدبینی دچار هستند، همواره در زندگی خود به دنبال جنبه‌های منفی و مشکلات موجود در هر موقعیت می‌گردند.
این افراد به گونه‌ای به زندگی نگاه می‌کنند که بیشتر به سختی‌ها و چالش‌ها توجه دارند و باور دارند که اتفاقات منفی بیشتری در انتظارشان است. آنها به راحتی به سمت افکار منفی می‌روند و به ندرت قادر به دیدن جنبه‌های مثبت یا امیدبخش در شرایط مختلف هستند.
این دیدگاه بدبینانه می‌تواند بر روابط شخصی و حرفه‌ای آنها تأثیر منفی بگذارد و باعث ایجاد احساس ناامیدی و یأس در طولانی‌مدت شود.
افراد با این طرحواره معمولاً احساس می‌کنند که هیچوقت نمی‌توانند به اهداف خود برسند، به ویژه اگر راه رسیدن به آنها دشوار، طولانی یا تکراری باشد.
آنها به راحتی تحت تأثیر افکار منفی قرار می‌گیرند و توانایی مقابله با موقعیت‌های سخت یا استرس‌زا را ندارند. در این شرایط، ممکن است احساس بی‌کفایتی کنند و نتوانند در برابر افکار منفی یا الگوهای رفتاری خود مقاومتی نشان دهند.
این افراد ممکن است در مواقع سخت به جای اینکه دست به عمل بزنند، احساس می‌کنند که نمی‌توانند کار خاصی انجام دهند و اغلب از مسئولیت‌ها یا وظایف خود فرار می‌کنند. این وضعیت می‌تواند به اضطراب و افسردگی منجر شود.
علائم طرحواره منفی‌گرایی و بدبینی شامل مشاهده و پیش‌بینی مداوم وقایع منفی در زندگی است. این افراد به طور مداوم نگران اتفاقات بدی هستند که ممکن است رخ دهد و احساس می‌کنند که هیچ‌چیز مثبت یا خوب در آینده برایشان وجود ندارد.
آنها احساس می‌کنند که خودشان و حتی دیگران قابل اعتماد نیستند و از این رو در روابط خود همیشه احساس نارضایتی و تردید دارند.
این نگرش منفی باعث می‌شود که آنها احساس بدی نسبت به خود داشته باشند و به طور مداوم از خود و دیگران بیزار باشند.
طرحواره درمانی برای منفی‌گرایی
در طرحواره درمانی برای منفی‌گرایی یا بدبینی، درمانگر به فرد کمک می‌کند تا باورهای منفی و غیرواقعی که در ذهن او شکل گرفته‌اند را شناسایی و اصلاح کند.
هدف این است که فرد بتواند از دایره تفکرات منفی خود خارج شود و به تدریج نگرش مثبت‌تری به زندگی پیدا کند. با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند درمان شناختی، فرد یاد می‌گیرد که افکار منفی خود را به چالش بکشد و به جای آنها افکار مثبت و واقع‌بینانه‌تری را جایگزین کند.
همچنین، این روش به فرد کمک می‌کند تا توانایی مقابله با استرس و چالش‌ها را تقویت کند و از زندگی خود رضایت بیشتری کسب کند.
در نهایت، هدف این است که فرد بتواند به آینده امیدوارتر باشد و دیدگاه سالم‌تری نسبت به خود و دیگران پیدا کند.
۱۶. طرحواره پذیرش جویی و جلب توجه
افرادی که به طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه مبتلا هستند، همواره در تلاش‌اند تا توجه دیگران را جلب کنند و تایید و تحسین آنها را به دست آورند.
برای این افراد، احساس دیده شدن و پذیرفته شدن از سوی دیگران، بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد. آنها به شدت به دنبال تایید اجتماعی و نشانه‌هایی از محبت یا تحسین از سوی دیگران هستند.
این افراد معمولاً بیشتر از آن که به خود و نیازهای واقعی‌شان توجه کنند، خود را از طریق واکنش‌ها و نظرات دیگران تعریف می‌کنند.
این رفتار ناشی از احساس نیاز به توجه و تایید است و اغلب با عدم اعتماد به نفس و خودارزشمندی همراه است.
این افراد ممکن است برای جلب توجه و پذیرش از دیگران، رفتارهایی را از خود نشان دهند که با ویژگی‌های واقعی آنها مطابقت ندارد.
مثلاً ممکن است به تناسب با انتظارات دیگران عمل کنند یا نظرات و خواسته‌های خود را نادیده بگیرند تا توجه و محبت بیشتری دریافت کنند.
این رویکرد در درمان انواع طرحواره باعث می‌شود تا آنها احساس رضایت از خود نداشته باشند، زیرا هویت و ارزش‌گذاری آنها بر اساس بازخوردهای بیرونی است و نه از درون خودشان. این افراد اغلب در معرض مشکلاتی نظیر اضطراب اجتماعی، افسردگی و احساس کمبود اعتماد به نفس قرار می‌گیرند، زیرا همواره در تلاشند تا خود را مطابق با نظرات و انتظارات دیگران نشان دهند، نه آن‌طور که واقعاً هستند.
علائم این طرحواره شامل تلاش مداوم برای جلب توجه و تایید دیگران، نیاز شدید به تعریف خود از طریق نظرات دیگران، حساسیت بیش از حد به انتقادات و واکنش‌ها و وابستگی به تایید بیرونی است.
همچنین، افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است در پیدا کردن هویت واقعی خود مشکل داشته باشند و به راحتی نظرات و خواسته‌های دیگران را بر خواسته‌های شخصی خود ارجحیت دهند.
روش درمان طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه
در روش درمان طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه، درمانگر به فرد کمک می‌کند تا باورهای غلط و نیازهای وابسته به تایید بیرونی را شناسایی و اصلاح کند.
هدف این درمان این است که فرد بتواند ارزش واقعی خود را از درون خود بپذیرد و دیگر به تایید دائم از بیرون وابسته نباشد.
درمانگر با استفاده از تکنیک‌های شناختی و رفتاری، به فرد کمک می‌کند تا به تدریج اعتماد به نفس خود را تقویت کند و یاد بگیرد که بدون نیاز به تایید دیگران، خود را ارزشمند بداند.
این روند همچنین شامل تمرینات برای افزایش خودآگاهی و پذیرش ویژگی‌های شخصی است، تا فرد بتواند در روابط خود صادق‌تر و اصیل‌تر عمل کند. هدف نهایی این است که فرد قادر باشد بدون نیاز به جلب توجه از دیگران، احساس رضایت و اعتماد به نفس داشته باشد.
۱۷. طرحواره بازداری هیجانی
افراد با طرحواره بازداری هیجانی، احساسات مختلف خود مانند ناراحتی، خشم، یا شادی را به دلیل ترس از از دست دادن دیگران ابراز نمی‌کنند.
این باور وجود دارد که اگر خود را کنترل نکنند، دیگران ممکن است آنها را طرد یا انتقاد کنند. علائم این طرحواره شامل عدم بیان احساسات و افکار، پرهیز از ابراز عواطف و اندیشه‌ها، فرار از مواجهه با احساسات ناخوشایند، و ترس از پذیرش واقعیت‌ها است.
روش طرحواره درمانی بازداری هیجانی
طرحواره درمانی یک رویکرد درمانی قدرتمند است که الگوهای عاطفی عمیق و ریشهدار را شناسایی می‌کند و سپس با توجه به راهکارهای مناسب، آنها را تغییر می‌دهد.
در این روش، مراجعین از توانایی محدودی برای ایجاد یک رابطه سالم برخوردار هستند، اما با گذشت زمان و شناخت بینش درخصوص طرحواره‌ها، می‌توانند باورهای منفی خود را به چالش بکشند و با ایجاد یک چهارچوب بندی جدید، مسیر را برای رشد و رفاه شخصی خود هموار کنند.
برای غلبه بر طرحواره بازداری هیجانی، بازنگری باورهای منفی درباره احساسات و جایگزینی آنها با باورهای مثبت، مانند اینکه بیان احساسات نشانه شجاعت است، بسیار مهم است.
همچنین، مشاوره یا درمان حرفه‌ای می‌تواند به شناسایی ریشه‌های این طرحواره و به دست آوردن ابزارهای لازم برای غلبه بر آن کمک کند.
۱۸. طرحواره تنبیه‌گری
افراد با طرحواره تنبیه‌گری فکر می‌کنند که باید به شدت برای هر اشتباهی مجازات شوند. آنها معتقدند که اشتباهات باید با مجازات سخت جبران شود. علائم این طرحواره شامل افزایش خشونت و سخت‌گیری بیش از حد، انتقاد مداوم از خود یا دیگران، نقض حقوق دیگران، و ایجاد یک محیط ترس‌آور است.
روش طرحواره درمانی تنبیه گری
درمان انواع طرحواره یک روش درمانی است که به افراد کمک می‌کند تا الگوهای منفی خود را بشناسند و تغییر دهند. برای غلبه بر طرحواره تنبیه‌گری، مهم است که باورهای منفی در مورد مجازات و انتقاد را به چالش بکشیم.
باید یاد بگیریم که اشتباهات طبیعی هستند و می‌توان از آنها درس گرفت. همچنین، کمک گرفتن از یک درمانگر می‌تواند به شناسایی ریشه‌های این طرحواره و به دست آوردن ابزارهای لازم برای غلبه بر آن کمک کند. این روش به افراد کمک می‌کند تا با خود و دیگران با دلسوزی و درک بیشتر رفتار کنند و از ایجاد محیط‌های ترس‌آور جلوگیری کنند.
طرحواره درمانی در کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه
کلینیک روانشناسی و مشاوره جوانه با بهره‌گیری از متخصصان مجرب و کارآزموده، خدمات طرحواره درمانی را به مراجعان ارائه می‌دهد.
طرحواره درمانی، رویکردی نوین و مؤثر در حوزه روانشناسی است که به افراد کمک می‌کند الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار خود را شناسایی و تغییر دهند.
در این روش، درمانگر با بررسی تجربیات دوران کودکی و نوجوانی مراجع، ریشه‌های شکل‌گیری طرحواره‌های منفی را پیدا کرده و با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به فرد کمک می‌کند تا باورهای سالم و سازنده‌ای را جایگزین باورهای مخرب کند.
در کلینیک جوانه، جلسات طرحواره درمانی به صورت فردی و گروهی برگزار می‌شود. متخصصان ما با ایجاد فضایی امن و همدلانه، به مراجعان کمک می‌کنند تا با چالش‌های خود روبرو شده و به سمت رشد و بهبود حرکت کنند.
هدف ما در کلینیک جوانه، ارائه خدمات روانشناسی با کیفیت بالا و کمک به افراد برای داشتن زندگی سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر است.
شماره تماس: 02188998087 یا ۰۹۳۶۵۹۸۱۸۸۵
وب‌سایت: www.javaneclinic.com
